خزانی که بهار شد
19 شهریور ماه سال ۱۳۹۹ بود که در اوج پاندمی کرونا و تعطیلی گسترده مشاغل، یونس مظلومی، مدیرعامل بیمه تعاون وارد ساختمان بیمه مرکزی شد و محصولی را ارائه کرد که همراهی با شعار سال را در دل خود جای داده بود. «بیمه توقف کسب و کار ناشی از پاندمی و اپیدمی» به عنوان مسئولیت اجتماعی بیمه تعاون با شعار «تولید،پشتیبانی ها و مانع زدایی ها» همراه شد.بدین ترتیب، تمامی مشاغل و کسب و کارهایی که ممکن بود در معرض ریسک تعطیلی و توقف ناشی از اپیدمی قرار بگیرند همچون «مراکز خرید، مراکز گردشگری، رستوران ها، باشگاه ها، سالن های زیبایی و …» در این بیمه نامه مورد حمایت قرار گرفتند.
از تهران تا لیورپول: سنگربان، محافظ دروازه کسب و کار
مظلومی علاقه مند به فوتبال، سنگربان کسب و کارها شده و طرحش را در دانشگاه لیورپول نیز ارائه کرد؛ او به آنها توضیح داد که در دنیا معمولاً توقف فعالیت‌های کسب‌وکارها در اثر بروز بیماری‌های فراگیر مشمول بیمه نمی‌شود و در اکثر قراردادهای بیمه توقف کسب‌وکار، بندهای ممانعت ویروسی وجود دارد تا شامل بیماری های گسترده و همه گیر نشود. برای مثال شرکت‌های مهم بیمه دنیا مانند شرکت‌های زوریخ، مونیخ و آکسا چنین ریسکی را پوشش نمی دهند اما شرکت هیسکاس کلیه محرومیت‌های ناشی از عدم دسترسی به دلیل بیماری ها را پوشش می دهد یا شرکت بیمه سوئیس وقفه های تجاری ناشی از بیماری های خاص را پوشش می دهد اما شامل کووید-۱۹ نمی شود.
او همچنین هدف خود از این سنگربانی را حمایت از رونق کسب‌وکار و ایجاد آرامش در بخش صنعتی و خدماتی برای توسعه بیشتر اقتصادی بیان می کند.مدیرعامل بیمه تعاون درباره توجه سایرکشورها به بیمه توقف کسب و کار ناشی از اپیدمی خاطرنشان کرد: بیمه توقف کسب و کار ناشی از اپیدمی طرح جذابی است، حتی برای خارجی‌ها، به طوری که هم کمیته ایرانی ICC این طرح را برای ICC پاریس ارسال کرد و آنجا خیلی استقبال کردند و توضیحاتی خواستند که من برایشان اعلام کردم و هم دانشگاه لیورپول انگلستان یک وبیناری را برگزار کرد که درآن، این بیمه‌نامه به صورت الکترونیک ارایه شد که برایشان جالب بود.
از فایزر و مدرنا تا واکسن اقتصادی ویروس کرونا
مظلومی توضیح می دهد که ایده اولیه «بیمه توقف کسب‌وکار ناشی از پاندمی و اپیدمی» در اسفندماه ۱۳۹۸ مطرح شده است. در آن زمان تیمی منسجم متشکل از کارشناسان فنی، بیمه اتکایی، مدیریت ریسک و فناوری اطلاعات روی طراحی محصول جدید متمرکز شدند و سرانجام بعد از مذاکرات متعدد با بیمه مرکزی و اخذ مجوزهای لازم، این محصول جدید در شهریور ۱۳۹۹ راه‌اندازی شد که مورد استقبال صنوف مختلف نیز قرار گرفت.
وی در تشریح ویژگی‌های این بیمه نامه مطرح می کند که: در این طرح کسب‌وکارها بر اساس احتمال تعطیلی و توقف فعالیت به دلیل شیوع بیماری به سه دسته تقسیم می‌شوند: کم‌ریسک کم، با ریسک متوسط و پرریسک که تخفیف‌ها یا هزینه هایی اضافی بر مبنای ریسک هر دسته تعیین شده است. این محصول که به طور انحصاری از سوی بیمه تعاون در پاسخ به از دست دادن درآمد ناشی از توقف فعالیت در اثر شیوع بیماری کرونا طراحی شده است، واکسن اقتصادی کووید-۱۹ نیز نامیده می شود و تقریباً تمام کسب‌وکارها و شرکت های تجاری می توانند از این محصول بهره مند شوند.
نخستین بیمه پارامتریک ایرانی
بیمه تعاون هم انقلاب کرد! البته این یک اقدام سیاسی نبوده و هدفش صرفاً یک تحول بیمه ای بوده است. در توضیح بیشتر باید بیان داشت که باید بین ریسک و عدم اطمینان تفاوت قائل شد و بر این اساس ریسک‌های نوظهور را می‌توان در دسته عدم اطمینان لحاظ کرد و شناخت لازم را نسبت به آن ایجاد کرد تا در قالب ریسک شناخته‌شده دسته‌بندی بشود و اساساً بیمه‌پذیر بودن یا نبودن بر اساس یک اصول پذیرفته‌شده بیان میشود ولی در خصوص ریسک‌های فاندامنتال باید اذعان داشت که هیچ منطق و اصلی تا به حال عدم بیمه‌پذیری را تأیید نکرده، بلکه شرکت‌های بیمه به دلیل اینکه ظرفیت لازم را ندارند، اقدام به بیمه نکردن این نوع از ریسک‌ها می‌کنند.
بر این اساس، مدیرعامل بیمه تعاون توضیح می دهد که بیمه توقف کسب‌وکار ناشی از اپیدمی (کرونا) در گروه بیمه‌های پارامتریک قرار دارد. بیمه‌های پارامتریک انقلابی در صنعت بیمه محسوب می‌شوند و ما نخستین بیمه پارامتریک را ارائه کرده‌ایم. بر اساس این بیمه‌نامه، دیگر نیازی به بازدید از محل و… نیست و به محض آگاهی از خسارت، فرایند پرداخت صورت خواهد پذیرفت.
آسیا نه! قاره بیمه تعاون
مظلومی اشاره می کند که این بیمه نامه نه تنها اولین بیمه پارامتریک ایرانی است، بلکه باید توجه داشت که بیمه‌نامه توقف کسب‌وکار ناشی از پاندمی تنها در چهار کشور ارائه میشود و باعث افتخار است که بیمه تعاون، در کشور جمهوری اسلامی ایران، تنها ارائه‌کننده این بیمه‌نامه در سطح قاره آسیا است.
حمایت ها آغاز شد
انقلابی که مظلومی آغاز کرد، سبب شد تا مسئولان گوناگون نیز به نوبه خود در مقام حمایت برآمده و به بیمه نامه توقف کسب و کار ناشی از پاندمی و اپیدمی بپردازند.در این میان «علی‌رضا حسنی صدرآبادی»، رئیس اتاق اصناف یزد، «مهدی امیدوار»، رئیس اتاق اصناف مرکز استان خراسان شمالی، «ابوذرمهدی نخعی»، فرماندار زاهدان، «غلامرضا عوض زاده»، فرماندار بجنورد و «حسن نورانیان»، رئیس شورای شهر مهدی‌شهر این بیمه نامه را به عنوان محصولی نو و ضروری در سبد بیمه‌ای کسب و کارها و نیز عاملی برای کاهش خسارت های اقتصادی کسب و کارها و نیز یاریگر مناسب در شرایط نامناسب اقتصادی دانستند.
مجلس انقلابی همراه انقلاب بیمه تعاون
نمایندگان یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی نیز نسبت به اقدام بیمه تعاون ساکت نمانده و واکنش هایی داشتند؛ بر این اساس «محسن زنگنه»، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: در حال حاضر بیمه مرکزی با صدور مجوز بیمه توقف کسب‌وکار ناشی از کرونا، گام‌های اولیه‌ای برای جبران خسارت‌های مادی اصناف مختلف که در پاندمی کرونا آسیب دیده‌اند، برداشته است و این اقدام می‌تواند از زیان کسب‌وکارها به ویژه کسب و کارهای خرد جلوگیری کند و ضمن ایجاد آرامش در فضای تولید و توزیع به رونق اقتصادی و جلوگیری از کاهش رشد اقتصادی نیز منجر شود.
رئیس کمیته اصلاح ساختار بودجه مجلس افزود: کرونا و یا هر اپیدمی دیگری جزء حوادث غیرمترقبه است و نمی‌توان بدون تعیین تعرفه‌های بیمه‌ای مناسب انتظار داشته باشیم، بیمه‌ها درگیر آن شوند. زنگنه تاکید کرد: شیوع بیماری کرونا و بیماری‌هایی از این دست، جزء حوادث غیرمترقبه محسوب میشود و طبیعی است که کسب‌وکارها متأثر از گسترش آن با مشکلات بسیاری مواجه شده‌اند. بنابراین باید پوشش چتر بیمه در این موارد افزایش یابد که خوشبختانه نخستین گام با راه‌اندازی بیمه نامه توقف کسب و کار ناشی از پاندمی و اپیدمی کرونا برداشته شده است.
نماینده مردم تربت حیدریه خاطرنشان کرد: صنعت بیمه یک بنگاه اقتصادی است و اگر بخواهند رشته بیمه‌ای جدیدی تعریف کنند قاعدتاً براساس مدل‌های بیمه‌ای عمل می‌کنند. درهمه بیمه‌نامه‌های کنونی بندی وجود دارد که در آن موارد و حوادث غیرمترقبه را از آن مستنثی کرده است بنابراین کرونا و یا هر اپیدمی دیگری جزء حوادث غیرمترقبه است که نمی‌توان بدون تعیین تعرفه‌های بیمه‌ای انتظار داشته باشیم بیمه‌ها درگیر آن شوند که خوشبختانه با انجام محاسبات، این اتفاق رخ داده است.
خوشحالی آقای نماینده
«محمدرضا احمدی سنگری»، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، عضو مجمع نمایندگان استان گیلان و نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی نیز اظهار داشت: راه‌اندازی بیمه توقف کسب‌وکار ناشی از کرونا توسط بیمه تعاون موجب خوشحالی است و باعث رشد صنعت بیمه میشود.
ابتکاری بسیار خوب
«محمد خدابخشی»، نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نیز معتقد است که طرح بیمه توقف کسب‌وکار ناشی از کرونا ابتکاری بسیار خوب است و این‌گونه نوآوری‌ها هم باعث رونق صنعت بیمه میشود و هم از کسب‌و‌کارهایی که به دلایل مختلف مجبور به تعطیلی در یک مقطع زمانی به دلیل بیماری همه‌گیر شده‌اند، حمایت می‌کند. نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: باید از چنین حرکتی در صنعت بیمه حمایت کرد و این کاری که بیمه تعاون انجام داده، اقدام بسیار ارزشمندی است و ما نیز در مجلس از آن حمایت می‌کنیم.
ویروس فرهنگسازی
«لطف‌الله سیاه‌کلی»، نماینده مردم قزوین و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز این طرح را بهانه مطلوبی برای فرهنگسازی و نشر بیمه در صنوف و کسب و کارها دانست و اظهار داشت: موج‌های بعدی کرونا نیز محتمل است و ممکن است آن‌گونه که سازمان بهداشتی جهانی پیش‌بینی کرده، اپیدمی‌های دیگری به غیر از کووید ۱۹ در جهان شایع شود؛ به همین دلیل بشر باید بتواند خود را با تبعات بهداشتی و اقتصادی ناشی از آن تطبیق داده و از این رو لازم است تا شرکت‌های بیمه با حمایت دولت بتوانند بخشی از ریسک ناشی از زیان‌های احتمالی را پوشش دهند.
موثرترین پوشش بیمه ای برای اصناف آسیب دیده
احسان ارکانی، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی گفت: طرح بیمه توقف کسب و کار ناشی از کرونا موثرترین ابزار در استفاده از ساز و کارهای بیمه ای است. نماینده مردم نیشابور و فیروزه در مجلس شورای اسلامی افزود: در یک کشور و جامعه قانون مدار این سوال پیش می اید که اگر ضرر و زیانی برای فردی ناشی از الزام و تکلیف دولت به تعطیلی و محدودیت ایجاد شود، چگونه باید آن را جبران کرد؟ که یکی از مهم ترین و موثرترین ابزارها استفاده از ساز و کارهای بیمه ای است.
حامی
«روح‌الله ایزدخواه»، نماینده تهران و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی هم از جمله حامیان بیمه توقف کسب و کار ناشی از پاندمی و اپیدمی بود. او اعلام داشت: پیش‌بینی هر نوع حمایت از واحدهای صنفی با ایجاد بیمه‌نامه‌های جدید توجیه دارد و باید از آن نیز حمایت شود.
انجام کاری بی سابقه
مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره طرح بیمه توقف کسب و کارها ناشی از کرونا اظهار داشت: اساسا کار بیمه همین پوشش ریسک های مختلفی است که در جامعه ایجاد میشود؛ به این معنا که امروزه ریسک جدیدی با عنوان “توقف کسب و کارها در اثر اپیدمی ها یا پاندمی ها” به وجود آمده که پیش از این وجود نداشته همچون بیمه های مسئولیت و بسیاری دیگر از ریسک هایی که در گذشته سابقه نداشته است.
ضرورت همراهی دولت
علی جدی، نائب رئیس دوم کمیسیون صنایع و معادن مجلس اظهار کرد: باید ابزارهایی حمایتی برای صنایع و اقتصادها پیش‌بینی شود تا بتواند زیان‌های اقتصادی یا بیکاری کارکنان و نیروی کار واحدها را پوشش دهد.نائب رئیس دوم کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: بخشی از تعهدات باید در بیمه توقف کسب و کار توسط دولت انجام شود.
نقش‌آفرین مطلوب در صنعت بیمه
شاید امروز صحبت از دولت گذشته مطرح نباشد؛ ولی به هرحال روزگارانی نه چندان دور و در زمان طرح ایده بیمه توقف کسب و کار، آقای فرهاد دژپسند، بر مسند وزارت اقتصاد و امور دارایی نشسته بودند؛ او نیز از این طرح استقبال کرده بود و در متنی نوشت: «پوشش بیمه‌ای تمامی ریسک‌های موجود در کشور در شرایط تحریم‌های سخت دشمنان، طراحی «بیمه‌نامه تعطیلی کسب‌وکار به دلیل اپیدمی و پاندمی» برای حمایت از کسب‌وکارها در شرایط کرونا و همچنین ارائه خدمات بیمه‌ای در حوادث طبیعی سال‌های اخیر از جمله موارد نقش‌آفرینی مطلوب صنعت بیمه در کشور است.». این طرح به صورت انحصاری توسط شرکت بیمه تعاون ارائه شده بود و در نتیجه می توان اینچنین برداشت کرد که این شرکت هم در مسیر طراحی محصولات نوین پیشگام بوده و هم در مسیر کاهش ریسک‌های فعالیت‌های اقتصادی.
نتیجه چه شد؟
مدیرعامل بیمه تعاون بیان می کند که این شرکت بیمه ای، از شهریور ۱۳۹۹ تا اردیبهشت ماه ۱۴۰۰، درمجموع یکصد میلیارد تومان خسارت به ۳۶۵۳ واحد صنفی و کسب و کارهای صنایع کوچک و متوسط تعطیل شده بر اثر بحران کرونا پرداخت کرده است.
روایت آسایش
پرداخت خسارات زیان دیدگان سبب شد تا برخی از ذی نفعان این بیمه نامه، از یونس مظلومی تقدیر کرده و او را از دغدغه خدمتی که مد نظر داشت آسوده سازند. بر این اساس، «غلام محمد طاهری»، دبیر اتاق تعاون استان سیستان و بلوچستان در متنی خطاب به یونس مظلومی، مدیرعامل شرکت بیمه تعاون آورده است: «تلاش و همت والای جنابعالی و همکاران پرتلاشتان در شرکت بیمه تعاون و طراحی و اجراء بیمه نامه توقف کسب و کار ناشی از بیماری های اپیدمیک و پاندمیک در شرایط بحرانی شیوع ویروس کرونا باعث شد تا اقشاری از جامعه صنفی استان با بهره مندی از این بیمه نامه از بحران موجود با اعتماد به نفس عبور کنند»؛ وی همچنین از «ریسک پذیری بالا و عملکرد مطلوب شرمت بیمه تعاون در همراهی و کمک به اصناف در زمان قرنطینه» قدردانی کرد و گفت: «بعضی از صنوف به سمت ورشکستگی می رفتند و این ورشکستگی می توانست تأثیرات مخربی بر کانون خانواده نیز بگذارد، فلذا این همراهی بیمه تعاون برای حفظ این کانون قابل ستایش است.
همچنین «مجتبی شجاعی»، فرماندار شهرستان دلگان نیز با اشاره به خدمات بیمه تعاون در تقدیرنامه خود خطاب به مدیرعامل شرکت بیمه تعاون آورده است: «اینکه جنابعالی برای اولین بار در طول تاریخ شرکت های بیمه با طراحی بیمه نامه توقف کسب و کار ناشی از بیماری های اپیدمیک و پاندمیک توانسته اید در یکی از سخت ترین شرایط اقتصادی و اجتماعی جهان در دوران شیوع اپیدمی کرونا و حمایت از کس و کارهای خرد، قدمی موثر، منحصر به فرد و شجاعانه بردارید تا قشر آسیب پذیر جامعه صنفی از این امتحان الهی سربلند خارج شوند، نشان از التزام عملی شما به رسالت اجتماعی و مرام نامه شرکت بیمه تعاون دارد». وی همچنین مطرح کرد: «شرکت بیمه تعاون با طراحی، صدور و پرداخت خسارت به زیان دیدگان توانست اعتماد مردم استان را به صنعت بیمه جلب کرده و نقش پررنگ و اثرگذار بیمه را برای مردم به نمایش بگذارد».
«صمد محمدپرست»، رئیس هیأت بدنسازی و پرورش اندام استان سیستان و بلوچستان نیز این بیمه نامه را نشان از حمایت دلسوزانه شرکت بیمه تعاون دانسته و در متن خود آورده است: «از تلاش و زحمات مستمر حضرتعالی در اجرای پروژه بزرگ بیمه نامه توقف کسب و کار که موجب حمایت دلسوزانه و به موقع از اصناف آسیب دیده در زمان فراگیری بیماری کرونا در سطح کشور و این استان شده و به حق، مانع زیان اصناف مختلف شد، از طرف جامعه ورزش استان و به خصوص باشگاه داران، تقدیر و تشکر می کنم».
سلام به پساکرونا
یونس مظلومی، نگاه فراتر از کرونا را نیز همراه ایده های نو کرده و معتقد است: از آنجا که بیمه‌نامه توقف کسب و کار، ناشی از اپیدمی و پاندمی‌است و مختص به همین دوران است و دیر یا زود ویروس فروکش خواهد کرد، بنابراین شرکت بیمه تعاون آمادگی دارد، بیمه‌نامه جامع‌تری را در همین رابطه وارد بازار کند که بتواند ریسک تعطیلی کسب‌وکارها را در زمان بروز هرگونه اتفاق و رخدادی پوشش دهد که این بیمه‌نامه فقط مربوط به اپیدمی و پاندمی نباشد. چنین بیمه‌نامه‌ای در دنیا وجود دارد و ما هم در کشور نیاز داریم بیمه‌نامه توقف کسب وکار به هر علتی را طراحی و عرضه کنیم.