به نوشته پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، وزارت نیرو در جلسه هیات دولت عصر یک‌شنبه در جلسه‌ای به ریاست حسن روحانی گزارشی را درباره وضعیت تامین برق ارائه کرد. این وزارتخانه با اشاره به برنامه‌ها و اقدامات خود برای گذر از اوج مصرف برق در سال‌جاری، خواستار اقدام دستگاه‌های امنیتی از جمله وزارت اطلاعات و مدیریت انرژی وزارت اطلاعات، وزارت کشور، دادستان‌ها و پلیس امنیت اقتصادی شد. این وزارتخانه همچنین از دولت خواست که وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین وزارت ارتباطات نیز اقداماتی را در دوره اوج مصرف برق و خاموشی‌ها گسترده اجرا کنند.
فرایند انرژی‌بر استخراج رمز-ارز، اخیرا به قطعی برق گسترده در ایران انجامیده است. مدیرعامل توانیر با اشاره به کمبود حداقل ۵ هزار مگاوات برق، استخراج رمز-ارزها را از مهمترین دلایل کمبود و قطعی برق در سال جاری عنوان کرده است. مصطفی رجبی‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق ایران نیز از مصرف بالای برق توسط تولیدکنندگان رمز-ارز در کشور شکایت کرده و گفته بود: «در حال حاضر بیش از ۲۰۰۰ مگاوات برق در مراکز غیرمجاز استخراج رمز-ارز در کشور مصرف می‌شود. یکی از مشکلات فعلی، فعالیت‌های مرتبط با استخراج رمز-ارزهای غیرمجاز است.» ساکنان تهران و دیگر شهرهای ایران از جمله مناطق گرمسیر جنوب، از اواخر اردیبهشت سال جاری شاهد قطع گسترده برق خود برای ساعات طولانی بوده‌اند. به گفته مقامات ایران، این قطعی‌ها قرار است ادامه پیدا کرده و زمان‌بندی شود.
مدیرعامل توانیر چه گفت؟
مدیرعامل توانیر ضمن عذرخواهی از مردم بابت قطعی‌های مکرر برق گفت: برای روشن نگه داشتن چراغ خانه‌ها و چرخ زندگی مردم تلاش می‌کنیم. محمدحسن متولی زاده با اشاره به اینکه خاموشی‌ها به ناچار اتفاق افتاده است، افزود: امسال از نظر گرمای شدید و زودرس، یک سال بی سابقه‌ای بود و شاید در ۵۰ سال اخیر ایران سابقه نداشت؛ حتی دمای هوا در ماه فروردین, ۵ درجه گرم‌تر از متوسط سال‌های گذشته بود. وی ادامه داد: کم بارشی و خشکسالی هم به آن اضافه و مجموع این عوامل موجب شد که چاه‌های کشاورزی، زودتر وارد مدار و دستگاه‌های سرمایشی مردم زودتر روشن شوند.
مصرف رمز ارزها قابل توجه است
متولی‌زاده اضافه کرد: پدیده‌ای به نام ”رمزارز“ هم به وجود آمد که حجم قابل ملاحظه‌ای از مصرف را دارد. همه این عوامل موجب شد که رشد مصرف ۲۰ درصدی بی سابقه را در صنعت برق داشته باشیم. مدیرعامل شرکت توانیر با بیان اینکه میانگین برق مصرفی کشور در ۱۰ سال گذشته، یک و هشت دهم درصد بود، افزود:، اما به یک باره رشد ۱۰ برابری را تجربه کردیم. هر سال به طور معمول، حدود یک میلیون مشترک جدید و تعدادی صنایع جدید داریم که معمولاً سالی ۲ هزار مگاوات مصرف اضافه داشتند. او با بیان اینکه صنعت برق، صنعت عرضه و تقاضا و همزمان از تولید به مصرف است، افزود: مصرف، رشد بسیار زیادی داشت، اما عرضه و تولید ما کاهش و مشکل داشت. متولی زاده اضافه کرد: مهمترین علت این کاهش، کاهش ذخیره آب نیروگاه برقآبی بود که بیش از ۵۰ درصد کاهش یافت. همچنین تعمیرات نیروگاه‌ها بود که معمولاً بر اساس برنامه ریزی‌ها تا نیمه خرداد به مدار وارد می‌شوند و تعدادی از این نیروگاه‌ها هنوز آماده نشدند و به مدار نیامدند بنابراین این عوامل موجب ایجاد فاصله میان عرضه و تقاضا شد.
ارزان‌ترین برق دنیا را داریم!
مدیرعامل توانیر با اشاره به اینکه ارزان‌ترین برق دنیا را داریم, گفت: هزینه‌ای که افراد سیگاری بابت سیگار در ایران پرداخت می‌کنند پنج برابر هزینه‌ای است که همه مردم ایران برای مصرف برق خانه‌هایشان پرداخت می‌کنند. متولی زاده در ادامه انعطاف پذیری در مصرف برق و داشتن ذخیره کافی برای شرایط اضطرار را از راهکارهای حل مشکل کمبود برق بیان و اضافه کرد: تحقق ذخیره کافی به سرمایه گذاری‌های فراوان نیاز دارد و انعطاف پذیری در مصرف تا کنون در سیاست‌های وزارت نیرو اعمال شده است. در سال‌های اخیر, سیاست‌های تشویقی برای مشترکان داشتیم که اگر در شرایط خاص, مصرف را کاهش دهند تشویق می‌شوند. در زمستان, مصرف گاز کشور ۸۵۰ میلیون مترمکعب در روز است که بیش از ۶۵۰ میلیون مترمکعب آن در بخش خانگی و تجاری مصرف می‌شود و در نتیجه سوخت گاز طبیعی تحویلی به نیروگاه‌ها کاهش می‌یابد و الزاماً باید سوخت مایع مصرف کنند. تعدادی از نیروگاه‌های ما که تعمیرات داشتند به علت اینکه مجبور بودند از سوخت مایع استفاده بیش از زمان مقرر کار کردند و تعمیرات آنها به تأخیر افتاد و این تأخیر, اثرات خود را در مقطع کنونی نشان داده است.
تولیدکنندگان رمز ارز به ایران سرازیر شده اند
مدیرعامل توانیر با اشاره به اینکه تولید «رمزارزها» بسیار انرژی بر است, گفت: علت اینکه بخش عمده ای از تولیدکنندگان این رمزارزها به ایران سرازیر شدند این است که انرژی در کشورمان ارزان است. این رمزارزها دو دسته هستند یک دسته در چارچوب قوانین و مقررات کار می‌کنند که حدود ۳۰۰ مگاوات قرارداد رسمی دارند و مدیریت پذیر هستند و دیروز این تولیدکنندگان قانونی رمز ارزها از مدار خارج شدند اما اکثریت تولیدکنندگان رمزارزها در کشورمان تمایلی ندارند در چارچوب قانون کار کنند و مدیریت پذیر باشند. متولی زاده با اشاره به اینکه آمار دقیقی از میزان تولید رمزارزها در کشورمان وجود ندارد، گفت: یکی از ویژگی‌های رمزارزها و فرایند استخراج آنها, این است که قابل کنترل نیست.
مدیرعامل توانیر افزود: در سال اخیر, رشد انرژی مصرفی برای استخراج هر واحد رمزارز, چندین برابر شده است و بر اساس برآوردها؛ حدود دو هزار مگاوات از برق کشورمان برای تولید رمزارز مصرف می‌شود. دو هزار مگاوات معادل مصرف دو میلیون خانوار یا معادل بیش از مصرف هفت استان کشور و یا معادل ۳۰ درصد مصرف تهران است. از همه کمک خواستیم تا در این زمینه به ما کمک کنند و از مردم خواستیم اگر مطلع شدند جایی در حال تولید غیرقانونی رمزارز است اطلاع دهند و پاداش دریافت کنند.
برای جمع اوری رمز ارز مراجعه کردیم تیراندازی کردند!
متولی‌زاده با بیان اینکه به همکارانمان که برای جمع آوری رمزارزها رفتند تیراندازی شده است، افزود: از دستگاه‌های امنیتی و قضائی کمک خواستیم. از نظر توان تولید و ساخت تجهیزات تولید برق هیچ مشکلی نداریم و سازنده و پیمانکاران بسیار قوی داریم و اگر منابع مالی وجود داشته باشد، تولید برق افزایش می‌یابد. متولی زاده با بیان اینکه با اقدامات و راه‌های ساده می‌توانیم بسیاری از مشکلات را حل کنیم, افزود: اگر کولرهای گازی اسقاطی را که هر کدام معادل دو خودروی فرسوده, سوخت مصرف می‌کنند با یک کولر استاندارد, تعویض کنیم, در مصرف برق, شش هزار مگاوات صرفه جویی انجام می‌شود و همین کار اگر برای کولرهای آبی هم انجام شود بیش از چهار هزار مگاوات دیگر هم صرفه جویی می‌شود و اگر بخاری‌های دودکش دار مردم هم اصلاح شود, روزی ۲۰۰ میلیون مترمکعب در مصرف سوخت, صرفه جویی می‌شود.
یک ماه بحرانی پیش رو داریم
وی ادامه داد: امسال به ویژه در یک ماه آینده, شرایط بحرانی داریم، به همین علت به نیروگاه‌ها فشار آوردیم تا زودتر به مدار تولید برگردند و با تولید رمزارزها هم برخورد جدی می‌کنیم. اگر مردم در مصرف برق, کمی صرفه جویی کنند به خاموشی نیازی نخواهیم داشت.
نیروگاه‌ها ۲۶ هزار میلیارد تومان از وزارت نیرو طلب دارند
نایب رئیس هیأت مدیره سندیکای تولیدکنندگان برق نیز در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: در بخش تولید برق بیش از ۵۰ درصد توسط بخش غیردولتی و بیش از ۴۰ درصد در مجموعه وزارت نیرو تولید می‌شود. ابراهیم خوش گفتار افزود: بخش‌های غیردولتی از سال‌های پیش هشدار می‌دادند که مشکل تولید برق به وجود خواهد آمد. او اضافه کرد: در سال ۱۳۹۹ حدود پنج هزار و ۶۰۰ مگاوات و اکنون حدود شش هزار مگاوات کمبود داریم که جایگزین خواهد شد. خوش گفتار افزود: بخش‌های غیردولتی که حدود ۵۵ درصد برق را تولید می‌کند و در این زمینه سرمایه گذاری کرده است, سه سال و نیم از وزیر نیرو وقت می‌خواهد اما به او وقت نمی‌دهند. نایب رئیس هیأت مدیره سندیکای تولیدکنندگان برق با بیان اینکه تولید برق به اندازه کافی انجام نشده است گفت: مشکل این است که از سرمایه گذار حمایت نکردید بنابراین سرمایه گذاری کافی انجام نشده و مشکل به وجود آمده است. خوش گفتار با بیان اینکه نیروگاه‌ها ۲۶ هزار میلیارد تومان طلبکار هستند، اضافه کرد: خصوصی‌ها شکایت کردند و دیوان عدالت اداری, حکم صادر کرده اما وزارت نیرو اجرا نکرده است بنابراین سرمایه گذاران در این حوزه سرمایه گذاری نمی‌کنند و نتیجه آن خاموشی است. وی با اشاره به اینکه نیروگاه‌ها برای تعمیرات, پول ندارند، گفت: عراق بخشی از پول آنها را می‌پرداخت که اکنون پول نمی‌دهد؛ این مشکلات باید حل شود. رقمی که برای مصرف برق رمزارزها در کشور گفته شده, بین ۸۰۰ تا هزار مگاوات است.
رویترز: ایران با رمز-ارزها، تحریم‌ها را دور می‌زند
چند روز پیش، خبرگزاری «رویترز»، در گزارشی نوشت: بر اساس یک پژوهش جدید، حکومت ایران با سرمایه‌گذاری کلان بر تجارت «بیت‌کوین» یا «رمز-ارز»، سالانه صدها میلیون دلار سود به دست می‌آورد که از آن برای دور زدن تحریم‌های بین‌المللی و خرید اقلام ممنوعه استفاده می‌کند.
پژوهشی تازه در موسسه رمز-ارزسنجِ «الیپتیک»، نشان می‌دهد که حدود ۴٫۵٪ از کل رمز-ارز جهان در ایران استخراج می‌شود. بر اساس آمار ارائه شده توسط این موسسه، در حال حاضر سقف معاملات روزانه رمز-ارز در ایران بیش از ۲۰ میلیون دلار است، که درآمد تولیدشده در ایران از محل تجارت رمز-ارز را بالغ بر یک میلیارد دلار در سال می‌کند. بیت‌کوین و سایر رمز-ارزها از طریق فرایندی به نام «استخراج» ایجاد می‌شوند که طی آن رایانه‌های قدرتمند برای حل مسائل پیچیده ریاضی با یکدیگر رقابت می‌کنند. این فرآیندی انرژی‌بر است و اغلب متکی به برق تولیدشده توسط سوخت‌های فسیلی است، یعنی چیزی که ایران غنی از آن است. دولت ایران طی سال‌های اخیر استخراج رمز-ارز را به عنوان یک صنعت به رسمیت شناخته، و به آن برق ارزان‌قیمت یارانه‌ای اختصاص داده، و استخراج‌کنندگان را ملزم به فروش رمز-ارز استخراج‌شده خود به بانک مرکزی جمهوری اسلامی کرده است.
چشم‌انداز انرژی ارزان قیمت در ایران، استخراج‌گران بسیاری را به ویژه از چین به سوی این کشور کشانده است. ایران حتی در مناطق ویژه اقتصادی که بسیاری از شرکت‌های چینی در آن مشغول استخراج رمز-ارز هستند، تسهیلات و تخفیف‌های چشمگیرتری ارائه می‌کند. بدین ترتیب، رژیم ایران از طریق تجارت رمز-ارز تحریم‌ها را دور می‌زند. بر اساس پژوهش «الیپتیک» «حکومت ایران که این روزها با کمبود منابع مالی (نقدی) مواجه است و در عوض به منابع سرشار نفت و گاز دسترسی دارد، به این نتیجه رسیده که استخراج رمز-ارز فرصت خوبی برای این کشور فراهم کرده تا با فروش غیرمستقیم این منابع طبیعی، پول نقد به دست آورد.»
بر اساس این پژوهش، برقی که برای استخراج رمز-ارز در ایران استفاده می‌شود، معادل ۱۰ میلیون بشکه نفت خام در سال است. این میزان، حدود ۴ درصد کل صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۰ است. دستمزد استخراج‌گران رمز-ارز در ایران مستقیما از محل تجارت رمز-ارز پرداخت می‌شود، که می‌تواند برای پرداخت بهای اقلام وارداتی به ایران نیز مورد استفاده قرار گیرد. و این به رژیم ایران اجازه می‌دهد تا تحریم‌های روی بانک‌ها و موسسات مالی ایران را دور بزند. «الیپتیک» نتیجه می‌گیرد که ایران بدین ترتیب با استفاده از فرآیند استخراج رمز-ارز، تحریم‌های بین‌المللی را دور زده و ذخایر انرژی خود را بدون هیچ مانعی در بازارهای جهانی به فروش می‌رساند. «الیپتیک» در نهایت به بنیادهای مالی که در تجارت رمز-ارز فعال هستند هشدار می‌دهد که آنها ممکن است ناخواسته تحریم‌های ایالات متحده علیه رژیم ایران را نقض کرده و مشمول مجازات‌های سنگین بشوند.