نکته نخست؛ آقای ظریف این گزارش خوب را خیلی دیر ارائه کردند. در حقیقت عیب بزرگ دولت روحانی و شخص آقای ظریف این بود که با مردم حرف نزدند و فقط دنبال توجیه و اقناع قدرت بودند و عدم گفت‌وگو با مردم موجب شد تا اصلاح‌طلبان و همه مردم ایران ضربه بخورند. این نقص به دولت روحانی وارد است که چرا این دستاوردهای برجام را زودتر به مردم گزارش نداد تا مردم تکلیف خود را با مخالفان برجام روشن کنند.

نکته دوم؛ روابط بین‌الملل دنیای صد در صد سازی منافع نیست بلکه دنیای حداکثرسازی منافع است و در حداکثرسازی منافع شما مجبور هستید مقداری از منافع طرف مقابل را به‌حساب بیاورید. برجام چارچوب حداکثرسازی منافع کل کشورهای عضو آن بود اما مخالفان برجام این‌گونه شعار می‌دهند که ما خواهان ۱۰۰ درصدسازی منافع‌ ایران هستیم و این شعار در دنیای جدید روابط بین‌الملل غیرقابل‌وصول است و تنها با جنگ، کشتار، قتل‌عام و نسل‌کشی ممکن است به‌دست آید. بنابراین منطق مخالفان برجام که به‌دنبال ۱۰۰ درصد‌سازی منافع ایران هستند منطق از پایه غلطی است. باید اصل وابستگی متقابل را در نظر بگیریم تا منافع همه کشورها به‌گونه‌ای درهم‌تنیده شود که نتوانند از این توافق خارج شوند. متأسفانه به‌رغم اینکه در اوایل، برجام دستاوردهای بسیار مثبتی داشت به‌دلیل اینکه منافع آمریکا به‌رسمیت شناخته نشد و اعلام شد که آمریکا حق ندارد از منافع برجام از نظر اقتصادی بهره‌مند شود، با رفتار تند دولت ترامپ مواجه شدیم. این منطق تا وقتی که ادامه یابد، منافع ملت ایران نیز تأمین نخواهد شد، نمی‌توان یک‌طرفه به‌پای میز مذاکره رفت و اعلام شود همه امکانات برای ما باشد و برای شما نیست. این منطق مخالفان برجام است که موجب شد تا دستاوردهای اولیه برجام نیز به فنا رود. گزارش آقای ظریف بسیار کامل بود اما متأسفانه منطق آقای ظریف که در ابتدا‌ اقناع صاحبان قدرت و بعد اطلاع‌رسانی به مردم است، منطق غلطی بود که باعث شد نتایج برجام برای ملت ایران روشن نشود.

نکته سوم؛ مخالفت با برجام برای عده‌ای در داخل و بیرون از کشور منافع خاص داشت. اگر به یاد داشته باشید در مراسم رسمی امضای برجام نماینده روس‌ها از حضور در عکس جمعی خودداری کرد؛ زیرا روس‌ها از اول با برجام مخالف بودند. همچنین دنباله‌روان سیاست روس‌ها در داخل کشور نیز عده‌ای هستند که با تحریم‌ها منافع زیادی کسب می‌کنند و کاسبی داشته‌اند. ازاین‌رو با امضای برجام مخالف بودند. نباید منافع شخصی و گروهی این جمع وابسته به روس را به‌هیچ‌وجه فراموش کرد. سنگ‌اندازی‌های مخالفان داخلی و خارجی با احیای برجام همچنان وجود دارد و زور حکومت به این افراد نخواهد رسید. این افراد به‌دلیل وابستگی خاصی که به خارج دارند و منافع کلان شخصی که از تحریم‌ها و در روابط محدود ایران با دنیای خارج دارند، قطعاً کارشکنی خواهند کرد و اقداماتی انجام خواهند داد تا برجام به نتیجه نرسد و من معتقدم زور حکومت هم به آنها نخواهد رسید.

نکته چهارم؛ قطعاً شاهد احیای برجام خواهیم بود و توافق دوباره حاصل خواهد شد. اما موافقت با احیای برجام در کمیته ای که اعلام شده صورت نخواهد گرفت زیرا تصمیم در جای دیگر گرفته می‌شود و این کمیته هیچ‌کاره است؛ همان‌گونه که توافق اول برجام و تمامی تصمیمات سیاست خارجی در آنجا گرفته می‌شود و اینها تنها نمایش اجرا می‌کنند. تصمیم درباره امضا یا عدم امضا برجام توسط رهبری گرفته می‌شود. همان منطق که در دولت آقای احمدی‌نژاد نمایندگان خاص را به عمان فرستاد تا با آمریکایی‌ها مذاکره کند، هنوز هم پابرجاست و به نظر من برجام امضا خواهد شد.

نکته پنجم، مرغ ایران برای کسب منافع اقتصادی برجام از قفس پریده و ایران فرصت اقتصادی خود را از دست داده است اما با احیای برجام مانع از ضرر اقتصادی بیشتر خواهیم شد. آن هم به شرطی که منطقی‌تر رفتار کنیم و یکی از راه‌های منطقی رفتار کردن این است که هرچه سریع‌تر اف‌ای‌تی‌اف تصویب شود. ما باید مکانیزم‌های جدیدی را تعریف کنیم تا بتوانیم به سال ۹۴ برگردیم. قطعاً این فرصت، فرصت گذشته نخواهد بود و محدودتر خواهد بود.

نکته ششم؛ اصولگرایان از بدنه کارشناسی خالی هستند و جز با قدرت زور، رانت و استبداد امکان به قدرت رسیدن را هم نداشتند و برای اداره کشور نیز نمی‌توانند برنامه داشته باشند. مشکل ما این است که با مردم خودمان قهر کرده‌ایم و مردم به‌دلیل عملکردمان پای صندوق‌های رأی نیامدند.

بنابراین کسانی به قدرت رسیدند که از بدنه کارشناسی بالایی برخوردار نیستند و کسی که از این قدرت برخوردار نباشد قطعاً نه‌تنها در روابط بین‌الملل کشور حتی در اقتصاد و سایر بخش‌ها دچار مشکل خواهد شد. آینده این دولت را اصلاً روشن نمی‌بینم و در مسائل بین‌المللی و در داخلی بسیار بحران خواهیم داشت.

نکته آخر؛ یکی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته است هزینه مبادلات تحریمی ما حدود ۱۵ میلیارد دلار است. اگر مخالفان برجام به این عدد توجه کنند و به نیازی که مردم کشور برای هزینه واکسن دارند توجه کنند، رفتارشان را تغییر می‌دهند. امیدوار هستم منطق منافع جمعی بر منافع شخصی در عده‌ای که به قدرت رسیدند، شکل بگیرد تا کشور از این بحران نجات یابد.