از اسفند ۱۳۹۸ سینماها کم کم از سبد تفریح مردم حذف شد و صنعت سینمای ایران در سال ۹۹ بیشترین لطمه را دید چرا که آمار مخاطبان و میزان اکران فیلم‌ها از نصف هم کمتر شد. بسیاری از فیلم‌ها به دلیل نابه سامان بودن شرایط در صف اکران ماندند. حدود سه هزار نفر که در سینماهای کشور کار می‌کردند بیکار شدند. سایت‌های پیش فروش بلیت سینما خلوت‌ترین روزهای کاری‌شان را سپری می‌کنند و دیگر خبری از ازدحام و صف مقابل پردیس‌های سینمایی نیست.
حتی با قول ارائه تسعیلات و کمک مالی، بازهم بسیاری از تهیه کننده‌ها حاضر نیستند فیلمشان را اکران کنند. آن‌ها برای تهیه فیلمشان میلیاردها تومان هزینه کرده‌اند و دوست ندارند در این شرایط اکران شود این در حالی است که در سال ۹۸ و در شرایط مساعد سینما سازندگان زیادی در صف بودند تا فقط فیلمشان اکران شود، حال وضعیت به گونه‌ای است که معلوم وضعیت سینمای ایران پس از کرونا به کدام سمت کشیده می‌شود.در ادامه به مقایسه آمار فروش، تعداد فیلم‌های اکران شده و میزان مخاطبان در سال ۱۳۹۸(قبل از کرونا) و ۱۳۹۹(بعد از کرونا) می‌پردازیم.
وضعیت نرمال سینما در سال ۹۸
در سال ۹۸ و پیش از ورود کرونا وضعیت سینما و اکران فیلم‌ها خوب بود و سینماها نیز مانند تمام مشاغل، روند طبیعی و نرمال خود را طی می‌کردند و معمولا هر فیلمی پروانه نمایش می‌گرفت، فیلمش را وارد چرخه اکران می‌کرد.همان سال در مجموع حدود ۵۰ فیلم اکران شد که ۱۰ تا از پرفروش‌های آن «مطرب» با کارگردانی مصطفی کیایی و فروش ۳۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، فیلم «متری شیش ونیم» با کارگردانی سعید روستایی و فروش ۲۷ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان، فیلم «تگزاس ۲» با کارگردانی مسعود اطیابی و فروش ۲۵ میلیارد تومان، «رحمان ۱۴۰۰» با کارگردانی منوچهر هادی با مبلغ ۲۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، «شبی که ماه کامل شد» اثر نرگس آبیار و فروش ۱۹ میلیارد تومان، «سرخ‌پوست» اثر نیما جاویدی با ۱۵ میلیارد تومان، «چشم و گوش بسته» با کارگردانی فرزاد موتمن و فروش ۱۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان، «چهارانگشت» ساخته حامد محمدی با فروش ۱۰ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان، «ما همه باهم هستیم» با کارگردانی کمال تبریزی و فروش ۱۰ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان و «زیرنظر» با کارگردانی مجید صالحی و فروش هشت میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان، توانستند ۱۸۸ میلیارد تومان را برای گیشه سینمای سال ۹۸ ثبت کنند.
چهل فیلم دیگری که سال ۱۳۹۸ روی پرده سینما رفتند عبارتند از «زندانی‌ها»،«غلامرضا تختی»، «پیلوت»، «شاه کش»، «آشغال‌های دوست داشتنی»، «ژن خوک»، «پیشونی سفید۲»، «بهشت گمشده»، «دایان»، «طلا»، «جهان با من برقص»، «کشتارگاه»، «سونامی»، «تیغ و ترمه»، «سمفنوی نهم»، «ماجرای نیمروز: رد خون»، «ناگهان درخت»، «قسم»، «قصر شیرین»، «درخونگاه»، «مردی بدون سایه»، «کروکدیل»، «شاه کش»، «مهمان خانه ماه نو»، «بی وزنی»، «سال دوم دانشکده من»، «دوئت»، «اژدر»، «ایکس لارج»، «ایده اصلی»، «سرکوب»، «سامورایی در برلین»، «کار کثیف»، «جان دار»، «کلوپ همسران»، «مسخره باز»، «یادم تو را فراموش»، «رعنا» و «امیر» که هر یک به نوبه خود مخاطبان متفاوتی را به سینما آوردند و فروش زیر هشت میلیارد تومان را تجربه کردند.
کاهش ۵۴ درصدی اکران در سال ۹۹
سال ۹۹ بود که با شیوع گسترده کرونا تمام حوزه‌های فرهنگی و هنری از جمله هنرهای تجسمی، موسیقی، تئاتر و سینما تعطیل شدند. پس از آن سینماها به صورت مقطعی و برای مدتی کوتاه باز می‌شدند و دوباره چراغ سالن‌های سینما خاموش می‌شد. به همین دلیل در سال ۹۹ فقط ۲۳ فیلم سینمایی روی پرده رفت در صورتی که معمولا سینماها شاهد اکران ۵۰ فیلم در سال هستند.
از میان ۲۳ فیلم اکران شده، ده فیلم پرفروش را بررسی کردیم. این فیلم‌ها عبارتند از «شنای پروانه» با کارگردانی محمد کارت و فروش سه میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان، «خوب، بد جلف: ارتش سری» با کارگردانی پیمان قاسم‌خانه یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، «آقای سانسور» با کارگردانی علی جبارزاده یک میلیارد و دویست میلیون تومان، «دیدن این فیلم جرم است»با کارگردانی رضا زهتابچیان و فروش یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان، «زن‌ها فرشته‌اند۲» با کارگردانی آرش معیریان و فروش ۷۵۰ میلیون تومانی، «پیشی میشی» با کارگردانی حسین قناعت و فروش ۳۵۰ میلیون تومان ، «بی حسی موضعی» با کارگردانی حسین مهکام و فروش ۲۲۰ میلیون تومان، «آن شب» با کارگردانی کوروش اهری و فروش ۱۵۰ میلیون تومان، «آبادان یازده۶۰» با کارگردانی مهرداد خوشبخت و فروش ۹۰ میلیون تومانی و «تا ابد» با کارگردانی امید امین نگارشی و فروش ۸۰ میلیون تومانی در مجموع فروش هشت میلیارد و ۷۴۰ میلیون تومانی را برای خود ثبت کردند.
با اکران فیلم‌های سینمایی «شنای پروانه»، «خوب، بد جلف: ارتش سری»، «آقای سانسور»، «دیدن این فیلم جرم است»، «زن‌ها فرشته‌اند۲»، «پیشی میشی»، «بی حسی موضعی»، «آن شب»، «آبادان یازده۶۰»، «تا ابد»، «روزهای نارنجی»، «جهان با من برقص»، «عطر داغ»، «یادم تورا فراموش»، «دریا موج کاکا»، «قتل عمد»، «اینجا هم باران می‌بارد»، «درخت گردو»، «خروج»، «چهل و هفت»، «قطار آن شب»، «خورشید» و «بی وزنی» در سال ۹۹، در مجموع نه میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان برای گیشه سینمای ایران رقم خورد.
اکران آنلاین و سینماماشین
در همان سال ۹۹ و تعطیلی گسترده سینماها طرح سینما ماشین با اکران فیلم «خروج» با کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا مطرح شد. در این طرح قیمت بلیت برای هر ماشین حدودا ۴۰ هزار تومان بود.سینمای خودرویی موضوع جدیدی نیست و در ایران حدود ۶ دهه قدمت دارد؛ البته این شکل از سینما در دهه‌های اخیر در ایران اجرایی نشده است، این سبک از سینما در جهان هم از رونق افتاده و تعداد آن به شدت کاهش یافته است.سینما ماشین چند هفته برای اکران فیلم سینمایی«خروج» فعالیت داشت. هرچند که عده‌ای معتقد بودند ممکن است کرونا این نوع از سینماها را به مردم بازگرداند اما سینما ماشین بعد از مدتی دوباره فراموش شد.در اکران آنلاین هم فیلم سینمایی «خروج» جزو اولین فیلم‌هایی بود که بدون رفتن روی پرده سینما به صورت آنلاین اکران شد و چهار میلیارد تومان فروش داشت.
یک فیلم در ۱۴۰۰، بیش‌تر از کل گیشه سال۹۹ فروخت!
با آغاز اکران تابستانه، مسئولین سینمایی، تصمیم گرفتند تا از سیاست تشویق مالی استفاده کنند. با در پیش گرفتن این سیاست مالی، تهیه کنندگان بیشتری اقدام به اکران فیلمشان کردند. یکی از تهیه کندگان ابراهیم عامریان بود که با اکران «دینامیت» وضعیت بسیار خوبی را در وضعیت کرونایی برای گیشه رقم زد. این فیلم از زمان اکران تا کنون مبلغ ۱۰ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان را برای خود ثبت کرده است که این رقم از کل فروش سینمای ایران در سال گذشته بیش‌تر است.
از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا کنون ۱۲ فیلم روی پرده سینما رفته‌اند. این فیلم‌ها عبارتند از «خورشید»، «خون شد»، «لاله»، «هفته‌ای یکبار آدم باش»، «تکخال»، «دینامیت»، «آن شب»، «مدیترانه»، «دیدن این فیلم جرم است»، «سیاه باز»، «قصه عشق پدرم»، «گیسوم» و «کله پوک» تا کنون و پس از گذشت سه هفته از شهریور، ۱۶ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان را برای جدول فروش امثال ثبت کردند که تقریبا افزایش ۵۰ درصدی میزان فروش نسبت به سال گذشته را به همراه دارد. همچنین میزان مخاطبان سینمای امسال نسبت به سال گذشته، از ۶۲۳ هزار و ۸۳۵ نفر به ۷۷۶ هزار و ۱۰۳ نفر افزایش پیدا کرد. در مجموع میزان فروش کل فیلم‌ها در یکسال نیم اخیر به زحمت نزدیک به ۱۵ درصد فروش ۱۰ فیلم پرفروش سال ۹۸ است. همین آمار به خوبی تاثیر ویرانگر شیوع کرونا بر اکران سینما را نمایان می‌کند. البته در سال ۱۴۰۰ شاهد رشد فروش هستیم و این افزایش فروش نشان می‌دهد که وضعیت صنعت سینما، روبه بهبودی است، هرچند برای بازگشت به وضعیت قبل از کرونا نیاز به زمان بیشتری است.