فیلم سینمایی «اورکا» به کارگردانی سحر مصیبی تازه‌ترین محصول رسمی سینمای ایران است که طی یکسال اخیر، بدون ورود به چرخه اکران عمومی، نسخه قاچاق آن در فضای مجازی منتشر شده است.جریان جدید عرضه غیرقانونی نسخه باکیفیت فیلم‌های سینمایی از اسفندماه سال گذشته و با انتشار گسترده فیلم پرحاشیه سعید روستایی یعنی «برادران لیلا» کلید خورد و به دنبال آن از ابتدای امسال فیلم‌های «جنگ جهانی سوم»، «خط فرضی»، «تفریق»، «ارادتمند بهاره، نازنین، تینا» و «بی‌رویا» هم قاچاق شدند.
به این ترتیب و با قاچاق «اورکا» تعداد فیلم‌های مهمی که بدون اکران عمومی به دست مخاطبان‌شان رسیده‌اند به عدد ۷ رسید و این زنگ هشدار برای دیگر فیلم‌های توقیفی و یا مانده در هزارتوی صدور پروانه نمایش را به صدا درآمده است.فارغ از دیگر جنبه‌های قابل بررسی و آسیب‌شناسی این جریان، موضوع بازیگرانی که فرصت دیده شدن نقش‌آفرینی‌شان در این فیلم‌های مهم بر پرده سینما را از دست داده‌اند را دستمایه این گزارش قرار داده‌ایم. بازیگرانی که حالا ترانه علیدوستی در میانشان رکورددار شده است.
ترانه علیدوستی؛ برادران لیلا، تفریق، اورکا
بعد از فیلم سینمایی «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی که در سال ۹۴ به سرانجام رسید، ترانه علیدوستی تا به امروز ایفای نقش در سه فیلم سینمایی را پذیرفته بود که دو روز پیش، سومی هم قاچاق شد! «برادران لیلا» به کارگردانی سعید روستایی، «تفریق» به کارگردانی مانی حقیقی و «اورکا» به کارگردانی سحر مصیبی حالا تبدیل به آخرین فیلم‌های کارنامه بازیگری ترانه علیدوستی در سینمای ایران شده‌اند که هیچ کدام رنگ پرده را به خود ندیدند.
شاید برایتان عجیب باشد اگر بدانید آخرین حضور ترانه علیدوستی بر پرده سینماهای ایران یک فیلم مستند بوده است. فیلم «سمفونی حمید» که روایتی از زندگی حمید علیدوستی فوتبالیست پیشکسوت و پدر ترانه بود که چند ماهی در گروه سینمایی هنروتجربه روی پرده رفت و در بخشی از آن ترانه علیدوستی به روایت رابطه خود با پدرش پرداخت. در میان فیلم‌های داستانی اما آخرین حضور این بازیگر در چرخه اکران را می‌توان «فروشنده» اصغر فرهادی دانست که نزدیک به ۷ سال از اکرانش می‌گذرد!
فیلم سینمایی «اورکا» که تازه‌ترین فیلم قاچاق‌شده ترانه علیدوستی محسوب می‌شود، سوژه‌‌ای دارد که صدور پروانه ساخت برای آن هم عجیب است! فیلم روایتی واقعی از ماجرای الهام اصغری است، دختر شناگری که رکوردشکنی‌هایش در ایران امکان ثبت نداشت و حتی با ممانعت‌های جدی از سوی مسئولان ورزشی برای ادامه فعالیت حرفه‌ای‌اش مواجه بود اما به‌واسطه تلاش فردی‌اش توانست رکوردهای متعددی را در گینس به نام خود ثبت کند.ترانه علیدوستی نقش‌آفرینی قابل تحسینی در نقش الهام اصغری داشته و بیراه نیست اگر بگوییم ایفای این نقش یکی از دشوارترین تجربه‌های کارنامه بازیگری این بازیگر سینما بوده است.
نوید محمدزاده؛ برادران لیلا، تفریق
در دو فیلم از سه فیلم قاچاق‌شده ترانه علیدوستی، بازیگر نقش مقابلش نوید محمدزاده بوده است. بازیگری که در سال ۹۷ در دو فیلم مهم «سرخ‌پوست» و «متری شیش‌ونیم» ایفای نقش کرد و همان زمان، اعلام کرد قصد دارد برای مدتی از فضای سینما دور بماند.همین اتفاق هم افتاد اما بعدها کاشف به عمل آمد که این غیبت ریشه در عقد قرارداد این بازیگر با سریال «قورباغه» برای اولین نقش‌آفرینی‌اش در شبکه خانگی بوده است. بعد از این وقفه او برای بازگشت به سینما، ایفاگر نقش اصلی سه فیلم سینمایی شد که هر سه به محاق توقیف رفت!
از میان سه فیلم «برادران لیلا»، «تفریق» و «شب، داخلی، دیوار» دو فیلم اول بدون اکران عمومی قاچاق شد. اتفاقی که باعث شد این دو فیلم خیلی بیشتر از نمونه‌های مشابه خود در سینمای اجتماعی این سال‌ها دیده شوند و مورد توجه قرار بگیرند. محمدزاده در فیلم سعید روستایی ایفاگر نقش یکی از برادران لیلا بود و در فیلم مانی حقیقی نقش دو کاراکتر متضاد اما در ظاهر مشابه را ایفا کرده است. هنوز تکلیف فیلم سوم محمدزاده یعنی «شب، داخلی، دیوار» به کارگردانی وحید جلیلوند مشخص نیست اما این فیلمساز در ویدئویی صراحتا اعلام کرده است حاضر نیست این فیلم را برای دریافت مجوز به این دولت ارائه کند و این یعنی لااقل تا پایان دولت سیزدهم، نمی‌توان انتظار عرضه رسمی فیلم را داشت. طبیعی است که در این شرایط سایه قاچاق همچنان بر سر این فیلم خواهد ماند.
طناز طباطبایی؛ بی‌رویا، ارادتمند بهاره نازنین تینا
طناز طباطبایی هم از بازیگرانی است که دو فیلم مهم کارنامه‌اش امسال قاچاق شد. او که برای نقش‌آفرینی در «بی‌رویا» سیمرغ بلورین بهترین بازیگری از جشنواره فجر را گرفته بود، نتوانست این فیلم را بر پرده ببیند و نقش‌آفرینی‌اش در فیلم «ارادتمند بهاره نازنین و تینا» هم بعد از سال‌ها توقیف این فیلم کاهانی، در فضای مجازی دیده شد!طباطبایی در سال ۹۸ و پیش از فراگیری کرونا، همکاری با دو کارگردان مهم را تجربه کرد، یکی مجید مجیدی که از باسابقه‌های سینمای ایران است و دیگری محمد کارت که در تکاپوی ساخت اولین فیلم بلند سینمایی‌اش بود. نتیجه هر دو همکاری در جشنواره فجر رونمایی شد اما هر در چرخه اکران عمومی قربانی کرونا و تعطیلی سینماها شدند. از این منظر «خورشید» و «شنای پروانه» دو فیلم آخر طناز طباطبایی بر پرده سینماها محسوب می‌شوند.طناز طباطبایی بازی در «ارادتمند، نازنین، بهاره و تینا» را سال‌ها قبل و درست در همان سالی تجربه کرد که در فیلم «ویلایی‌ها» هم حضور داشت. دو فیلم با سرنوشت کاملا متفاوت؛ یکی قدر دید و تبلیغ شد و دیگری توقیف! طباطبایی در این فیلم نقش بهاره را ایفا می‌کند. «بی‌رویا» هم اولین فیلم آرین وزیردفتری بود که تا به امروز آخرین تجربه سینمایی طباطبایی محسوب می‌شود.
سحر دولتشاهی؛ خط فرضی، ارادتمند بهاره نازنین تینا
دیگر بازیگر شاخصی که امسال دو فیلم در ترکیب فیلم‌های قاچاق‌شده داشته سحر دولتشاهی است. این بازیگر در سال‌های اخیر عملکرد درخشانی در شبکه نمایش خانگی داشته و با دو مجموعه «قورباغه» و «می‌خواهم زنده بمانم» در کانون توجه منتقدان و مخاطبان قرار گرفت.در همین سال‌ها در سینما هم تجربه‌های پراکنده‌ای داشت که بی‌شک می‌توان «آتابای» را موفق‌ترین آن‌ها دانست. سحر دولتشاهی در جشنواره فجر سال گذشته هم حضور کوتاهی در فیلم «یادگار جنوب» داشت که بسیار تحسین‌برانگیز بود.
با این همه فیلم «خط فرضی» از آن فیلم‌هایی بود که به معنای واقعی قربانی تعلل عواملش برای ورود به چرخه اکران شد. فیلمی که به‌واسطه تعدد حضورش در رویدادهای بین‌المللی، در معرض لو رفتن قرار داشت و می‌شد با تصمیم‌گیری به‌موقع جلوی قاچاق آن را گرفت. سحر دولتشاهی در این فیلم ایفاگر نقش اصلی است. نقش مادری که به‌طرز تراژیکی فرزندش را از دست می‌دهد. دولتشاهی در فیلم جنجالی «ارادتمند، نازنین، بهاره و تینا» به کارگردانی عبدالرضا کاهانی هم هرچند نقشی کوتاهی را ایفا کرده است اما حضورش تحسین‌برانگیز بوده و از معدود اتفاقات خوب در این فیلم نه چندان خوب، به حساب می‌آید!