حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران هفته گذشته گفته بود که آمریکا آماده است تا تحریم‌های تجاری را لغو کند. اگرچه بعدتر یک مقام ارشد ایرانی با او مخالفت کرد و دیپلمات‌های اروپایی گفتند هنوز موضوعات دشوار بسیاری باقی مانده است.در هفته‌های گذشته ایران و آمریکا در وین مذاکرات غیرمستقیمی را پیش برده‌اند. این مذاکرات با هدف احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ و با میانجی‌گری طرف‌های اروپایی برجام و حضور نمایندگان چین و روسیه برگزار می‌شود.به نوشته بی بی سی، وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای با شبکه ای بی سی نیوز گفت: “من فکر می کنم ایران از آنچه برای بازگشت به تعهدات برجام نیاز است، آگاهی دارد، اما آنچه ما هنوز مشاهده نکردیم این است که آیا ایران آماده‌گی خود بازگشته‌اند.
عراقچی: اول باید آمریکا تحریم‌ها را بردارد
«سیدعباس عراقچی» مسئول هیات مذاکره کننده هسته‌ای ایران در وین نیز در توئیتی تاکید کرد که دیروز ۴ ساعت در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در خصوص مذاکرات وین گفت‌وگو داشتم. جلسه سخت اما مفیدی بود.معاون وزیر امورخارجه ایران در این پیام یادآورشد: اصول یکی است، آمریکا به عنوان طرفی که برجام را ترک کرده است، باید اول تحریم‌های خود را بردارد. پس از راستی‌آزمایی ایران اجرای کامل برجام را از سر خواهد گرفت. آیا آمریکا آماده است؟
اختلاف بر سر چیست؟
یک منبع آمریکایی نزدیک به تیم مذاکره‌کننده این کشور که نخواست نامش فاش شود به یورونیوز فارسی گفت: «واقعیت این است که مذاکرات به شکل ویژه‌ای کند پیش می‌رود. هرچقدر سرعت پیشرفت در ابتدای گفتگوها بالا بود، حالا طرفین به نقاط سخت کار رسیده‌اند و این موضوع و البته عدم برگزاری مذاکرات رودررو باعث شده سرعت پیشرفت بسیار پایین بیاید.»اظهارات این منبع آمریکایی در حالی بیان می‌شود که در هفته‌های اخیر طرفین بارها از مسیر سازنده گفتگوها خبر داده بودند. سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران ۵ مه در گفتگو با رسانه‌های داخلی گفته بود که آمریکا پذیرفته تمام تحریم‌های اصلی را لغو کند. با این حال به نظر می‌رسد با رسیدن به بخش اصلی مذاکرات که همان چانه‌زنی بر سر نقاط مورد اختلاف ماجرا باشد، چالش‌های طرفین بالا گرفته است.
با وجود اینکه ایران و آمریکا بر سر رفع تحریم‌های اصلی یعنی نفتی و بانکی با یکدیگر به توافق رسیده‌اند هنوز نقاط اختلاف جدی باقی مانده است. یک دیپلمات اروپایی حاضر در مذاکرات در این رابطه به یورونیوز فارسی می‌گوید: «ایران اصرار دارد که سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های تروریستی آمریکا خارج شود، این در حالیست که آمریکا چنین چیزی را نمی‌پذیرد.» این دیپلمات که نخواست نامش فاش شود در ادامه افزود: «به جز سپاه پاسداران، تهران به خروج برخی از افراد به ویژه نظامیان از لیست تحریم‌های آمریکا اصرار دارد. مقام‌های ایرانی استدلال می‌کنند تمامی این تحریم‌ها برای نابودی برجام وضع شده و در نتیجه باید لغو شوند. اما در مقابل آمریکا می‌گوید این تحریم‌های مربوط به حوزه تروریسم هستند و ارتباطی با توافق هسته‌ای ندارند.»
یک منبع نزدیک به تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران هم در این رابطه می‌گوید: « دستور کار ما در مذاکرات مشخص است و از ابتدا نیز همین‌گونه بوده است. ما از ابتدا هم در مذاکرات گفته‌ایم که تحریم‌هایی که با عناوین و برچسب‌های دیگر وضع شده‌اند باید برداشته شوند و این توجیهات که در فهرست تحریم‌های هسته‌ای نبودند برای ما قابل قبول نیست.» شاید از ابتدا پیش بینی می‌شد که رسیدن به این مرحله می‌تواند زمینه را برای رفع مشکلات با دشواری رو به رو کند.یک منبع آمریکایی دیگر نزدیک به تیم مذاکره کننده آمریکایی در این رابطه می‌گوید: «برای دولت آمریکا بسیار دشوار است که کل تحریم‌های سپاه را لغو کند، چرا که این موضوع در ساختار داخلی آمریکا با مخالفت بسیاری رو به رو خواهد شد. اما در عین حال ممکن است آمریکا تحریم‌های ویژه‌ای که شرکت‌های وابسته به سپاه را هدف قرار داده لغو کند.»
اما موضوع اختلافات تنها به رفع تحریم‌های سپاه و شخصیت‌ها مربوط نمی‌شود. آن‌طور که منابع نزدیک به طرفین می‌گویند مسئله بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای هم از دیگر گره‌های دشوار در گفتگوهای وین است. دیپلمات اروپایی در این خصوص می‌گوید: «ایران طبق برجام باید از سانتریفیوژهای نسل اول استفاده کند این در حالیست که آنها در حال حاضر مدل‌های پیشرفته‌تر را به کار گرفته‌اند. آمریکا خواستار برچیدن این مدل‌ها است اما طرف ایرانی می‌گوید با توجه به از کار افتادن و همچنین حملاتی که صورت گرفته، امکان استفاده مجدد از سانتریفیوژهای نسل نخست را ندارد.»
اظهارات این منبع اروپایی در حالی مطرح می‌شود که علی اکبر صالحی روز دوم آوریل، در گفتگو با سایت انتخاب در کلاب هاوس در این خصوص گفته بود در صورتی که توافق بر سر احیای برجام حاصل شود، ایران آمادگی دارد سانتریفیوژهای نسل جدید را برچیند. هرچند او تاکید کرده بود که این موضوع ۲ تا ۳ ماه زمان خواهد برد.یک تحلیلگر سیاسی نزدیک به دولت ایران در این رابطه می‌گوید: «واقعیت این است که جریان‌های تندرو بسیار نگرانند که دولت با احیای برجام و رفع تحریم‌ها بتواند مسیر انتخابات را تغییر دهد. بر همین اساس فشارها بر دولت و تیم مذاکره کننده هسته‌ای در هفته‌های اخیر افزایش یافته است. ما شاهد بوده‌ایم که در هفته‌های اخیر سخت‌گیری و خط قرمزها برای تیم مذاکره کننده هسته‌ای افزایش یافته است. در نتیجه در حال حاضر احتمال اینکه برجام تا پیش از زمان برگزاری انتخابات احیا شود، بسیار کاهش یافته است.»