در خصوص افزایش نرخ سود در بازارهای پایه دو دیدگاه وجود دارد. گروه نخست عامل اصلی را سیاست های دستوری برای حمایت از بورس می داند که موجب فشار به صندوق ها برای فروش اوراق در بازار ثانویه با هدف تامین نقدینگی شده است. با افزایش عرضه اوراق قیمت آن پایین می آید و نرخ سود بالا می رود در مقابل اما با گروهی دیگر ظن جدیدی را مطرح می کنند. از دید این گروه بخشی از فروش اوراق و خروج از بازارهای امن به افزایش جذابیت بازار ارزهای دیجتالی باز می گردد. سرمایه گذاران با حرکت به سوی این بازارها به دنبال کسب سود بیشتری هستند. به همین دلیل نرخ سود در بازار ثانویه بدهی و به تبع آن بازار اولیه بالا رفته است.

نرخ سود کسری بودجه دولت

دولت برای تامین کسری بودجه خود بازاری را راه اندازی کرد تا از این طریق بتواند بخشی از کسری خود را تا پایان سال جبران کند. تامین از این طریق، روش ضدتورمی برای این هدف بوده و از این حیث اهمیت بسزایی دارد.  برای تحقق این هدف بانک مرکزی در نقش کارگزار برای این بازار بوده  و اوراق پیشنهادی دولت را بین بانکها و نهادهای سرمایه ای به منظور فروش توزیع می کند. خصیصه های اوراقی که برای خریداران جذابتر است نرخ سود و تاریخ سررسید آنهاست. به این صورت که هر چه نرخ سود بالاتر باشد خریداران اوراق بیشتر به خرید اوراق و در نهایت تامین کسری بودجه دولت تمایل خواهند داشت.

در همین راستا آن چه در هفته اخیر به وقوع پیوست سهم صفر بانکها در تامین کسری بودجه دولت بوده  است. علاوه بر آن سهم بالایی از اوراق نیز از طریق پذیره نویسی در بازار اوراق اولیه به فروش رسیده که نرخ آن 22 درصد است. درنهایت این اقدامات موجب شد تانرخ سود موزون در فروش هفتگی اوراق بدهی دولتی به 21.9 درصد برسد که بالاترین حد نرخ سود در تمام مراحل برگزاری حراج بوده است.

نرخ سود خرید و فروش اوراق دولتی

روند نرخ سود در بازار ثانویه اوراق دولتی نشان می دهد نرخ بازدهی نقدی اوراق برای سررسید یک ساله تا سه ساله در بالاتر از 21 درصد بسته شده است.بازار ثانویه اوراق دولتی مختص خرید و فروش اوراق دولتی است که با هدف نقد شوندگی اوراق مالی ایجاد شده است.روند هفته گذشته نشان می دهد نرخ بازدهی یک ساله اوراق باجود تمام نوسانات از 19.7 درصد آغاز شده و در نهایت به 21.2 درصد رسیده است. در این مدت نیز بالاترین نرخی که تجربه کرده است 21.7 درصد بوده است. در حقیقت باوجود نوسان در نرخ های سود اما درنهایت یه کانال افزایش پیدا کرده و به بالای 21 درصد رسید.

نرخ بازدهی دوساله در بازار ثانویه در جهتی موازی اوراق یکساله مسیری همانند را سپری کرده و از 21 درصد در چهارشنبه هفته قبل با افزایشی مداوم به حد 22 درصد نزدیک شده و رفتاری اکیدا صعودی داشته است.این روند برای نرخ بازدهی سه ساله اوراق اما روندی تقریبا صعودی داشت و هموراه بالاتر از 21 درصد قرار داشت. در نهایت هم با اما با کاهشی مقطعی در حد 21.7 درصد قرار گرفت.

برخی می گویند دلیل افزایش دو واحد درصدی نرخ سود در بازار ثانویه آن است که به این علت که حقوقی ها در بازار سرمایه ناچار به فروش اوراق برای خرید سهام شده اند، عرضه اوراق نیز افزایش پیدا کرده است.این عمل سبب می شود که قیمت آن پایین بیاید و به عبارت دیگر نرخ سود بالا برود. این اتفاق دستوری موجب بالارفتن نرخ سود در بازار های دیگر شده و می تواند عاملی برای برهم خوردن تعادل در دیگر بازار ها باشد. البته برخی دیگر نیز تاکید دارند که پول از بازار ثانویه به سوی بازار ارز دیجتالی در حال انحراف است. یعنی بسیاری از اشخاص ترجیح می دهند با خروج از صندوق ها به سوی ارزهای دیجتالی چرخش پیدا کنند.

نرخ سود وام مسکن

اوراق حق تقدم تسهیلات بانک مسکن (به‌صورت خلاصه تسه) اوراقی هستند که مالکان آن‌ها می‌تواند با مراجعه به بانک در ازای هر برگه از آن، از امتیاز استفاده از 500 هزار تومان تسهیلات خرید یا ساخت مسکن استفاده کند. حداکثر تسهیلات پرداختی از این محل در تهران برای متاهلین 240 میلیون تومان است. مجردها نیز 140 میلیون تومان در این قالب وام بگیرند.

رفتار نرخ سود در بازار مسکن می تواند نمایان کننده هزینه این وام برای متقاضیان باشد. در همین خصوص در حالیکه چهارشنبه هفته سوم بهمن ماه این متغیر در حد 20.9 درصد بود و در بیست و نهم بهمن ماه این متغیر در همان حد 20.9 درصد ثابت ماند . به عبارت دیگر در این هفته هزینه وام برای خرید مسکن برای متقاضیان مجرد و متاهل خود تغییری نداشته است. البته در روز یکشنبه 26 بهمن ماه در این هفته نرخ سود به 21.2 درصد رسیده که در چون رکوردی در زمستان به حساب می آید، گرانترین روز برای خرید وام مسکن در این فصل بوده است.

نرخ سود برای استقراض شبانه

در صورت نیاز جدی بانکها به استقراض شبانه بانکها مجبور به استقراض از یکدیگر هستند. این بازار را به آنها بازار شبانه می گویند. در این بازار بانک‌هایی که دارای مازاد منابع هستند به بانک‌های دچار کسری قرض می دهند تا نرخ سود را در بازار مدیریت کنند. در چند ماه اخیر هدف سیاستگذار در راستای مدیریت این نرخ بوده که پیگیری های اقتصادنیوز نشان می‌دهد در هفته قبل نسبت به هفته قبل خود 0.5 واحد درصد کاهش پیدا کرده و به 20 درصد رسید. این رقم در هفته گذشته نیز در همان حد 20 درصد ثابت ماند.

نرخ سود بازار باز

بانک مرکزی در هر هفته به منظور کنترل نقدینگی در بانکها و کنترل نرخ سود به بسط و قبض پول در بازار باز می پردازد. این بانک از این طریق نرخ سود بازار بین بانکی را تنظیم می‌کند. تنظیم نرخ سود بین بانکی به منظور رسیدن به رقمی مشخص بوده که در هدفگزاری نرخ تورم نیز دخیل خواهد بود. بنابراین این بازار می تواند بر وضع معیشتی مردم و قدرت خریدشان اثر گذار باشد. نگه داشتن نرخ سود در موقعیت هدف میتواند از تورم کاسته ودر غیر اینظورت بر تورم اضافه نماید. در حقیقت در انتها تاثیر این بازار بر قدرت خرید مردم و وضع معیشتی آنهاست. درهمین خصوص نرخ سود معاملات در بازار باز در هفته گذشته 19.8 درصد و در هفته اخیر نیز در حد همان 19.81 درصد باقی مانده است.

نرخ سود مداخله‌ای بانک مرکزی

در هفته سوم بهمن ماه در عملیات بازار باز نرخ سود تسهیلات قاعده مند در بازار بین بانکی در سقف خود بوده که برابر با 22 درصد است. با توجه به حجم ثبت شده در میزان معاملات بازار باز و نرخ سود آن و همچنان حجم تسهیلات قاعده مند و نرخ داد و ستد در بازار شبانه می توان نرخی را به عنوان نرخ موزون معرفی کرد این نرخ را می توان نرخ موزون مداخله بانک مرکزی (مجموعا از طریق بازار باز و تسهیلات قاعده مند)  در بانک‌ها دانست. این رقم در هفته اخیر 21.51 درصد محاسبه می شود. این رقم بالاترین نرخ سود موزون کشف شده در کل زمستان امسال بوده است.