با این اقدام انگیزه بانکها برای سپردن نقدینگی مازاد خود نزد بانک مرکزی افزایش مییابد و بانک مرکزی نیز میتواند با جمعآوری نقدینگی نزد بانکها، اهداف سیاستی خود را دنبال کند. یکی از آثار افزایش نرخ سود سپردههای بانکها نزد بانک مرکزی این است که میتواند به واقعیتر شدن نرخ سود در اقتصاد ایران بینجامد. این درحالی است که هماکنون میان نرخ سود واقعی و اسمی شاهد یک شکاف هستیم که کاهش این فاصله میتواند آثار مثبتی به همراه داشته باشد.
در شرایط فعلی بخش عمدهای از نقدینگی کشور که در سالهای اخیر با رشد زیادی همراه بوده، دراختیار شبکه بانکی قرار دارد و بنابراین کنترل آن با ابزارهای مختلف اهمیت زیادی دارد. البته سازوکار اجرای این تصمیم نیز مهم است و بانک مرکزی باید ضمانت اجرایی آن را ایجاد کند. درصورتی که نرخ سود سپردههای بانکها نزد بانک مرکزی براساس محاسبات کارشناسانه تعیین و اعمال شود، میتوان انتظار داشت که در نهایت به مدیریت نقدینگی که منجر به مهار نرخ تورم میشود، ختم شود.
نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کرد این است که اجرای عملیات بازار باز به شفافیت شبکه بانکی و بخصوص عملیات بین بانکی کمک میکند. اگر عملیات بانکی شفاف باشد، امکان انحراف منابع و ناترازی ترازنامه بانکها نیز کاهش مییابد. این درحالی است که نبود همین شفافیت یکی از عوامل سوق پیدا کردن بانکها به بنگاهداری بود. برهمین اساس بانک مرکزی از طریق نرخ سودی که برای سپردهگذاری بانکها تعیین میکند، مشوقهایی برای آنها درنظر میگیرد تا نقدینگی به سمتی که سیاستهای پولی دیکته میکند، هدایت شود. درمقابل بانکها نیز بهدلیل اینکه نرخ سود بانک مرکزی به سپردههای آنها تضمین شده و باثبات است، ترجیح میدهند مازاد نقدینگی خود را به این سمت ببرند.
کمیل طیبی- اقتصاددان