نشریه "فارین افرز" در مقالهای تحلیلی استدلال میکند که ایران حتی با از سرگیری مذاکرات هستهای نیز به دنبال نرمش و مصالحه با امریکا نیست و مینویسد: علیرغم آنکه امریکا و ایران برای گفتگو به منظور احیای توافق هستهای که واشنگتن در سال ۲۰۱۸ میلادی از آن خارج شد آماده میشوند، تصمیمگیرندگان در تهران در حال زمینهچینی به منظور اتخاذ سیاست خارجی تازه قاطعانهتری هستند.به نوشته فارین افرز ایران معتقد است امریکا با آن کشور با فریب و بیاحترامی رفتار کرده در نتیجه، تهران به دنبال افزودن بر توان و اهرمهای اقتصادی و نظامی برای مقابله با دشمن دیرینه خود است.
اگرچه دولت رئیسی ممکن است مایل به از سرگیری مذاکرات هستهای باشد اما احیای برجام ستون فقرات سیاست خارجی او را تشکیل نمیدهد. در دوران ریاستجمهوری او ایران موضع هستهای تازه را حول دو محور اتخاذ کرده است: افزایش توانایی خود برای مقابله به مثل سریع علیه امریکا در صورت تخطی واشنگتن از تعهداتاش و جدا ساختن منابع اقتصادی ایران از برجام با ایجاد نظام متکی به خود (خودکفایی) و اقتصاد با محوریت آسیا.رئیسی اکنون از داخل تحت فشار است تا مذاکرات هستهای را به سرانجام رساند؛ چرا که ایران وضعیت اقتصادی خوبی ندارد. با این وجود، بعید است ایران تسلیم چنین فشار و اجباری شود. مقامات ایران اکنون با تقویت صنایع داخلی خود و ایجاد روابط تازه با قدرتهای در حال رشد در آسیا به دنبال ایجاد اقتصادی مقاومتی در برابر تحریمها هستند.
ایران نگران است در صورت بازگشت به پایبندی کامل به برجام، اهرم هستهای خود را بدون دستیابی به مزایای وعده داده شده از دست بدهد. این دقیقا همان چیزی است که در سال ۲۰۱۵ میلادی رخ داد. ایران با سرعت از شدت برنامه هستهای خود کاست. با این وجود، شرکتهای بینالمللی به دلیل عدم اطمینان در مورد لغو دائمی تحریمها از بازار ایران دور ماندند. ایران بار دیگر با وضعیت مشابهی مواجه است و نگران است که بازگشت به برجام هیچ نفع ملموسی برایش به همراه نداشته باشد.مقامهای امریکایی گفتهاند حاضر به مذاکره برای رفع نگرانی ایران هستند اما نمیتوانند تضمینی ارائه دهند مبنی بر آن که پس از پایان ریاستجمهوری بایدن، امریکا دوباره از توافق هستهای خارج نخواهد شد.
ایران اظهارات "رابرت مالی" نماینده امریکا در امور ایران در مورد امکان پذیری لغو تحریمها علیه ایران را بیارزش میداند. در نتیجه، اولین اصل سیاست خارجی رئیسی ایجاد و حفظ اهرمهایی است که واشنگتن را از زیرپا گذاشتن هرگونه توافقی باز میدارد.ایران در حال حاضر در موضع تلافیجویانه قرار دارد. به عنوان مثال، در اعتراض به امتناع آژانس بینالمللی انرژی اتمی در محکوم کردن ترور دانشمندان هستهایاش، همکاری با آژانس را کاهش داده است. همچنین، ایران به تقویت نیروهای نیابتیاش در منطقه ادامه داده است.
از سوی دیگر، برخلاف روحانی که درصدد بود از برجام به عنوان ابزاری برای باز کردن درهای بازار ایران به روی شرکتهای غربی استفاده کند تیم رئیسی مصمم است با تقویت روابط اقتصادی با چین و روسیه و همسایگان، ایران را از تاثیرات تحریمها دور نگه دارد. احیای برجام میتواند روابط اقتصادی و امنیتی ایران با شرق را به ویژه پس از پذیرش اخیر عضویت آن کشور در سازمان همکاری شانگهای تسهیل کند اما حتی بدون برجام نیز ایران متحدان غیرامریکایی را شرکای تجاری قابل اعتمادتری قلمداد میکند.
همچنین، ایران درصد افزایش نفوذ اقتصادی در خاورمیانه است به ویژه در کشورهایی که دارای نفوذ سیاسی است. منافع دولت رئیسی کاملا با منافع سپاه همسو است. نمونه این مورد را میتوان در ارسال محموله سوختی ایران برای لبنان از طریق حزب الله لبنان و سوریه مشاهده کرد. هدف بلندمدت منطقهای ایران تشکیل منطقه اقتصادی عاری از دلار است تا بتواند در برابر جنگ اقتصادی امریکا مقاومت کند. البته مشخص نیست ایران چگونه میتواند از رابطه اقتصادی با لبنان و کشورهای عربی سود ببرد؛ چرا که آن کشورها خود نگران اعمال تحریمهای امریکا در صورت تجارت با ایران هستند.