شهر زرد، سینمای زرد
روز گذشته، بعد از اینکه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام کرد که وضعیت کرونایی تهران از قرمز به زرد تغییر یافته، دبیر و سخنگوی انجمن سینماداران عنوان داشت که بازگشایی سینماهای تهران بلامانع است. محمدرضا صابری با اشاره به تغییر وضعیت شهر تهران از قرمز به زرد گفت: «با توجه به اینکه تهران از بیستم دی در وضعیت زرد قرار گرفته، سینماهای تهران می‌توانند فعالیت‌های خود را آغاز کنند.»
البته انجمن سینماداران تنها نهادی نبود که از بازگشایی سینماها خبر داد. دقایقی بعد از صحبت‌های سخنگوی انجمن سینماداران، مسعود نجفی، مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی هم گفت که «با توجه به اعلام ستاد کرونا مبنی بر اینکه فعالیت سینماها در شهرهای زرد بلامانع است، طبیعتا در شهر تهران هم به محض اعلام وضعیت زرد، فعالیت سالن‌های سینمایی بلامانع خواهد بود.» نجفی البته بر این موضوع نیز تأکید کرد که این بازگشایی اجباری نیست و «تصمیم‌گیری برای آغاز فعالیت برعهده صاحبان سینماهاست.»
غلامرضا فرجی، عضور شورای صنفی نمایش هم در ادامه به خبرگزاری صبا گفت که بر اساس آخرین استعلام از وزارت ارشاد سینماهای تهران و سایت‌های فروش بلیت باز و مشغول به کار هستند. بنا به این گزارش در ساعات اول اعلام بازگشایی سینماها، سالن‌هایی مانند استقلال و سپیده و شاهد بلیت‌فروشی‌شان را آغاز کردند. این خبرگزاری در ادامه اظهار داشت که به گفته مدیر پردیس سینمایی آزادی، این پردیس اما با یک روز تأخیر شروع به نمایش آثار سینمایی خواهد کرد. سجاد نوروزی در این زمینه گفت: «به دلیل وجود مشکلات فنی باز کردن سینما آزادی از روز اول امکان‌پذیر نبود و از فردا این اتفاق رخ خواهد داد و سینما آزادی هم با نمایش فیلم «دیدن این فیلم جرم است» بازگشایی خواهد شد.» گفتنی است که باوجود اعلام وضعیت زرد و بازگشایی سینماها، محدودیت ساعت نمایش فیلم‌ها همچنان پابرجاست و طبق محدودیت تردد پس از ساعت ۲۱، آخرین سانس سینماها با این شرایط تنظیم خواهد شد.
جرم دولتی!
در اولین گام بعد از اعلام رسمی بلامانع‌بودن بازگشایی سینماها، فیلم «دیدن این فیلم جرم است» که چند ماهی بود ادعا می‌کرد وزارت ارشاد به خاطر دیدگاه حاکم بر این فیلم با صدور پروانه نمایش عمومی آن موافقت نکرده است، در سینماهای وابسته به حوزه هنری به نمایش درآمد. فیلمی که برخلاف تمایل سازندگانش برای توقیفی جلوه دادن فیلم‌شان، ظاهرا به رغم صدور پروانه نمایش، خود تمایلی به اکران آنلاین نداشت و در عین حال تعطیلی نه ماهه سینماها هم مانع نمایش عمومی آن شده بود. روند رخدادها اما باعث شد درگیری سازندگان این فیلم با وزارت ارشاد در جایی دیگر و به بهانه‌ای دیگر ادامه پیدا کند.
«دیدن این فیلم جرم است» به تهیه‌کنندگی محمدرضا شفاه، کارگردانی رضا زهتابچیان و بازی امیر آقایی، لیندا کیانی، حسین پاکدل، حمیدرضا پگاه و محمود پاک‌نیت که به ادعای سازندگانش سیاسی‌ترین فیلم دهه 90 سینمای ایران است، اما نتوانست حتی ساعاتی هم در اکران نفس راحتی بکشد و خیلی زود نسخه قاچاق فیلم با برچسب «نمایش برای بازبینی جشنواره فیلم فجر» منتشر شد- تا جنجالی دیگر برای سینمای ایران شکل بگیرد. جنجالی که در آن، سازندگان فیلم «دیدن این فیلم جرم است» چند ماه بعد از متهم کردن ارشاد به توقیف فیلم‌شان، این بار این نهاد دولتی را به زمینه‌سازی برای انتشار نسخه غیرقانونی فیلم‌شان متهم کردند!
مرتضی شایسته، دبیر شورای صنفی نمایش البته درباره قاچاق این فیلم می‌گوید که تمهیداتی برای جبران این خسارت اندیشیده شده، از جمله اینکه «این فیلم بعد از پایان مدت نمایش، به صورت اینترنتی هم اکران می‌شود، یعنی وی‌او‌دی‌ها پذیرفته‌اند با وجود قاچاق این فیلم آن را به صورت آنلاین به نمایش بگذارند.»
یک فیلم، ده‌ها پرده
نکته جالب اما در دور جدید فعالیت سینماها این است که به جز بسته سینمایی موسوم به هنر و تجربه، «دیدن این فیلم جرم است» تنها فیلمی است که برای نمایش عمومی اعلام آمادگی کرده (و در سینماهای حوزه هنری هم روی پرده آمده) است. اتفاقی که البته با دیدن فرجام اقتصادی فیلم‌های دور گذشته اکران کاملا طبیعی است، یعنی وقتی صاحبان فیلم‌ها شکست فیلم‌های بالقوه پرفروشی مانند «خوب، بد، جلف 2»، «شنای پروانه» و «زن‌ها فرشته‌اند 2» را در اکران دیدند، طبیعی است که برای نمایش فیلم‌های جدیدشان دست و دل‌شان بلرزد و منتظر شرایطی دیگر و بهتر بمانند.
اما برای مواجهه با چنین شرایطی، ظاهرا سازمان سینمایی فکرهایی در سر دارد که البته هنوز اعلام نکرده است. ساعاتی پیش مرتضی شایسته، دبیر شورای صنفی نمایش گفت که بسته حمایتی سازمان سینمایی برای حمایت از سینماداران و صاحبان آثار هفته آینده اعلام می‌شود.شایسته ضمن اعلام خبر بازگشایی سینماهای تهران با حفظ پروتکل‌ها صحبت از بسته حمایتی سازمان سینمایی برای حمایت از سینماداران و صاحبان آثار کرد. بسته‌ای که قرار است صاحبان فیلم‌ها را به نمایش آثارشان ترغیب کند!
یک دور دیگر مبارزه
جنجالی‌ترین رخداد سینمای ایران در دور جدید بازگشایی سینماها، انتشار نسخه باکیفیت فیلم سینمایی «دیدن این فیلم جرم است» همزمان با اکران رسمی این فیلم بوده. اتفاقی که به این دلیل که عنوان «جهت بازبینی جشنواره جهانی فیلم فجر» در گوشه تصویر این فیلم وجود داشته، جنجال‌ساز شده و سازندگان این فیلم و وزارت ارشاد را درگیر راند جدیدی از مبارزه کرده. در حقیقت سازندگان «دیدن این فیلم جرم است» ارشاد را متهم می‌کنند که پس از یک سال توقیف این فیلم- به دلیل انتقادات صریح آن به دولت و برخی چهره‌های سیاسی، حالا با انتشار غیرقانونی آن زمینه شکست فیلم را مهیا کرده‌اند.
ادعایی که جشنواره جهانی فیلم فجر چنین پاسخش را می‌دهد: «متأسفانه فراموش کرده‌اند که نسخه فیزیکی بازبینی را تحویل دفتر جشنواره جهانی نداده‌اند و با اعزام نماینده مورد اطمینان خود، پس از بازبینی در حضور آن نماینده، نسخه را تحویل گرفته‌اند. از این‌رو هیچ نمونه‌ای از فیلم مزبور در دفتر جشنواره موجود نبوده که چنین اتفاقی از این طریق افتاده باشد.»
سالن‌های امن
در شرایط کرونایی ماه‌های اخیر، اگرچه بازگشایی سینماها اتفاق خوبی به شمار می‌آید، اما مهم‌تر از آن جلب دوباره اعتماد مردم برای حضور در سالن‌های سینماست. اتفاقی که تنها زمانی رخ خواهد داد که ایمنی و امنیت سالن‌ها برای سینمادوستان اثبات شده باشد.
محمدرضا فرجی، مدیرکل نظارت بر عرضه و نمایش سازمان سینمایی در این مورد می‌گوید: «کم‌آسیب‌ترین مکان در زمان کرونا، سالن‌های سینمایی هستند. سالن‌هایی که از ابتدای شیوع کرونا، پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کرده‌اند و همچنان هم این شرایط را ادامه داده‌اند.» فرجی به مهر گفته که «در بسیاری از مجتمع‌های تجاری همه فروشگاه‌ها و مغازه‌ها باز هستند و تنها سالن‌های سینمایی آن مجتمع‌ها بسته‌اند، این در حالی است که تأکید می‌کنم سینماها جزو امن‌ترین مراکز در کرونا هستند. اما متأسفانه بسته بودن سالن‌های سینما طی ماه‌های گذشته صدمه‌های جبران‌ناپذیری وارد کرده است.»