حالا رنگباختن این وعده با حرفوحدیثها و زمزمهها از خیابان پاستور بیشتر از قبل خودنمایی میکند و آنچه مشهود است آتش اختلافی است که دامن دولت ابراهیم رئیسی را هم گرفته و تقریباً تمام تلاشها برای سرپوشگذاشتن بر این اختلافات، ثمری در پی نداشته است.
اختلاف از کی و کجا؟
این روزها سروصداها در ساختمان ریاستجمهوری آنقدر بالا رفته که تقریباً همه متوجه اختلافات شدهاند؛ اما این بهمعنی آن نیست که دعواها تازه شروع شده است. بهتر است بگویم از همان روزهای ابتدایی که دولت در گیرودار معرفی کابینهاش بود این اختلافات شروع شد و از همان ابتدا هم یک نفر در صدر اخبار این اختلافات بود و آن کسی نیست بهجز «محمد مخبر». بعد از اعلام نتایج انتخابات و پیروزی ابراهیم رئیسی، دولت تازهکار در ادامه وعدههایش اعلام کرد هرچه سریعتر کابینه را معرفی میکند تا دولت بهسرعت کارها را به پیش ببرد. چند روز بعد از تحلیف، ارائه لیست وزرا با گره کوری مواجه شده بود که گفته میشد این گره به دست معاون اول رئیسجمهور یعنی محمد مخبر زده شد.
در واقع خبرها و پچپچهای سیاسی حکایت از آن داشت که مخبر مقابل لیست کابینه ایستاده تا وزرا بهویژه وزیر اقتصاد مطابق میل او معرفی شود. از همانجا بود که معاون اول رئیسی بهعنوان «استخوانی گلوگیر» در دولت سیزدهم شناخته شد.
جا برای دو فرمانده تنگ شد
ماجرای اختلافات دولت وقتی جدیتر شد که «محسن رضایی» بهعنوان مشاور اقتصادی رئیسجمهور معرفی شد و حکم ابراهیم رئیسی به نام رضایی امضا شد. حالا دیگر ابروهای مخبر بیشتر در هم گره خورد و مدتی نگذشته بود که زمزمهها بر سر اختلافات در تیم اقتصادی دولت بیشتر شد؛ اختلافاتی که دور از ذهن نبود به هر حال نه وزیر اقتصاد باب میل مخبر بود و نه مشاور اقتصادی.
محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاحطلب برای تحلیل این اختلافات در آن مقطع، از اصطلاح دو فرمانده در یک تیم استفاده کرده و گفته بود: «به هر حال همانطور که آقای رئیسی در مورد ترکیب تیم اقتصادی گفتند میخواستند با محوریت آقای مخبر باشد که البته رئیس بانک مرکزی بسیار تعیینکننده است. معتقدم حضور آقای محسن رضایی در تیم اقتصادی، ممکن است فضای تیم اقتصادی را دچار مشکل کند؛ این دو فرماندهیبودن در اقتصاد، کشور را با مشکل مواجه میکند امیدوارم در این مسئله به همافزایی برسند؛ اما معمولاً با این وضعیت، خدا کند که یک بخش، مشکلات را به گردن بخش دیگری نیندازد.»پیشبینیها درباره سختبودن حضور رضایی و مخبر در یک تیم درست از آب درآمد و گاهوبیگاه صحبت بر سر حذف محسن رضایی از تیم اقتصادی دولت به گوش میرسد مانند نامه عدم حضور محسن رضایی در کمیسیون اقتصادی دولت. در واقع دوئلی که از همان روزهای اول بین محسن رضایی و محمد مخبر در دولت رئیسی به راه افتاده بود به جاهای حساستری کشیده شد و در نهایت تا به امروز مشخص شده مخبر چنته پرزورتری دارد.
حلقه اختلاف گستردهتر از دو فرمانده
از آنجا که مهمترین وعدههای دولت حول محور اقتصاد میچرخید امروز عملیاتیکردن این وعدهها بهنوعی به موضوعی حیثیتی برای دولت رئیسی تبدیل شده است و از همین جهت درگیریها در تیم اقتصادی را میتوان بهوضوح مشاهده کرد. در همین راستا شاید یک طرف اختلاف یا بهتر بگوییم کفه سنگین آن متوجه اختلافات محسن رضایی و مخبر باشد؛ اما این حلقه بزرگتر از این دو نفر است و حضور افراد دیگری مانند مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه؛ خاندوزی، وزیر اقتصاد؛ و رستم قاسمی، وزیر راه، را نیز در این دایره ببینیم و به قول حمید حسینی، کارشناس اقتصادی مخبر، محسن رضایی، احسان خاندوزی و مسعود میرکاظمی لایه اول مسئولانی هستند که در این راستا خود را در جایگاه سیاستگذار میبینند. بنابراین با چنین نگاهی میشد پیشبینی کرد که دیر یا زود اختلافات به مرز حذف یکدیگر نیز برسد.
مخبر محبوب دیروز و مغضوب امروز
محمد مخبر از سال ۱۳۸۶ رئیس «ستاد اجرایی فرمان امام» بوده است. پیشتر او بهعنوان معاون بازرگانی و حملونقل بنیاد مستضعفان و ریاست هیئتمدیره بانک سینا و نیز معاونت استانداری خوزستان فعالیت داشته است. اسم او در روزهای سخت کرونا بیشتر بر سر زبانها افتاد؛ زیرا وقتی کشور تشنه دریافت واکسن بود او وعده تولید پنجاهمیلیون واکسن را داد؛ البته وعدهای که هرگز عملیاتی نشد و تولیدش بعد از واردات واکسن متوقف شد.
در میان انجماد سیاسی حاکم بر انتخابات ریاستجمهوری و پس از آن، پیروزی ابراهیم رئیسی نام مخبر بار دیگر بر سر زبانها افتاد؛ آن هم بهعنوان معاون اول رئیسجمهور. در آن مقطع جناح راست بهدلیل این انتصاب سر از پا نمیشناختند و دستافشان به استقبال معاون اول دولت جدید رفتند؛ اما حالا بعد از یک سال وقتی اختلافات با محوریت مخبر بیشتر شده، آه و فغان جماعت حامی نیز به آسمان بلند شده و حتی نسخه برای برکناریاش میپیچند.
یکی از افرادی که درباره حضور مخبر در دولت هشدار داده است محمدجواد کریمی قدوسی، نماینده تندرو و اصولگرای مجلس است. او در توئیتی خطاب به رئیسی نوشت: «رئیسجمهور محترم تأکید دارم بنا بر مشاهدات عمومی جناب مخبر از توانایی لازم برای این جایگاه برخوردار نیست. ایشان برای حفظ فردایش هزینه میکند و از قدرت مدیریت راهبردی تهیدست است و توانایی اقناع جامعه را ندارد. ماندن ایشان برای یک ساعت هم ضرر است.» بهنظر میرسد آقای معاون اول نهتنها در دولت محور اختلاف شد؛ بلکه در جریان اصولگرا هم هستند کسانی که دلخوشی از او ندارند و زودهنگام نسخه برکناریاش را پیچیدهاند.