افزایش بیش از 93 درصدی قیمت مسکن طی یک سال در حالی است که حداقل دریافتی بدون سابقه 41.8 درصد افزایش یافته؛ بدین معنا که یک کارگر برای خرید خانه‌ای 50 متری در ارزان‌ترین منطقه تهران، منطقه 18، با فرض ثبات قیمت‌ها و عدم افزایش تورم، 13.5 سال باید انتظار بکشد.
ارزان‌ترین خانه، 227 درصد بیشتر از حداقل دریافتی
براساس آنچه بانک مرکزی منتشر کرده، در آخرین ماه سال 99 تعداد معاملات مسکن 5273 فقره بود که نسبت به سال 98 حدود 48 درصد کاهش داشته است. بهمن‌ماه سال گذشته تعداد کل معاملات مسکن 3917 فقره بود. با استناد به این گزارش تعداد معاملات مسکن در اسفند 98 حدود 10214 فقره بود. متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در این ماه 15 میلیون و 628 هزار تومان گزارش شده بود. همانند گزارش‌های پیشین این نهاد پولی، بیشترین متوسط قیمت یک مترمربع واحد مسکونی به منطقه یک با رقم 64 میلیون و 730 هزار تومان و کمترین نیز به منطقه 18 با 12 میلیون و 130 هزار تومان تعلق داشت.
با وجود اینکه منطقه 18 ارزان‌ترین منطقه تهران در اسفند ماه 99 لقب گرفت، اما متوسط قیمت هر متربع نسبت به اسفند 98 حدود 58.6 درصد افزایش داشته است. افزایش در حدود 60 درصدی قیمت خانه در این منطقه می‌توان هشدارهایی در خصوص به حاشیه رانده شدن طبقات متوسط و پایین درآمدی، افزایش سال‌های انتظار برای خانه‌دار شدن و البته احتمال افزایش اجاره‌بها برای سال جاری باشد. به خصوص اینکه متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در این منطقه حدود 230 درصد بیشتر از حداقل دریافتی 3 میلیون و 705 هزار تومانی یک کارگر در سال جاری است.
آنچه در یک سال بر بازار مسکن گذشت
بخش دیگری از گزارش بانک مرکزی در خصوص معاملات مسکن پایتخت به بررسی سال 99 اختصاص داشت. با استناد به اعداد و ارقامی که این نهاد پولی اعلام کرده، کل معاملات مسکن در سال گذشته 83 هزار و 303 فقره و برای سال‌های 98 و 97 به ترتیب 83573 و 126 هزار و 795 فقره گزارش شده بود. بنابر این تغییرات تعداد معاملات مسکن در سال 99 نسبت به سال 98 تنها 0.3 درصد است. اما تغییرات سال 99 نسبت به سال 97 کاهش 65 درصدی است. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، افزایش 190 درصدی متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی طی سال‌های 97 تا 99 است.
هر چند بسیاری این افزایش قیمت را به دلیل تضعیف ارزش ریال و جهش‌های شدید نرخ ارز می‌دانند که بر قیمت مصالح و تورم انتظاری تاثیر فراوانی گذاشته، اما این افزایش قیمت شدید قیمت خانه می‌تواند عملکرد هر سیاستی را با مشکلاتی روبرو کند. هر چند محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی بر این باور است که نتیجه اقدامات دولت در بخش مسکن به زودی نمایان می‌شود. محمودزاده در گفت‌وگویی تفصیلی با یکی از خبرگزاری‌ها به نوسانات بخش مسکن اشاره کرد و گفت: «نوسانات قیمت‌ها در بازار مسکن در دو بخش است. یک موقع بازار آزاد خرید و فروش مسکن را مطرح می‌کنید که بعضا واحدها ۵ تا ۶ برابر هزینه ساخت به فروش می‌رسد که قیمت غیرواقعی است و در این خصوص نمی‌توان کاری کرد؛ مربوط به اقتصاد کشور است. نرخ برابری دارایی‌ها بخشی از آن در مسکن قرار دارد و طبیعی است که با افزایش قیمت ارز، سکه و بورس، قیمت زمین و مسکن هم بالا می‌رود.»
تورم به امسال و سال‌های بعدی می‌آید
مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت مسکن در سال‌های 97 تا 99، جهش‌های قیمتی در بازارهای سرمایه‌ای و افزایش انتظارات تورمی بوده است. با توجه به اینکه شرایط اقتصاد کشور در سال‌های 98 و 99 در سال جاری نیز ادامه می‌یابد، بعید است قیمت مسکن در سال جاری کاهش یابد یا به شرایط اقشار کم‌درآمد نزدیکتر شود. به نظر می‌رسد تورم مسکن در سال 1400 نیز ادامه یابد.
رییس اتحادیه مشاوران املاک با بیان اینکه حداکثر قیمت ساخت در کل کشور متری ۴.۶ میلیون تومان اعلام شده، گفته است: برخی سازندگان قیمت‌های بالای ۱۰۰ میلیون تومان در هر مترمربع برای واحدهای خود تعیین می‌کنند که همین مساله باعث رکود شده است. به گفته مصطفی قلی خسروی «براساس اعلام سازمان نظام مهندسی ساختمان، کف هزینه ساخت مسکن متری ۲.۳ میلیون و سقف آن متری ۴.۶ میلیون تومان است اما می‌بینیم که بعضی بساز و بفروش‌ها در تهران قیمت‌ها را متری ۱۰۰ تا ۱۷۰ میلیون تومان و حتی بالاتر تعیین می‌کنند. در واقع قیمت ساخت با نرخ فروش بیش از ۲۰۰۰ درصد فاصله دارد.»