یک هفته از زمستان سال ۹۸ سپری شده است. در سه ماه زمستان امسال، وضعیت سه بازار ارز، سکه و بورس چگونه خواهد بود؟ در کدام بازار شاهد رشد قیمت بیشتری خواهیم بود؟ از ابتدای سال جاری تاکنون، بازار بورس با فاصله بسیار زیاد نسبت به دو بازار دیگر، بالاترین بازدهی را داشته و حتی نرخ سود بانکی، بیشتر از بازدهی دو بازار ارز و سکه بوده است! آیا این روند در ماه‌های باقی‌مانده از سال جاری هم ادامه خواهد داشت؟
معاملات دلار آمریکا در بازار آزاد در آخرین روز کاری سال گذشته با قیمت ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومان انجام شد. هم‌اکنون دلار آمریکا در کانال قیمتی ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومان قرار دارد و این بدان معناست که بازدهی بازار ارز در ۹ ماه نخست سال جاری، تنها ۳ درصد بوده است. در واقع، در این دوره ۹ ماهه، بازدهی بازار ارز حتی از نرخ ماه‌شمارِ سود بانکی هم بسیار کمتر بوده است!حال و روز بازار سکه از بازار ارز هم در این دوره ۹ ماهه در مجموع وخیم‌تر بوده است. سکه بهار آزادی طرح جدید، سال ۹۷ را با قیمت ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی به پایان برد و هم‌اکنون نیز سکه در کانال ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی معامله می‌شود. پس بازدهی بازار سکه نیز در مجموع در سه فصل بهار، تابستان و پاییزِ امسال، صفر بوده است.اما وضعیت بازار بورس به کلی متفاوت بوده است. شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال تاکنون رشد ۱۰۶ درصدی را تجربه کرده است و افزایش قیمت سهام با هیچ‌یک از بازارهای رقیب، قابل مقایسه نبوده است.
چشم‌انداز سه بازار بورس، ارز و سکه
امروز (شنبه هفت دی‌ماه) شاخص کل بورس تهران، بیش از ۶۵۰۰ واحد رشد کرد و یک قله تاریخی جدید را فتح کرد. در واقع، چند ماهی است که دیگر رکوردشکنی بورس تهران، اتفاق خارق‌العاده‌ای محسوب نمی‌شود. امروز با وجود این‌که بسیاری از نمادهای بازار سرمایه، در مثبت‌های بالا و بعضا صفِ خرید معامله می‌شدند، اما ارزش کل معاملات بورس و فرابورس به حدود ۴۵۰۰ میلیارد تومان رسید. جولان این نقدینگی عظیم، نشانه‌ای است بر این که به احتمال قوی همچنان روند صعودی بازار بورس ادامه داشته باشد.
ارزش شرکت‌ها در بازار بورس در حال «آپدیتِ تورمیِ» خود است و همگام با تورم، ارزش دارایی شرکت‌ها نیز در بازار بورس، به‌روزرسانیِ قیمتی می‌شود. در کنارِ فضای تورمی اقتصاد ایران که عامل نخست در رونق این روزهای بورس تهران است، بسیاری از شرکت‌های بورسی نیز گزارش‌های ماهانه و شش ماهه مثبتی داشته‌اند که این عامل نیز در افزایش قابل توجه شاخص کل بورس دخیل بوده است.
در کل باید گفت که اگرچه احتمال اصلاح قیمتی در بازار بورس وجود دارد، اما این اصلاح قیمتی به شکل سقوط ارزش سهام نیست و شواهد حاکی از این است که در فصل زمستان امسال، در مجموع بازار بورس روند صعودی خود را حفظ خواهد کرد. پول زیادی توسط افراد حقیقی به بازار بورس هدایت شده و با قدرت این پول، بورس می‌تواند رکوردهای بیشتری نیز ثبت کند. احتمالاً تا پایان سال، باز هم بازار بورس، برتری خود را بر دو بازار دیگر، یعنی ارز و سکه، حفظ کند.
دو بازار ارز و سکه، همبستگی بالایی با هم دارند و معمولاً هرگونه افزایش نرخ ارز سریعاً در افزایش نرخ سکه بازتاب می‌یابد. به این دلیل، روند این دو بازار، در زمستان امسال تا حد زیادی مشابه هم خواهد بود. پیش‌بینی تحرکات بازار ارز و سکه، دشوارتر از بازار بورس است؛ چرا که عدم‌قطعیت‌های این دو بازار، فعلاً بیشتر از بازار بورس است. با این حال، با توجه به برخی عوامل می‌توان گفت که در سه ماه پایانی سال، این دو بازار نیز وارد روند صعودی می‌شوند اما شیب این روند صعودی، چندان زیاد نخواهد بود و شکل یک جهش قیمتی را به خود نخواهد گرفت.
کسری بودجه دولت در سال جاری یکی از عواملی است که رشد نسبی نرخ ارز را درپی خواهد داشت. در کنار این امر، لایحه بودجه سال آینده نیز به این علت که در درآمدهای دولت اغراق کرده است، افزایش بیشتر نرخ ارز را در پی خواهد داشت. تحریم‌های خصمانه دولت آمریکا، درآمدهای ارزی دولت را تحت فشار قرار داده و باعث ایجاد تنگنای ارزی در کشور شده است. این تحریم‌ها بر بازار ارز تأثیر می‌گذارند و تدریجاً افزایش نرخ ارز در بازار آزاد را به دنبال دارند.
برخی عوامل کوتاه‌مدت نیز افزایش نرخ ارز و سکه را تقویت می‌کند که مهم‌ترین این عوامل ناآرامی‌های عراق است. ناآرامی‌های عراق در صادرات ایران به این کشور، اختلال‌هایی ایجاد کرده و این امر بخشی از درآمدهای ارزی حاصل از صادرات غیرنفتی به این کشورِ همسایه را تحت تأثیر قرار داده است. افزایش قیمت بنزین نیز بر رشد قیمت ارز اثرگذار بوده است.
با وجود این عوامل، به نظر می‌رسد که کشور تکانه‌های عظیم ارزی، نظیر آنچه در سال ۹۷ روی داد را پشت سر گذاشته و اگر اتفاق خارق‌العاده‌ای روی ندهد، افزایش قیمت ارز، محدود و کنترل‌شده خواهد بود و شکل جهش‌های شدید را به خود نخواهد گرفت. احتمالاً در میان این سه بازار، بازار بورس خواهد بود که باز هم می‌تواند ما را در زمستان امسال شگفت‌زده کند.