بانک مرکزی در سلسله گزارشهای ماهانه از وضعیت بازار مسکن در چهار ماهه نخست امسال، دامنه قیمتی ۲۸تا ۳۰میلیون تومان را به عنوان متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در پایتخت اعلام کرده است.از سوی دیگر مرکز آمار ایران نیز اخیراً متوسط درآمد سال ۱۳۹۹ خانوارهای استان تهران را ۹۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان (ماهانه حدوداً ۸ میلیون تومان) عنوان کرده است؛ این در حالی است که تورم مسکن خانوارهای شهری سراسر کشور در ۱۲ ماهه منتهی به تیر امسال ۲۴ درصد و تهران بالای ۳۰ درصد بوده است؛ بنابراین برای خرید یک واحد ۵۰ متری که به طور میانگین یک و نیم میلیارد تومان قیمت دارد، اگر یک خانوار تهرانی با احتساب ثبات قیمت مسکن، کل درآمد سالانه خود را جمع کند، ۱۵ساله و اگر ۳۰درصد (یک سوم) آن را برای مسکن پسانداز کند، ۴۷ساله میتواند خانه دار شود.
شاخص دسترسی به مسکن، برای واحد ۶۰متری که قیمت آن به یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان میرسد به ترتیب حدوداً ۱۹ (در صورت پسانداز کردن کل درآمد) و ۵۶ سال (در صورت پسانداز کردن ۳۰ درآمد) و واحد ۷۰ متری به قیمت ۲میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان حدوداً ۲۲ و ۶۶سال خواهد بود.مدت انتظار برای خرید مسکن در تهران در حالی به چند دهه یا حتی نیم قرن رسیده که در سال ۹۳، در شروع دولت یازدهم، متوسط قیمت مسکن (بر اساس آمار وزارت راه و شهرسازی) متری ۴ میلیون و ۱۷۶ هزار تومان بود.
درآمد خانوارهای شهری استان تهران در سال ۱۳۹۳ (کل یک سال) نیز بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، ۳۳ میلیون و ۱۶۵ هزار و ۸۰۰ تومان بود؛ بنابراین در سال نخست دولت روحانی، برای خرید یک واحد مسکونی ۵۰ متری که ۲۰۸میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بود، یک خانوار تهرانی در صورتی که کل درآمد خود را پسانداز میکرد میتوانست با انتظاری شش ساله به آرزوی خود دست یابد و اگر به جای کل درآمد، یک سوم آن را پسانداز میکرد، پس از ۱۹ سال میتوانست یک واحد مسکونی ۵۰ متری خریداری کند. این شاخص (شاخص دسترسی به مسکن) برای واحدهای ۶۰ و ۷۰ متری (در صورت پسانداز کردن کل درآمد) نیز به ترتیب ۵/۷ و ۸/۸ سال بوده است.
بر این اساس شاخص دسترسی خانوارهای تهرانی به مسکن (واحد ۵۰ متری - پسانداز کردن ۳۰ درصد درآمد) در هشت سال دولت روحانی ۴/۲ برابر شده است. یعنی مدت انتظار برای خرید یک آپارتمان ۵۰ متری در تهران ۴/۲ برابر شده است.در همین رابطه فخرالدین زاوه رئیس پژوهشکده اقتصادی و مالی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اظهار کرد: اگر آمارهای مرکز آمار مبنی بر درآمد سالانه حدود ۹۶ میلیون تومان درآمد خانوارهای تهرانی و دادههای بانک مرکزی مبنی بر متوسط قیمت مسکن تهران در تیر امسال که بالغ بر متری ۳۰ میلیون تومان بود را با هم مقایسه کنیم، میبینیم که هر خانوار تهرانی برای خانهدار شدن باید ۲۵ تا ۲۶ سال منتظر بماند که خانه دار شود.
وی افزود: این مدت انتظار با فرض این است که خانوار همه درآمد خود را پسانداز کند و قیمت مسکن و درآمد هم ثابت باشد، اما اگر هزینههای مسکن را در سبد خانوار شهری ۳۰ درصد در نظر بگیریم رقم سالهای مورد انتظار تا سه برابر افزایش مییابد. زاوه گفت: متقاضی مصرفی مسکن اگر با توجه به سقفهای کنونی تسهیلات مسکن، بخواهد وارد بازار خرد ملک شود، باید عملاً تا ۹۰ درصد قیمت مسکن را پسانداز داشته باشد این در حالی است که در کشورهای دیگر تا ۸۰ درصد بهای ملک را میتوانند تسهیلات بلندمدت دریافت کنند؛ اما بازار مالی ما این امکان را ندارد؛ حتی با فرض اینکه شرایط به گونهای شود که تسهیلات افزایش یابد و سیستم بانکی هم بتواند یک میلیارد تومان تسهیلات دهد. اقساط آن به قدری سنگین است که باز هم خانوارها از دریافت آن عاجز بوده و امکان بازپرداخت آن را ندارند.