هرچند داروخانه‌های خصوصی سهم 48درصدی از این بازار دارند؛ یعنی حدود 13هزار داروخانه خصوصی، اما در این میان نبود دارو مشکل اصلی داروخانهها عنوان شده؛مهم‌ترین مشکل به گفته نایب رئیس انجمن داروسازان ایران. به اعتقاد سیدعلی فاطمی به جای اینکه وضعیت با گذشت این سال‌ها بهتر شود، هر سال بدتر می‌شود. فاطمی این مسأله را خیلی مرتبط با کرونا نمی‌داند.«شاهدیم که در حال حاضر بسیاری از داروهای غیرکرونایی هم در داروخانهها نایاب شدند.»
هفته آینده «اکتمرا» می‌رسد
صف‌های طولانی مقابل داروخانهها مدتی سوژه اخبار بودند. شهروندان مستاصلی که یا خود درگیر کووید- 19 بودند یا یکی از عزیزان‌شان با آن دست به گریبان بودند. همین صف‌های طولانی بود که از کمبود داروهای مربوط به کرونا گفتند. نایب رئیس انجمن داروسازان ایران هم می‌گوید: «در حال حاضر بیشترین کمبودهایی که به گوش مردم می‌رسد، داروهای مربوط به کروناست.» به گفته فاطمی چند روزی است وزارت بهداشت تغییر سیاست داده است. تغییر سیاستی که برخی از این داروها را از پوشش بیمه‌ای خارج کرده است.«کماکان «اکتمرا» نایاب است. این دارو فعلا در داروخانه‌های دولتی توزیع می‌شود و در داروخانه‌های خصوصی تقریبا وجود ندارد.» او ادامه می‌دهد: «اخیرا با بروز بیشتر بیماری قارچ سیاه، داروی «آمفوتریسین» که دارویی تزریقی و وارداتی است، هم یافت نمی‌شود. مردم دچار مشکل شده‌اند.» فاطمی با اشاره به اینکه مشکل سرم یکی، دو ماه ما را اذیت کرد، می‌گوید: «وزارت بهداشت اعلام کرده «اکتمرا» را سفارش داده و هفته آینده به کشور می‌رسد».
سوءمدیریت؛ مهم‌ترین علت کمبود دارو
به باور فاطمی تحریم و مشکلات ارزی در ایجاد این چالش‌ها تأثیرگذار بوده. هرچند سوءمدیریت را هم نمی‌توان نادیده گرفت. به گفته نایب رئیس انجمن داروسازان ایران در زمینه سرم مشکل نه ربطی به ارز داشت و نه تحریم، بلکه مشکل مدیریتی بود.«یک شرکت ایرانی تصمیم گرفت کارخانه را چندماه تعطیل کند. شاید اصلا درست نبود در این وضعیت بحرانی به شرکت اجازه تعطیلی می‌دادند. حال وقتی اجازه را دادند، باید از قبل پیش‌بینی می‌کردند یا از طریق سایر تولیدکنندگان یا از طریق واردات تامین سرم دچار مشکل نشود. متأسفانه این اقدامات انجام نشد. شرکت هم نتوانست به موقع وارد مدار تولید شود و در این دو، سه ماه مردم از کمبود سرم صدمه دیدند».
سازمان‌های بیمه‌گر آمارهایی از تعداد نسخ داروخانهها و میانگین دریافتی‌شان از بیمه‌ها نشان از این دارد که نزدیک به 60درصد داروخانهها از نظر درآمد و هزینه در نقطه سربه‌سر هستند. داروخانه‌هایی که در آستانه ورشکستگی‌اند و درآمدشان فقط هزینه‌هایشان را پوشش می‌دهد. نزدیک 10 تا 15 درصد از داروخانهها عملا ورشکسته‌اند و دخل و خرج‌شان منفی هستند. به گفته فاطمی شاید فقط 10درصد داروخانهها در موقعیت‌های خاص بوده و ممکن است وضعیت خوبی داشته باشند.
به اعتقاد نایب رئیس انجمن داروسازان ایران یکی از علل اصلی این موضوع عدم‌توزیع عادلانه دارو، بین داروخانه‌های خصوصی است. «ما 13 هزار داروخانه خصوصی و 300 داروخانه دولتی داریم. 52درصد بازار داروی ایران در اختیار داروخانه‌های دولتی است. 48 درصد دیگر در اختیار 13 هزار داروخانه خصوصی است و این اصلا متوازن نیست.»
مخالفت داروسازان با آیین‌نامه تأسیس داروخانهها
پیش از این داروسازان برای تأسیس داروخانه در شهرهای بزرگ، سال‌ها در شهرهای کوچک و روستاها خدمات ارایه می‌دادند. هرقدر منطقه‌ای محروم‌تر بود، امتیاز بیشتری داشت. در چنین شرایطی داروساز انگیزه بیشتری داشت تا به مناطق محروم و دورافتاده خدمت‌رسانی کند تا امتیاز جمع کند. هرچند آیین‌نامه تأسیس داروخانه تغییراتی به خود می‌بیند. آییننامهای که این شرط را برداشته و معیارهای مادی جایگزین شده‌اند. فاطمی درباره موضوع آیین‌نامه تأسیس داروخانهها می‌گوید.«اگر داروخانه‌ای بزرگ‌تر باشد، یکسری امکانات تأسیساتی مانند پارکینگ، بالابر و … داشته باشد، امتیاز بیشتری می‌گیرد.» به باور او چنین معیارهایی باعث می‌شود داروسازان بسیاری از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ مهاجرت کنند.
اتفاقی که به اعتقاد فاطمی سبب می‌شود عملا شهرهای کوچک خالی از داروخانه شوند. هرچند این رویه باعث تأسیس بی‌رویه داروخانه در شهرهای بزرگ می‌شود. فاطمی با بیان اینکه یک دِه آباد بهتر از صد شهر ویران است، ادامه می‌دهد:«به جای اینکه داروی موردنیاز داروخانه‌های فعلی را تامین کنند، دارند تعداد داروخانهها را بیشتر می‌کنند. بدون اینکه بتوانند بازار و میزان دارو را افزایش دهند یا از داروخانه‌های دولتی سهم بگیرند.» او با اشاره به اینکه هر روز شاهد شعبه جدیدی از داروخانه‌های دولتی هستیم، می‌گوید:«این راه‌حل مشکلات ما نیست. باید به جای تقویت داروخانه‌های دولتی، داروخانه‌های خصوصی را تقویت کنند»»