روز گذشته وزارت بهداشت در گزارش روزانه از وضعیت شیوع کرونا در کشور، اعلام کرد که در شبانه روز ۱۷تا ۱۸ بهمن، ۱۰۴ مبتلای کرونا در کشور فوت کرده اند. سه رقمی شدن آمار فوتی های کرونا که البته برای اپیدمیولوژیست ها و متخصصانی که شیب صعودی بیماری طی دو هفته اخیر را رصد و تحلیل می کردند، دور از انتظار نبود، در حالی تکرار شده که از روز ۲۸آذر و پس از شناسایی اولین مبتلای امیکرون در کشور، متخصصان اپیدمیولوژی هشدار می دادند که بی توجهی به شدت و سرعت گردش امیکرون، تبعات جبران ناپذیری خواهد داشت که مهم ترین آن، اوج گیری آمار ابتلا، بستری و در نهایت، فوت گسترده به دلیل کمبود امکانات درمانی و اشباع ظرفیت پذیرش و درمان خواهد بود.
به نظر می رسد که هشدارهای متخصصان رصد آمار اپیدمی کرونا در کشور، برای اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا، حکم پند و اندرز مستحق پشت گوش انداختن و بایگانی شدن دارد چون طی چند روز اخیر و به دنبال افزایش تعداد شهرهای در وضعیت قرمز به عدد ۱۲۰ و تداوم دو هفته ای شیب صعودی آمار ابتلای روزانه با رد کردن مرز ۱۰ هزار و ۲۰ هزار و ۴۳۰ هزار و ۳۵ هزار ابتلا در یک شبانه روز، تاکیدهای عاجزانه فراوان درباره ضرورت جدی تعطیلی تمام فعالیت های منجر به ازدحام در کل کشور (برگزاری کلاس های درس حضوری، هرگونه تجمع و مراسم ملی و آیینی، فعالیت مراکز خرید و رستوران ها و باشگاه های ورزشی و پاساژها و سینماها و سالن های تئاتر و موسیقی) اعلام شد اما واکنش ستاد ملی مقابله با کرونا در مقابل این تاکیدها، افتتاح جشنواره های فیلم و تئاتر و مجوز بلیت فروشی برای حضور در سالن های سربسته، تداوم برگزاری کلاس های حضوری و صفر شدن هرگونه محدودیت ازدحام و تجمع بود چنان که یک منبع آگاه در وزارت بهداشت، گفت: «طبق تدابیر و سیاست های جدید این ستاد، اختیارات هر اقدام، به استانداران و ستادهای استانی سپرده شده و مقرر است هیچ تعطیلی و قرنطینه ای برای هیچ فعالیتی ایجاد نشود بلکه بنا بر محدودیت و کاهش ظرفیت هاست.»
طبق اطلاعات رسیده، تا روز ۱۵ بهمن، تعداد کل مبتلایان سویه امیکرون در کشور به ۵۰۴۷ نفر و فوتی های امیکرون به ۲۸ نفر افزایش یافته در حالی که بنا به آمار تفکیکی، نه تنها تعداد مبتلایان این سویه جدید در کشور نسبت به دو هفته پیش از آن، افزایش قابل توجهی دارد، مسوولان رصد گردش این سویه به وزارت بهداشت اعلام کرده اند که «در اکثریت موارد به اتفاق دانشگاه ها، کیت تشخیصی امیکرون به اتمام رسیده است.» بنا به این فهرست، تا روز ۱۵ بهمن، تعداد مبتلایان سویه امیکرون در شهرها و استان های کشور به این اعداد افزایش یافته است: «اراک ۵۵۰ نفر، زنجان ۸۴ نفر، کاشان ۱۹۲ نفر، دانشگاه علوم پزشکی تهران ۹۵ نفر، دانشگاه علوم پزشکی ایران ۸۶ نفر، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ۱۲۵ نفر، بوشهر ۵۶ نفر، ارومیه ۱۱۱ نفر، هرمزگان ۲۲۴ نفر، قم ۱۰ نفر، مشهد ۳۳۱ نفر، اصفهان ۳۶۴ نفر ، البرز ۱۸۱ نفر، بابل ۱۹ نفر، تبریز ۱۸۹ نفر، آبادان ۲۳ نفر، زاهدان ۲۳۶ نفر، ساوه ۲۰ نفر، شهرکرد ۱۰۰ نفر، یزد ۵۸ نفر، شیراز ۵۸۸ نفر، کرمانشاه ۲۲ نفر، مازندران ۳۴۸ نفر (۱۲ جدید)، همدان ۶۳ نفر، کردستان ۲۴ نفر، کرمان ۵۷ نفر، گلستان ۱۸ نفر، لرستان ۷ نفر، اردبیل ۱۶ نفر، قزوین ۸۷ نفر، سمنان ۳۰ نفر، شاهرود ۹ نفر، گیلان ۶۶ نفر، اهواز ۱۵۵ نفر، یاسوج ۱۵۳ نفر، سبزوار ۲ نفر، مراغه ۱۰ نفر، خراسان جنوبی ۷ نفر، رفسنجان ۳۷ نفر، زابل ۳۸ نفر، خلخال ۱ نفر، جهرم ۹ نفر، لارستان ۶ نفر، گراش ۱۱ نفر، ایرانشهر ۱۱ نفر، نیشابور ۳۱ نفر، ایلام ۱۷۱ نفر، دزفول ۱ نفر، شوشتر ۷ نفر، بم ۴ نفر، خوی ۴ نفر.»
طبق همین اعلام، آمار فوتی های امیکرون طبق گزارش دانشگاه علوم پزشکی سراسر کشور هم شامل ۳ مورد یزد، ۲ مورد کرمان، ۱ مورد اراک، ۵ مورد تبریز، ۱ مورد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ۷ مورد البرز، ۱ مورد آبادان، ۱ مورد بم، ۳ مورد مازندران، ۱ مورد یاسوج، ۲ مورد شیراز، ۱ مورد رفسنجان بوده است. این آمار در حالی اعلام شده که طی دو هفته پیش از آن گزارش آماری درباره تعداد مبتلایان و فوتی های امیکرون در کشور منتشر نشده بود و به نظر می رسد کمبود کیت های تخصصی، علت مهم محدودشدن نمونه گیری از تست های PCR برای رصد سویه امیکرون بوده و البته پیش از این هم کمبود جدی کیت امیکرون توسط برخی مسوولان وزارت بهداشت مورد هشدار قرار گرفته بود. ولی همین گزارش هم در مقایسه با گزارش اول بهمن ماه نشان دهنده افزایش قابل توجه تعداد مبتلایان امیکرون در کشور است چنان که تا اول بهمن ماه، مجموع مبتلایانی که تست های مثبت آنها برای ردگیری سویه امیکرون ارسال شده بود، ۲۶۸۶ مورد و فوت امیکرون در کشور ۸ مورد بود که حالا گزارش جدید نشان می دهد تعداد مبتلایان امیکرون در فاصله اول تا ۱۵ بهمن، افزایش ۸۷.۹ درصدی و تعداد فوتی ها در همین مدت، افزایش ۲۵۰ درصدی پیدا کرده است.
این اعداد و سرعت شیوع ویروس امیکرون در کشور را باید به شیب صعودی آمار ابتلای کرونا گره زد. طبق گزارش های روزانه وزارت بهداشت، از هفته گذشته، تعداد مبتلایان جدیدی که با تست شناسایی می شوند (ممکن است ۱۰ برابر این تعداد، هیچگاه برای تست مراجعه نکنند در حالی که مبتلا هستند) به بالای ۳۰ هزار نفر در روز رسیده و در شبانه روز ۱۷ تا ۱۸ بهمن هم ۳۹ هزار و ۸۱۹ مبتلای جدید شناسایی شده اند. با این حال، با وجود آنکه هیچ نشانه ای دال بر ایستایی و تثبیت آمار ابتلا مشاهده نمی شود و از دو روز قبل هم آمار فوتی های روزانه رو به افزایش رفته و دیروز هم باز به مرگ های سه رقمی رسیدیم، ستاد ملی مقابله با کرونا، با خونسردی سوال برانگیز و نگران کننده، مدیریت بیماری در استان ها را به ستادهای استانی سپرده که البته نتیجه هم معلوم است؛ چنان که دیروز، یکی از مسوولان استان آذربایجان غربی، مجوز به برگزاری یک مراسم آیینی منجر به ازدحام جمعیت در یک فضای مسقف دربسته در هفته آینده داد در حالی که طبق رنگ بندی کرونایی اعلام شده از سوی وزارت بهداشت، در این استان، ۱۱ شهر در وضعیت زرد، یک شهر در وضعیت قرمز و ۵ شهر (از جمله شهر ارومیه) در وضعیت نارنجی هستند اما اتفاقا، این مسوول استانی اعلام کرد که مراکز پایلوت برگزاری این مراسم در شهر ارومیه خواهد بود و مجوز برگزاری مراسم هم برای کل استان (حتی شهر خوی که در وضعیت قرمز است) صادر شده است.
ایران را قرنطینه کنید
شرایط حاکم بر تمام استان ها و تبدیل سریع وضعیت هر شهر به یک کانون پرخطر شیوع بیماری به دلیل تداوم تجمعات و ازدحام مردم اعم از مسوولان و جمعیت عمومی در سایه صفر بودن نظارت ها و پایش ها و ممنوعیت ها که حالا، اخطار بالقوه ای بابت وخامت بیشتر وضعیت همه گیری کرونا در کشور است، دلیلی بود که چند روز قبل، علیرضا ناجی؛ رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درخواست اکید برای قرنطینه کل کشور داشت و در این گفت وگو خطاب به مسوولانی که هنوز برای داده های علمی ارزشی قائل نیستند گفت: «دقیقا باید چه اتفاقی روی دهد تا ستاد ملی مقابله با کرونا تصمیم بگیرد تا کشور را قرنطینه کامل کند ؟ بیمارستان ها مملو از بیمار شده، هر بخش جدیدی که برای بستری بیماران مبتلا به کرونا اضافه می شود، به سرعت چشم به هم زدنی ظرفیتش تکمیل می شود.»
البته این هشدار با بی توجهی صددرصدی مسوولان مواجه شد در حالی که طبق شنیده های «اعتماد» و گفت وگوی های مستمر مسوولان بیمارستان های جنرال، سرعت اشغال تخت ها نشان می دهد که برخلاف ادعای برخی مسوولان درباره «بی خطر بودن امیکرون و کم آسیب بودن این سویه»، امیکرون هم مرگ دارد، هم بستری و هم بدحالی. ناجی، بار دیگر هشدارهای خود خطاب به مسوولان و اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا را تکرار کرد اگرچه که می دانست این هشدارها، کما فی السابق با بی توجهی محض مواجه خواهد شد.
ناجی گفت: «امروز با واریانتی روبرو هستیم که سرعت شیوع بالاتر از دلتا دارد. کافی است به صحبت های دیروز رییس سازمان بهداشت جهانی توجه کنید که هشدار داده ظرف ۱۰ هفته، بیش از ۹۰ میلیون مبتلای امیکرون در جهان شناسایی شده. این هشدار به این معناست که ظرف ۱۰ هفته، به اندازه کل دو سال شیوع ویروس کووید ۱۹، مبتلای جدید امیکرون داشته ایم. اگرچه که ابتلای امیکرون نسبت به دلتا، بستری و مرگ کمتری دارد اما سرعت بسیار بالای شیوع، افزایش انفجاری تعداد مبتلایان، تعداد افراد نیازمند به بستری را افزایش خواهد داد که در این وضعیت، به دلیل سنگینی بار مراجعات به نظام درمانی، آمار مرگ هم افزایش خواهد یافت.»
ناجی با هشدار درباره اینکه در حال حاضر ۲۰ درصد پذیرش بیمارستان ها مربوط به کودکان مبتلای امیکرون است، با ابراز نگرانی جدی درباره همه گیری خانواده ها تاکید کرد که: «باید گردش ویروس را متوقف کنیم. طبق اعلام رسمی، مجموع افرادی که دوز سوم واکسن را دریافت کرده اند، حدود ۱۹ میلیون نفر بوده که البته کیفیت واکسن های تزریق شده هم جای حرف دارد علاوه بر آنکه امروز حدود ۸ میلیون نفر از جمعیت کشور، حتی دوز اول واکسن را هم دریافت نکرده اند. با توجه به اینکه سویه امیکرون بسیار ایمن گریز است، در چنین شرایطی از نظر واکسیناسیون، باید با قرنطینه و سکون، گردش ویروس را متوقف کنیم در حالی که به جای چنین اقدامی شاهد بازگشایی مدارس و دانشگاه ها هستیم. این اقدامات چیزی نیست جز گل به خودی. وزیر بهداشت می گوید باید قرنطینه کامل ایجاد شود ولی در ستاد ملی کرونا هیچ یک از اعضا به این حرف علمی توجه نمی کنند در حالی که ابتلای کرونا، هم می تواند آمار کشتار را افزایش دهد و هم باید از عوارض بیماری حتی در بهبود یافته ها بترسیم. من هم موافقم که اقتصاد و فعالیت های اقتصادی مهم است اما سلامت باید اولویت اول یک کشور باشد.
وقتی اعضای ستاد کرونا حتی به حرف وزیر بهداشت درباره ضرورت قرنطینه توجه نمی کنند به نظر، دیگر کار از تضاد سلیقه بین اعضای ستاد گذشته چون اعضای ستاد اصلا تفکر درستی ندارند و شاید هم مشاوران خوبی ندارند که درباره تبعات این بی توجهی به آنها هشدار بدهند. ما امروز شاهدیم که بیمارستان ها با حجم بالایی از مراجعات بیماران کرونا مواجه است و چون هنوز به قله پیک نرسیده ایم، حتما اوایل اسفند به کشتار بالای کرونا می رسیم در حالی که می توانیم با قرنطینه سراسری، قله پیک را کوتاه تر کنیم همان طور که در موج های چهارم و پنجم این اتفاق افتاد به این شکل که قله موج کوتاه تر بود اما دامنه موج کمی طولانی شد. نتیجه قرنطینه همین است که مانع از فشار و استیصال سیستم بهداشتی بشود تا حداقل به دنبال تداوم روند ادامه خدمات سلامت، مانع از شدت بیماری در مبتلایان و مانع از مرگ بیماران بشویم. در شرایطی که با واریانت امیکرون مواجهیم و می بینیم که این سویه جدید حتی واکسیناسیون را تقریبا از کار اندخته، باید اصرارمان بر اجبار تزریق دوز بوستر باشد و در غیر این صورت، با اعداد خیلی بزرگی از مرگ مبتلایان مواجه خواهیم شد.»
ناجی در توضیح علت افزایش آمار مرگ بیماران در اثر ابتلا به سویه ای که گفته می شود مرگ آوری کمتری در مقایسه با دلتا دارد به «اعتماد» گفت: «اگر میزان بستری و مرگ در سویه دلتا A و B باشد، در سویه امیکرون، C و D خواهد بود اما تفاوت امیکرون با دلتا در این است که به علت سرعت شیوع، جمعیت هدف ما در مقایسه با دلتا، بزرگ تر خواهد بود و بنابراین، عدد خام بزرگ تری خواهیم داشت که در این صورت، شدت بیماری و ابتلا افزایش یافته و مرگ هم بیشتر خواهد شد. »