با این حال، اغلب اوقات به نظر می‏رسد استراتژی‏های بازآفرینی شهری به جای زندگی ساکنان، بر بهبود تصویر یک مکان متمرکز است. و هنر مشارکتی - که در آن هنرمندان با جوامع محلی، رهبران، موسسات و صاحبان مشاغل همکاری می‏کنند ، بیشتر به دنبال کمک به مردم برای پذیرفتن شرایط روزانه خود است تا تغییر آنها. مشکلاتی که هنرمندان در حین کار در زمینه توسعه شهری با آن روبرو هستند از یک جهت، وقتی توسعه ‏دهندگان باید جنبه های مشارکتی و "فراگیر" توسعه خود را در نظر بگیرند، اغلب هنرمندان را برای همکاری با "جوامع حاشیه‏ای" دعوت می کنند. در نتیجه، هنرمندان خود را در موقعیت‏های ناراحت‏کننده‏ای می یابند (به‏عنوان مثال هنرمند در حال انجام پروژه‏هایی با افراد بی‏خانمان برای توسعه مسکنی است که هرگز قادر به زندگی در آن نیستند).

از سوی دیگر، سازمان‏ دهندگان و مدیران برنامه ‏ها جامعه هنرمندان را به‏عنوان مددکار اجتماعی معرفی می‏کنند و به ‏جای این‏که از کسانی که خود درگیر مخاطرات اجتماعی هستند علت مشکلات و دشواری‏ها را جویا شوند از هنر انتظار دارند به ‏عنوان راهی برای میانجی‏گری و مداخله در موقعیت‏های مخاطر آمیز اجتماعی عمل نماید.

برنامه ریزان و مقامات دولتی اغلب پروژه‏های هنر شهری را صرفاً خیالی می‏نویسند که هیچ ربطی به واقعیت ندارد، زیرا کار هنری بر خلاف رویکردهای منطقی و فنی رایج در برنامه‏ ریزی شهری بر روش های لمسی و حسی شناخت متمرکز است. و در حالی که هنرمندان سعی می‏کنند سیستم برنامه‏ ریزی را در این خصوص از درون تغییر دهند، مورد انتقاد قرار می‏گیرند که توسط "سیستم دولتی" مورد استفاده قرار گرفته‏ اند (هنگام پذیرش بودجه ‏های دولتی برای اجرای کار هنری).

هنر مشارکتی در تار و پود تناقضات سرسختی گرفتار شده است که هنر را به یک پرسش اساسی روبرو ساخته: هنر مشارکتی چه کاری می‏تواند برای شهر انجام دهد؟ انتظار می‏رود هنر مشارکتی پاسخی ارائه دهد: راه‏ حلی سریع برای بیماری‏های شهری. از هنر انتظار می‏رود به جای تلاش برای تغییر یا به چالش کشیدن وضعیت کنونی، بهترین استفاده را از آن کند. و در نتیجه، جوامع محلی به عنوان دریافت‏ کنندگان منفعل نوعی مشاوره خلاق قرار می‏گیرند.

اما هنر مشارکتی می‏تواند بسیار بیشتر از این، اقدامات موثری برای توانمندسازی معنادار جوامع انجام دهد. از اجراهای تجربی گرفته تا مدل‏سازی مشارکتی، از توسعه سفرهای شهری گرفته تا پیاده‏ روی های مشترک، هنر مشارکتی می‏تواند به مردم در بیان تجربیات خود از شهر با شرایط خاص خود کمک کند. و قدرت این را دارد که هر نظم خاصی را مورد سوال و اعتراض قرار دهد، که نحوه تفکر مردم در مورد شهرها و زندگی در آنها را هدایت می‏کند. مدیران فضای شهری مایلند مردم به این باور برسند که محیط شهری عملکردی از پیش تعیین شده دارد: نیمکت برای نشستن است، نه خوابیدن. ایستگاه قطار برای افرادی است که در حال حرکت هستند، نه برای افرادی که به دنبال سرپناه هستند. یک پارک برای خانواده ‏های دارای کودک است، نه برای جمع شدن گروه های جوان و غیره.

این "نظم بیان شده" در مورد استفاده از فضاهای شهری باعث می‏شود ساکنان احساس بیگانگی از فضاهای شهری کنند. هنگامی که عملکرد شهر در حال حاضر مشخص شده است، فضای کمی برای ساکنان وجود دارد تا بتوانند فضاهای آن را با توجه به نیازهای خود تطبیق دهند. فضای شهری به نوعی پازل تبدیل می شود: قطعات را می‏توان به اطراف جابجا کرد، اما فقط از یک جهت متناسب هستند. تنها یک روش از پیش تعیین شده و منطقی برای جمع‏آوری قطعات وجود دارد.

اما در هنر مشارکتی، می‏توان فضای شهری را به‏ صورت موزاییک تجسم کرد: قطعات به طرق مختلف با هم قرار می‏گیرند و طرح نهایی از پیش تعیین شده نیست. بسته به نحوه چیدمان آنها، قطعات مختلف می‏توانند برای ایجاد اشکال مختلف و ایجاد ارتباطات جدید با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این طرز فکر در مورد شهر به مردم محلی آزادی می‏دهد تا آنچه را که برای آنها اهمیت دارد بیان کنند و دیدگاه خود را برای آینده شهر بیان نمایند.

در فضای سیاسی کنونی، دموکراسی نسبت به خواسته‏ های شهروندان که خواهان توزیع عادلانه ‏تر منابع، محیط زیست تمیزتر یا دفاع از دسترسی به فضاهای مشترک شهری هستند، حساسیت کمتری نشان می‏دهد. هنر مشارکتی این پتانسیل را دارد که به ساکنان شهر احساس عاملیت، توانمندی و استحقاق را بدهد، با این قول که همه می‏توانند تصور کنند که چگونه اوضاع می‏تواند متفاوت باشد. و این اولین قدم در جهت ایجاد آینده ای بهتر است.

صدیقه تدریس حسنی- مدیر اداره زیباسازی شهرداری منطقه 22 شهر تهران