بر ‌‌این اساس در بین اقلام خوراکی قیمت انواع روغن با رشد بیش از ۲۰۰درصدی، رکورددار افزایش قیمت در بین مواد خوراکی در خردادماه است و بیشترین اثر را در بالا بردن تورم مواد خوراکی داشته است.  

روغن‌‌ نباتی؛ پیشتاز افزایش قیمت خوراکی‌‌ها

مرکز آمار ایران گزارش اقلام خوراکی‌های منتخب در خرداد ماه سال جاری را منتشر کرد. بررسی آمار این گزارش نشان می‌دهد در یک ماه منتهی به خرداد ماه، قیمت روغن نباتی جامد و روغن مایع افزایش چشمگیری داشته است. به‌طوری‌که قیمت یک کیلو روغن نباتی جامد از حدود ۲۴هزار تومان به بیش از ۸۵هزار تومان رسیده که رشد قیمتی ۲۴۷درصدی را ثبت کرده است. قیمت یک بطری روغن مایع نیز رشدی حدود ۲۳۴درصد داشته است. یعنی بیش از سه برابر شده است. این افزایش قیمت یک رکورد تاریخی در یک ماه به حساب می‌آید. بعد از گروه روغن، ماکارونی بیشترین افزایش قیمت را در طول یک ماه ثبت کرده است. قیمت هر بسته نیم‌کیلویی ماکارونی از حدود ۱۱هزار تومان در اردیبهشت ماه به حدود ۱۷هزار و ۲۰۰ تومان در خرداد ماه رسیده است که رشد ماهانه ۵۶درصدی را نشان می‌دهد. کارشناسان معتقدند علاوه بر تاثیر حذف ارز ترجیحی از روغن خام، افزایش قیمت اقلامی چون روغن خوراکی ناشی از تاثیر جهانی قیمت‌‌ها است؛ چراکه در بازارهای جهانی نیز بهای روغن خام، به‌عنوان ماده اولیه وارداتی این محصول، به‌شدت افزایش داشته است.

 کاهش قیمت در گروه میوه‌ها

اما برخلاف افزایش قیمت در گروه روغن، در گروه میوه‌ها، دو میوه انار و هندوانه تورم ماهانه منفی ۹دهم درصد و منفی ۴/ ۲درصد را ثبت کرده‌اند. این در حالی است که در این گروه خربزه و هلو رکورد‌دار افزایش قیمت بوده‌اند. قیمت هر کیلو خربزه در خرداد ماه به نسبت اردیبهشت ماه افزایش ۱/ ۳۱درصدی و قیمت هلو در این بازه رشد ۷/ ۲۲درصدی را ثبت کرده است.  بر اساس گزارش مرکز آمار، در گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها، گروه، اقلام مرغ ماشینی با ۵/ ۳۲درصد، گوشت گاو یا گوساله با ۱۶درصد و گوشت گوسفند با ۴/ ۷درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌‌اند. در گروه سبزیجات و حبوبات، هویج فرنگی با ۵/ ۲۸، بادمجان با ۸/ ۱۳ و سیب‌‌زمینی با ۵/ ۱۳درصد در رأس افزایش قیمت این گروه هستند. همچنین در گروه قند و شکر، آشامیدنی‌‌ها و سایر خوراکی‌‌ها، بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به سس مایونز با ۷/ ۲۷درصد و قند با ۹/ ۱۸درصد بوده است.

براساس گزارش مرکز آمار، تورم ماهانه از ۵/ ۳درصد در اردیبهشت به بالای ۱۲درصد در خردادماه رسیده است. این رقم برای تورم در سال‌های پس از جنگ بی‌‌سابقه بوده و به نوعی جهش محسوب می‌‌شود. تورم نقطه به نقطه که تغییرات شاخص بهای مصرف‌‌کننده در خردادماه سال جاری نسبت به سال قبل را در نظر می‌‌گیرد نیز از ۳۹درصد به ۵۲درصد رسیده است. کارشناسان معتقدند علت اصلی این افزایش تورم در خرداد، افزایش شدید قیمت کالاهای خوراکی است. تورم ماهانه خوراکی‌‌ها در این ماه ۴/ ۲۵درصد ثبت شده است؛ درحالی‌‌که این مقدار در اردیبهشت حدود ۳درصد بوده است. تورم بالای به ثبت‌رسیده در خرداد به‌ویژه درباره کالاهای خوراکی باعث شده است تا فشار روی دهک‌های کم‌درآمد جامعه بیش از پیش افزایش یابد. تورم خرداد۱۴۰۱ آبستن حوادث بسیاری بود و با ثبت رکورد‌‌های فراوان در تاریخ ایران ثبت شد. تورم میانگین یا ۱۲ماهه در خرداد به رقم ۴/ ۳۹درصد رسید.ا نتظار می‌‌رود که این رقم تا انتهای سال جاری به سطوح نزدیک ۵۰درصد نزدیک شود.

تغییر شیوه پرداخت دلار ۴۲۰۰تومانی یکی از عوامل مهم بالا رفتن نرخ تورم در خردادماه است که این موضوع خود را در گروه خوراکی‌‌ها نشان می‌‌دهد. سیاست دلار ۴۲۰۰ با این هدف صورت گرفت که از افزایش قیمت‌‌ها جلوگیری شود و نرخ دلار از سوی سیاستگذار به بازار دیکته شود. اما در این مدت علاوه‌‌بر ایجاد فسادهای گسترده، خالی شدن ذخایر ارزی، سردرگمی نهادهای اقتصادی و تولید بخشنامه‌های متعدد، سرانجام تصمیم به کنار گذاشتن این سیاست گرفته شد. در نهایت، شوک قیمت‌‌ها نیز که قرار بود با قیمت‌‌گذاری دستوری دلار مهار شود، در ایستگاه خرداد۱۴۰۱ تخلیه شد. گزارش شاخص بهای مصرف‌‌کننده در خردادماه۱۴۰۱ نشان می‌‌دهد تورم ماهانه در این ماه به رقم ۲/ ۱۲درصد رسیده است؛ به این معنی که متوسط قیمت‌‌های مصرف‌‌کننده در یک ماه به میزان ۲/ ۱۲درصد رشد کرده است.

با اینکه تورم سالانه بسیاری از کشورها افزایشی بوده، اما این رقم حتی در شرایط کنونی کمتر از ۱۰درصد است. این موضوع تایید می‌‌کند که وضعیت تورمی کشور نسبت به سایر کشورهای دنیا که حتی در وضعیت افزایش نرخ تورم قرار گرفته‌‌اند، در شرایط نامساعدتری قرار گرفته است. در حال حاضر عامل افزایش نرخ تورم کشور، تغییر سیاست تخصیص دلار۴۲۰۰ تومانی است که اثر خود را در تورم خوراکی‌‌ها گذاشته است. به نظر نمی‌‌رسد طی دهه‌های گذشته نرخ تورم خوراکی‌‌ها در یک ماه به این میزان افزایش یافته باشد و از این حیث، می‌‌توان به خرداد پرحادثه تورمی، رکورد تورم خوراکی‌‌ها را نیز اضافه کرد.

۱۰کالا با تورم نقطه‌ای بیش از ۱۰۰درصد

بر اساس گزارش مرکز آمار، در خردادماه۱۴۰۱ از ۵۳قلم خوراکی منتخب در نقاط شهری، تعداد ۳۷قلم، درصد تغییر سالانه بالاتر از نرخ تورم نقطه‌‌ای نقاط شهری کشور (۴/ ۵۱ درصد) داشته‌‌اند. از سوی دیگر، بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۱۰کالای خوراکی تورم نقطه‌ای بیش از ۱۰۰درصد را تجربه کرده‌اند. آمارها نشان می‌دهد روغن مایع و روغن نباتی جامد بیشترین تورم نقطه‌ای، با رشد قیمتی بیش از ۳۳۰درصد و ۲۷۲درصد را به خود اختصاص داده‌اند. علاوه براین، قیمت یک کیلو سیب‌زمینی نیز در یک سال منتهی به خرداد سال جاری رشد ۱۷۲درصدی را تجربه کرده است. چهارمین خوراکی که افزایش بیش از ۱۰۰درصدی را تجربه کرده، ماکارونی است. تورم نقطه‌ای ماکارونی نیز در خردادماه حدود ۱۶۹درصد افزایش قیمت داشته است.

علاوه براین، میانگین قیمت یک کیلو برنج ایرانی درجه یک در خردادماه سال جاری به رقم ۹۷هزار تومان رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۱۶۴درصدی داشته است. ششمین کالای خوراکی با تورم بالا، رب گوجه‌فرنگی است. هر یک کیلو رب گوجه‌فرنگی بیش از ۱۲۹درصد رشد قیمتی را ثبت کرده است. رشد قیمتی خامه پاستوریزه نیز در مدت مشابه بیش از ۱۲۷درصد بوده است. قیمت هر نیم کیلو پنیر پاستوریزه از حدود ۲۹هزار تومان در خرداد سال ۱۴۰۰ به حدود ۴۵هزار تومان در خرداد سال جاری رسیده که رشد بیش از ۱۲۵درصدی را ثبت کرده است. دو کالای آخر این لیست، تخم‌مرغ ماشینی و سس مایونز است که رشد نقطه‌ای آنها به ترتیب ۱۰۷ و ۱۰۱درصد بوده است.