منطقه اوراسیا به لحاظ ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ به‌گونه‌ای‌که بسیاری از متخصصان روابط بین‌الملل معتقدند که آینده مناسبات جهانی در این منطقه رقم خواهد خورد. در سال‌های اخیر چین با رشد اقتصادی خیره‌کننده خود رفته‌رفته در حال تبدیل شدن به بزرگ‌ترین اقتصاد جهانی است؛ به‌گونه‌ای که هژمونی اقتصادی و نظامی آمریکا را با چالش جدی مواجه کرده و اکنون آمریکا برای از دست ندادن هژمونی خود اولویت اصلی دکترین امنیت ملی خود را در منطقه شرق آسیا قرار داده است.
این سازمان ابتدا با اهداف همکاری‌های امنیتی بین کشورهای آسیای میانه، چین و روسیه شکل گرفت؛ اما پس از ۲۰ سال با عضویت، هند، پاکستان و ایران هم اکنون همکاری‌های اقتصادی اولویت اصلی این سازمان است. یکی از مهم‌ترین اهداف اقتصادی در این سازمان ارتباط زمینی کشورهای عضو و اتصال آن به اروپاست. احیای جاده تاریخی ابریشم برای ارتباط زمینی بین چین و اروپا و راه‌اندازی کریدور شمال از طریق روسیه در منطقه اوراسیا و کریدور چین-پاکستان برای اتصال غرب چین به دریا برای حمل‌ونقل کالا و مبادلات بازرگانی از اهم برنامه‌های اقتصادی این سازمان است که به این منظور کشورهای عضو، حجم عظیمی از سرمایه‌گذاری‌های خود را صرف نوسازی و ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل کرده‌اند.
عضویت ایران در این سازمان قدرت اقتصادی و امنیتی این سازمان را بسیار افزایش خواهد داد؛ چراکه اکنون تمام بازیگران اصلی منطقه آسیای مرکزی در آن حضور دارند و قطعا بدون مشارکت ایران هیچ‌گونه تصمیمی برای حفظ ثبات و امنیت منطقه به نتیجه نخواهد رسید و حضور ایران در این جمع می‌تواند ضامن حفظ ثبات و امنیت منطقه و همچنین موجب تکمیل ارتباط زمینی آسیای مرکزی با غرب و اروپا شود. ازآنجاکه چین نسبت به درگیری و برخورد با آمریکا در دریای چین جنوبی، تنگه مالاکا و آسیای شرقی نگرانی جدی دارد، بنابراین احیای جاده تاریخی ابریشم به‌عنوان مسیر جایگزین برای چین به‌منظور اتصال به اروپا و آفریقا و تداوم صادرات کالای چین به کشورهای این دو قاره اهمیت حیاتی خواهد داشت. ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی خود به‌عنوان پل اتصال بین چین با غرب آسیا و اروپا نقش بسزایی ایفا خواهد کرد. بنابراین موفقیت احیای جاده ابریشم در گرو تعامل با ایران خواهد بود.
علاوه بر این با خروج تدریجی آمریکا از منطقه خاورمیانه و تمرکز آن بر شرق آسیا هژمونی جدیدی در منطقه خاورمیانه در حال شکل‌گیری است و ایران به‌عنوان قدرت منطقه‌ای نقشی اساسی در امنیت، ثبات و اقتصاد خاورمیانه ایفا خواهد کرد. مجموعه این عوامل اهمیت ایران را برای چین و روسیه دو چندان خواهد کرد. با توجه به در پیش‌رو بودن مذاکرات برجام در آذرماه، عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای و انعقاد قراردادهای بلندمدت استراتژیک با چین و روسیه، قدرت چانه‌زنی ایران را در دور جدید مذاکرات با اروپا و آمریکا بیشتر خواهد کرد. به عبارت دیگر ایران می‌تواند با اتخاذ یک سیاست هوشمندانه از اختلاف بین چین و آمریکا نهایت بهره‌برداری را ببرد.
ایمان نوربخش