این در حالی است که تا روز یکشنبه 14 فوریه، جو بایدن با سران بسیاری از کشورهای دوست و رقیب ایالات متحده نظیر چین، مکزیک، هند، بریتانیا، فرانسه، آلمان، ژاپن، کره جنوبی و روسیه تماس گرفته و ضمن شنیدن نظرات آنها، به تشریح سیاستها و نگاه دولت جدید امریکا به موضوعات مهم بینالمللی پرداخته است. رویترز نوشته است که عدم برقراری تماس و شکل نگرفتن گفتوگو میان رییسجمهور دموکرات امریکا و نخستوزیر راستگرای اسراییل این ظن را در میان کارشناسان و مقامات تلآویو تقویت کرده است که جو بایدن نارضایتی عمیقی از نوع روابط بنیامین نتانیاهو با دولت دونالد ترامپ داشته و آن دوره اکنون پایان یافته است.
هرچند نتانیاهو تلاش داشته تا از اهمیت این اقدام سیاسی دولت جدید امریکا بکاهد اما این وضعیت برای مقامات اسراییلی به اندازهای ناخوشایند بوده که سه روز قبل در یازدهم فوریه، دنی دانون، سفیر رژیم صهیونیستی در سازمان ملل در توییتی نوشت: «زمان آن است که جو بایدن، رییسجمهوری منتخب امریکا با رهبران اسراییل تماس بگیرد؛ رهبران اسراییل نزدیکترین همپیمانان امریکا هستند.» او در این توییت شماره تلفن بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسراییل را درج و به بایدن یادآوری کرد باید هر چه زودتر با این همپیمان امریکا تماس بگیرد.
آیا ریاض و تلآویو متحد امریکا هستند؟
سخنگوی کاخ سفید جمعه شب در پاسخ به سوال خبرنگاران پیرامون زمان احتمالی برقراری تماس میان جو بایدن و بنیامین نتانیاهو گفت: «رییسجمهور تصمیم دارد با نتانیاهو صحبت کند.» جن ساکی با بیان اینکه زمان دقیقی برای این تماس مشخص نشده افزود: «مطمئنا این گفتوگو شکل خواهد گرفت، اما من نمیتوانم زمانی برای آن اعلام یا ضربالاجلی مشخص کنم.» او همچنین در واکنش به سوالی که عدم تماس نتانیاهو و بایدن را توهینی به نخستوزیر اسراییل میدانست، «عمدی بودن» این موضوع را رد کرد و گفت که «به زودی این تماس برقرار خواهد شد.»
دقایقی بعد ساکی با سوالی سختتر مواجه شد؛ خبرنگاری پرسید: «آیا امریکا اسراییل و عربستان سعودی را متحدان خود در منطقه خاورمیانه میداند؟» و سخنگوی کاخ سفید نیز به جای آنکه مستقیما وجود این اتحاد را با یک «بله» تایید کند، ترجیح داد تا پاسخی مبهم به این سوال بدهد: «فرآیندهای داخلی منظمی میان نهادهای سیاستگذار در امریکا وجود دارد و در همین هفته اخیر ما یک جلسه بسیار مهم در خصوص طیف وسیعی از موضوعات خاورمیانه داشتیم. ما تنها سه هفته و نیم است که بر سر کار آمدیم و پیش از آنکه بخواهیم موضع امریکا در یک موضوع امنیت ملی را تشریح کنیم، لازم است اجازه دهید نهادهای سیاستگذار کار خود را دنبال کنند و روندهای طراحی شده ادامه یابد.» پاسخهای جن ساکی با انتقادهایی از سوی جمهوریخواهان همراه شد. تد کروز سناتور ایالت تگزاس و از جمله سناتورهایی که از موضع ترامپ در خصوص وقوع «تقلبی بزرگ» در انتخابات ریاستجمهوری سوم نوامبر دفاع میکرد، اظهارات سخنگوی کاخ سفید را نامناسب ارزیابی کرد و نوشت که از نگاه این مقام دولت بایدن «چین، روسیه و ایران دوستان امریکا به حساب میآیند اما هنوز وضعیت روابط با اسراییل مشخص نیست.»
شکستن رسم 40 ساله
واشنگتن فری بیکن در گزارشی این اقدام دولت امریکا در به تعویق انداختن تماس با سران اسراییل را «معنادار» توصیف کرده و نوشته است: «جو بایدن اولین رییسجمهور امریکا طی 40 سال اخیر است که تماس با عالیترین مقام اجرایی در اسراییل را نه تنها در میان مهمترین اولویتهای روزهای نخست خود جای نداده که پس از گذشت 25 روز نیز اقدامی در این راستا انجام نداده است.» این نشریه با مرتبط دانستن این موضوع با روابط عجیبی که میان دولت ترامپ و تلآویو در طول چهارساله گذشته وجود داشت، کیفیت حضور نتانیاهو در چهارمین انتخابات متوالی اسراییل را که 23 مارس برگزار خواهد شد بسیار متفاوت از سه انتخابات قبلی ارزیابی کرد.
بر اساس این گزارش، رونالد ریگان زمانی که در 1981 وارد کاخ سفید شد در اولین روزهای حضور خود با نخستوزیر وقت اسراییل تماس گرفت و طی این تماس اطمینان داد که امنیت اسراییل برای او یک اولویت است و هنری کیسینجر را به تلآویو فرستاد تا نگاه دولت ریگان به مساله اسراییل و دولت یهود را تشریح کند. جرج هربرت واکر بوش، رییسجمهور بعدی امریکا هم سیاستی مشابه با رونالد ریگان را دنبال کرد. او در 25 ژانویه 1989 یعنی 5 روز پس از حضور در کاخ سفید با اسحاق شامیر نخستوزیر وقت اسراییل تماس گرفت و تاکید کرد که امنیت ملی و منافع ملی اسراییل برای ایالات متحده و دولت او از اهمیت ویژهای برخوردار است. جابهجایی قدرت و روی کار آمدن یک رییسجمهور جوان و دموکرات هم نتوانست تغییری در این رسم ایجاد کند. بیل کلینتون در 23 ژانویه 1992 تنها سه روز پس از آغاز به کار دولت اول خود با اسحاق رابین نخستوزیر اسراییل تماس گرفت و از ضرورت همکاریهای بیشتر ایالات متحده و اسراییل گفت. جرج بوش پسر که در انتخاباتی پر حرف و حدیث و با رای دادگاه عالی به قدرت رسید 27 ژانویه 2001 را برای تماس با ایهود باراک انتخاب کرد و طی این تماس وعده داد که توجهی ویژه به موضوع اتحاد میان ایالات متحده و اسراییل خواهد داشت. حتی باراک اوباما هم که انتقادات زیادی علیه او پیرامون مواضعش در خصوص اسراییل مطرح میشد و یکی از اعضای ارشد کارزار انتخاباتیاش به دلیل افشا شدن دیدار پنهانی با مقامات حماس اخراج شده بود، در اولین روز حضور در کاخ سفید با مقامات اسراییل تماس گرفت و با نخستوزیر وقت این رژیم سخن گفت. هرچند اوباما در همان روز با مقامات فلسطینی نیز صحبتهایی داشت و به آنها گفت که تمایل دارد صلح میان اسراییل و فلسطین برقرار شود. آمدن دونالد ترامپ برای اسراییل شبیه به یک معجزه بود که محدودیتهای اعمال شده علیه سیاست منطقهای تلآویو را میشکست و نماد این تغییر در دومین روز آغاز به کار دولت او آشکار شد.
ترامپ نه تنها در 22 ژانویه با بنیامین نتانیاهو به صورت تلفنی گفتوگو کرد، بلکه در همان تاریخ نخستوزیر اسراییل را دعوت کرد تا به واشنگتن سفر کند. جمهوریخواهان معتقدند این تصمیم بایدن از قدرت گرفتن جریان «چپ افراطی» در حزب دموکرات ناشی میشود. رانی جکسون، عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان از تگزاس روز گذشته در این باره گفت: «از رییسجمهور بایدن میخواهم از گوش دادن به توصیههای جریان چپ افراطی در حزب دموکرات دست بردارد و هر چه سریعتر طی تماسی با نتانیاهو از حمایت خود از اتحاد بینظیر میان ایالات متحده و اسراییل بگوید.»