طبق بررسی‌های صورت گرفته خروج سرمایه حقیقی‌ها از بازار سرمایه از خردادماه ۱۴۰۱ شدت گرفته است و تا اواسط مرداد ماه به اوج خود رسیده است به طوری که در بازه زمانی ۷ هفته‌ای و یا ۳۵ روزه ۱۲ هزار  و ۲۲۲ میلیارد تومان پول حقیقی از این بازار خارج شد.به طور کلی اما در یک ساله‌ی فعالیت دولت سیزدهم، از ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ تا ۱۲ مرداد ۱۴۰۱ در ۲۴۱ روز کاری، ۶۳ هزار و ۲۳۸ میلیارد تومان پول حقیقی از بورس تهران خارج شده است. بازار سرمایه در حالی در اولین سال ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی با بحران فرار سهامداران مواجه شده است که رئیس جمهور دولت سیزدهم با شعار حمایت از بازار سرمایه و حفاظت از منافع سهامداران خرد روی کار آمد و از طرف دیگر سایر مقامات مسئول از جمله رئیس سازمان بورس و وزیر اقتصاد برای حمایت از سهامداران با سید ابراهیم رئیسی هم‌صدا شدند.

بازار سهام به بازار اوراق بدل شده است

مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه و تحلیلگر بازارهای مالی گفت: ما در اقتصاد یک سری شاخص داریم به نام شاخص‌های مقدم و بورس یکی از این شاخص‌ها است که هم شوک‌های سیاسی و هم شوک‌های اقتصادی در آن مشهود است. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: بحث رقابت بازار پول و بازار سرمایه یکی از تاثیرگذارترین فاکتور‌ها برای گریز پول از بورس است؛ زمانی که بالای ۱۸ هزار میلیارد تومان در فرابورس اوراق فروخته می‌شود به این معنا است که بازار ما در حال حاضر به جای بازار سهام، بازار اوراق است و این امر به نرخ بهره بین بانکی نیز مربوط نمی‌شود.صفاری با اشاره به برخی سیاست‌های بانکی، عنوان داشت: نر‌خ‌های بهره بین بانکی خوشبختانه پایین آورده شده است اما در عمل بانک‌ها کماکان پیشنهادهای بالای ۲۲ درصد می‌دهند و بانک مرکزی متاسفانه نرخ‌های بهره را رصد نمی‌کند و بانک‌ها را رها کرده است.

سکوت مجلس، دولت و دستگاه‌ها در مقابل سقوط آزاد سهام‌ها

این کارشناس بازار سرمایه و تحلیلگر بازارهای مالی در ادامه گفت: زمانی که بانکی بدون ریسک ۲۰ درصد سوددهی دارد و p به e بازار آن ۵ است، قطعا سرمایه گذار به سراغ بانک می‌رود و در حال حاضر p به  eبازار سرمایه ۶٫۵ است، نسبت P/E یا قیمت به سود هر سهم یکی از متداول‌ترین معیارهای ارزیابی سهام شرکت‌ها است، از طرفی p به e خیلی از سهام‌های ارزنده ۳، ۳٫۵ و ۴ است و قیمت سهام افت کرده است و سود‌دهی آنها بسیار کاهش پیدا کرده است.وی در ادامه گفت: این اتفاق در حالی در بازار سرمایه می‌افتد که مجلس، دولت و سایر دستگاه‌ها همه سکوت کرده‌اند و هیچ اقدامی برای تقویت بازار نمی‌کنند و در نتیجه ما شاهد خروج پول از بازار سرمایه به سمت سرمایه‌های با درآمد ثابت و به خصوص اوراق هستیم و تا زمانی که این روند به عنوان سیاست‌های کلی اقتصادی اصلاح نشود، بازار عکس‌العملی نشان نخواهد داد.

دولتمردان عزمی برای جبران ضرر سهامداران خرد ندارند

صفاری در ادامه گفت: از طرفی اما تکلیف خیلی از سیاست‌های داخلی ما روشن نیست، قرار بود تا آخر خرداد ماه شرکت‌های خودرویی واگذار شوند و حال در حال رسیدن به شهریور ماه هستیم و کماکان دولتمردان هیچ عکس‌العملی از خودشان نشان نمی‌دهند و یک روز سهام خودرو مثبت است و روزی منفی و شرایط در سایر صنایع نیز مانند صنایع پتروشیمی و پالایشی مشابه است و تعیین تکلیفی صورت نگرفته است و دولتمردن عزم جبران ضرر سهامداران خرد را ندارند.مصطفی صفاری در ادامه در خصوص تاثیر برجام بر بازار سرمایه افزود: در حال حاضر کماکان شوک سیاسی برجام بر بازار سرمایه سایه افکنده است و این مذاکرات حالت فرسایشی پیدا کرده است. مطمئنا امضا شدن برجام ریسک سیستماتیک را کاهش می‌دهد و کاهش این ریسک p به  e را بالا می‌برد و قیمت سهام نیز به تلع آن بالا خواهد رفت و زمانی که ریسک در بازاری کاهش پیدا کند انتظار سود در بازار با p به  e بالاتر نیز توجیه پذیر است و در نتیجه بازارهای سرمایه مثبت خواهند شد.

دولت با دارایی و ثروت ۵۰ میلیون سهامدار بازی می‌کند

مصطفی صفاری در خصوص برخی از زمزمه‌ها که مبنی بر لزوم رهاسازی بازار سرمایه از سوی دولت شنیده می‌شود؛ گفت: سیاست‌های وزارت صمت و وزارت اقتصاد و از طرفی سازمان تامین اجتماعی بر روی بازار اثر دارد و سیاست‌هایی از قبیل حذف معافیت‌های مالیاتی صادرات نیز بر بازار اثر دارند و تمام دولت‌ها در سراسر دنیا بر روی بازار سرمایه، جایی که بیش از ۵۰ میلیون سهامدار در آن است و عملا دارد با دارایی و ثروت ۵۰ میلیون نفر بازی می‌شود، حساس هستند و امکان ندارد دولت‌ها در سراسر دنیا در برابر این بازار منفعل باشند.وی در ادامه گفت: دولت‌ باید جلوی معاملات الگوریتمی را در بازار بگیرد، نفع این معاملات در جیب کارگزاری‌ها می‌رود و سهامدار خرد بازنده است. وجود این معاملات الگوریتمی خود به افت خیلی از سهام‌ها دامن می‌زند و الگوریتم‌های آنها بر روی روند منفی بازار است تا مثبت آن و تا زمانی که جلوی این معاملات گرفته نشود، شرایط بازار سرمایه تغییری نمی‌کند.

صفاری در ادامه افزود: از طرف دیگر رقابت نامتوازن در بازار ایجاد شده است که منجر به خروج سهامداران خرد با هر ضرری از بازار سرمایه خواهد شد و معاملات الگوریتمی نیز که بخش فروش آنها به شدت در حال سودآوری هستند در ایجاد این نامتوازنی بی‌تاثیر نبوده‌اند.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت:‌ بازار سرمایه ما از درون مریض است و نهاد ناظر چشم خود را بر روی آن بسته است در صورتی که اگر نهاد ناظر حتی این معاملات الگوریتمی را نیز محدود کند ما اثر آن را در بازار خواهیم دید. مصطفی صفاری در آخر افزود: دولت باید به ده قولی که داده است عمل کند و از طرف دیگر مدیران بازار به شدت جلوی معاملات الگوریتمی را بگیرند چراکه در حال حاضر از سهامداران خرد سواری می‌گیرند و کسی به داد آنها نمی‌رسد و نهاد ناظر نیز چشم خود را بر روی این معاملات بسته است.