این معضل شبکه بانکی ضمن آنکه هرسال بخش مهمی از دارائی‌های بانک‌ها را ناکارآمد می‌نماید، آثار مستقیم آن نیز بر نتیجه کارکرد و سودآوری این‌گونه مؤسسات در قالب هزینه مطالبات مشکوک الوصول سایه می‌افکند. درنهایت استمرار این وضعیت، بانک‌ها را با ریسک مواجه نموده و در سطوح مختلف، رتبه اعتباری آن‌ها را به‌شدت کاهش داده و موقعیت آن‌ها را متزلزل می‌نماید.
همچنین آثار مستقیم آن کاهش میزان سود هر سهم بانک و کاهش ارزش سهام در بازار معاملات سهام، یعنی کاهش ثروت سهامداران آن است. این موضوع همچنین به‌صورت غیرمستقیم تأثیر بر نگرش مردم در مورد بانک و کاهش درجه‌ی اعتماد آنان، اثر خواهد داشت.
رسیدگی به شرایط ویژه سیستم بانکی کشور یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دولت سیزدهم بود و در این خصوص طرح‌های اصلاحی متنوعی مانند کنترل مقداری ترازنامه بانکی، تأمین منابع مالی بانک‌ها از طریق عملیات بازار باز، افزایش میزان سپرده قانونی برای بانکهایی که درفعالیت‌های عملیاتی خود نمره مطلوبی کسب نمی‌کردند، پیگیری شد.
گامهای مثبت بانک ایران زمین در کاهش مطالبات مشکوک‌الوصول
بررسی آخرین صورت‌های مالی 26 بانک خصوصی و دولتی ایرانی نشان می‌دهد در سال 1401 میزان هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول بانکی حدود 5 درصد کاهش یافته و به حدود 32 هزار میلیارد تومان رسیده است که نشان می‌دهد تا حدودی از میزان ریسک عملیاتی سیستم بانکی کشور کاسته شده است. کاهش هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول بانک‌های ایرانی درحالی است که در سال گذشته میزان تسهیلات پرداختی بانک‌ها حدود 45 درصد افزایش داشته و این موضوع بیانگر آن است که در سال گذشته نسبت دارایی‌های مشکوک‌الوصول به کل تسهیلات پرداختی کمتر شده است.
با مقایسه آمار عملکرد بانک‌ها مشخص می‌شود یکی از بانکهایی که بیشترین درصد رشد هزینه دارایی‌های مشکوک‌الوصول را به خود اختصاص داده است، بانک ایران زمین می باشد. این بانک در سال های اخیر تلاش کرده تا بتواند میزان مطالبات خود را روز به روز کاهش داده و در این راه گام های مثبتی برداشته است.
بانک ایران زمین از سال 1400 به این طرف دائما نسبت های مطالباتی خود را کاهش داده است. در سال 1397 نسبت تسهیلات غیر جاری بانک بالاتر از 10 درصد بود و در سال 1399 به حدود 8.5 درصد و در سال 1400 به 6.3 درصد و سال بعد به زیر شش درصد کاهش یافت. همچنین نسبت های بدهی بانک هم وضعیت بهتری در سال 1402 پیدا کردند.بر اساس این گزارش، این بانک در سال گذشته 18 هزار و 320 میلیارد ریال مطالبات از شرکت‌های فرعی داشت که در شهریور سال جاری این رقم صفر شده است.شایان ذکر است که هزینه مطالبات مشکوک الوصول بانک هم از رقم شش هزار میلیارد ریال به چهارهزار میلیارد ریال کاهش یافت.
از طرف دیگر مطالبات از بانک ها و موسسات اعتباری دیگر هم که در سال گذشته حدود 5 هزار میلیارد ریال بود امسال صفر شده است. همه این اتفاق ها در حالی افتاده است که تسهیلات بانک ایران زمین از رقم 98 هزار میلیارد ریال در ابتدای پارسال به رقم 287 هزار میلیارد ریال در پایان شهریور امسال رسیده است.
علاوه بر همه موارد گفته شده، نگاهی به صورت مالی بانک ایران‌زمین نشان می دهد که این بانک در خصوص دریافت وثایق عملکرد مناسبی داشت؛ چراکه بخش عمده وثایق این بانک در بخش تسهیلات اشخاص حقیقی شامل ملک، سپرده، اوراق و قراردادهای لازم الاجراست. در بخش تسهیلات حقوقی نیز پس از چک و سفته، بیشترین مبلغ وثایق دریافتی مربوط به املاک و سپرده است.بنابراین نکته قابل ذکر است که بانک ایران زمین در همه این موارد اشاره شده کاهش را تجربه کرده و ریسک خود را در خصوص مطالبات کاهش دهد. در حقیقت، وضعیت بانک ایران زمین در حال بهبود مستمر است.
ترسیم چشم انداز روشن بانک ایران زمین برای سهامداران و ذینفعان
بانک ایران زمین در تلاش است تا با شناخت کلی از مولفه های جاری اقتصاد کشور رویکرد متفاوتی را در زمینه اعطالی تسهیلات دنبال کند و با ایجاد تحول در اکوسیستم بانکداری خود مسیر سرآمدی را دنبال کند. همانگونه که در بررسی و ارزیابی ساختار ریسک ترازنامه بانک‌ها، یکی از عواملی که به میزان بسیار زیادی مورد توجه قرار می‌گیرد کیفیت تسهیلات اعطایی است. این امر در ارزیابی و رتبه‌بندی بانک‌ها توسط مؤسسه های داخلی و بین‌المللی ملاک عمل قرار می‌گیرد. بررسی عوامل تعیین‌کننده ریسک اعتباری واقعی یکی از موضوع های بسیار مهم برای مقام های نظارتی در ارتباط باثبات مالی و مدیریت بانک است. و سخن پایانی اینکه، بانک ایران زمینه نه تنها در زمینه عمل به قوانین و مقررات جاری کشور توانسته است اعتمادسازی کند، بلکه تلاش کرده است تا استانداردهای سازمانی خود را در زمیه عملیات گسترده بانکی ارتقا داده و چشم انداز روشنی را پیش روی سهامداران و ذینفعان ترسیم کند.