تالاب انزلی به دلیل موقعیت جغرافیایی از نظر میزان بالای رطوبت و آب با هیچ یک از تالاب‌های ایران قابل مقایسه نیست و علاوه بر این تالاب انزلی محل تخم‌ریزی ماهیان به ویژه ماهیان سفید بوده و در مجموع با توجه به زیبایی‌های چشمگیر خود می‌تواند به عنوان اکوسیستم آبی-طبیعی، گردشگری باشد، ولی متأسفانه در سال‌های اخیر با تهدید خشکسالی مواجه شده و علاوه بر آن سودجویی برخی از افراد آتش به جان این نعمت الهی که زیستگاه مناسبی برای آبزیان و پرندگان مهاجر است، می‌زند.
ین تابستان برای ایران بد تابستانی بوده است. به جز کرونا که حالا به عامل اول مشکل ایرانی‌ها تبدیل شده، هوا نیز سر ناسازگاری گذاشته و گرمای هوا در این تایستان نسبت به سال گذشته 3 تا 5 درجه گرم‌تر شده است. این موضوعی است که محمدرضا محبوب‌فر، کارشناس محیط‌زیست و توسعه پایدار و عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه ایران به «شهروند» توضیح داده و می‌گوید: «امسال سال گرم‌تری نسبت به سال گذشته تجربه کردیم و همین ماجرا تأثیرش را روی اکوسیستم‌هایی مانند جنگل‌ها گذاشته است، اگرچه تالاب انزلی سال‌ها با خطر خشک‌شدن، هجوم گونه مهاجم سنبل آبی و انواع فاضلاب دست‌وپنجه نرم می‌کند و تاب می‌آورد، اما این روزها شاهد درد مضاعفی بر پیکر این پهنه طبیعی هستیم، درد ناشی از حریق سودجویان که برای منافع اقتصادی آتش به جان طبیعت زده‌اند.»
آتش‌سوزی‌ای که فرق دارد
گرما وقتی به جان زمین می‌افتد، گریزی از وقوع برخی از آتش‌سوزی‌ها نیست، اما ماجرا وقتی وحشتناک‌تر می‌شود که آتش عمدی باشد و درختان و نیزارها در بی‌رحمی می‌سوزند، بی‌رحمی کسانی که دل‌شان از تنه سخت این درختان سخت‌تر شده است. محمدرضا محبوب‌فر عضو انجمن مخاطرات محیطی به «شهروندآنلاین» توضیح می‌دهد که مقامات قضائی در منطقه معتقدند اختلاف بین افراد محلی بر سر برخی از اراضی منجر به این اتفاق شده است.
«ماجرا بر سر زمین‌خواری عده‌ای بوده که سبب بروز این اتفاق شده است. برخی‌ها می‌گویند 7هکتار از این تالاب سوخته است، اما بررسی کارشناسان نشان می‌دهد که 12 هکتار از این تالاب را از دست دادیم.این در حالی است که تالاب انزلی یکی از بزرگ‌ترین جاذبه‌های گردشگری ما است که در حال حاضر در آستانه خشک‌شدن است و در چند سال گذشته حجم آب ورودی به این تالاب کاهش پیدا کرده است. از سوی دیگر اسکله‌هایی که در این تالاب ساخته شده، ارتباط این تالاب با سایر قسمت‌ها را از بین برده و این شرایط را سخت‌تر کرده است.»
گاهی آتش زبانه می‌کشد و گاهی در زیر خاکستر پنهان می‌شود و دوباره سر به فلک می‌کشد. «آتش چند روز پیش خاموش شد، اما آتش زیر خاکستر باقی ماند و همین باعث شد دوباره آتش شعله‌ور شود. روز پنجشنبه نیز اعلام کردند که آتش خاموش شده است، اما این خبر واقعیت نداشت و دوباره آتش بلند شد.»او معتقد است که باید از همان تجهیزاتی که از ایران برای خاموش‌کردن آتش به ترکیه رفت، استفاده شود تا بیش از این، این ذخایر پربهای کشور به نابودی کشیده نشود.
با همراهی هلال احمر آتش مهار شد
سیدفرشید فلاح، رئیس اداره محیط‌زیست شهرستان انزلی نیز توضیح داد که با توجه به نظرات کارشناسان برای جلوگیری از احتمال حریق مجدد با هماهنگی هلال‌احمر چادری در منطقه برپا شد و چهار نفر محیط‌بان، سه نیروی سپاه و جمعیت هلال‌احمر مجهز به کوله‌پشتی‌های حاوی آب در منطقه مستقر بودند که به محض بروز حریق عملیات اطفا را انجام دهند و با اطلاع‌رسانی به ستاد بحران شهرستان جلوی حریق گرفته شود. او توضیح داد که با شروع بارندگی‌ها گروه مستقر در محل حادثه از منطقه خارج شدند و در حال حاضر محیط‌زیست در حال پایش منطقه برای اطمینان از خاموشی کامل حریق است.
رئیس محیط‌زیست انزلی با تأکید بر اینکه راه‌های دسترسی که به منظور مهار حریق ایجاد شد، دوباره احیا و به حالت طبیعی خود باز خواهد گشت، ادامه می‌دهد: «از این پس باید مراقب بود اراضی آتش‌گرفته توسط افراد سودجو تصرف نشود. به همین منظور از تردد خودرو و موتورسیکلت در منطقه ممانعت به عمل خواهد آمد.»فلاح با بیان اینکه احساس مسئولیت برای حفظ منابع باید بین آحاد مردم باشد، تأکید می‌کند: «هر کسی که در حاشیه تالاب زندگی می‌کند، باید این دغدغه و نگرانی را داشته باشد که حفظ منابع طبیعی مانند آب‌وهوای پاک مهم‌ترین میراث برای آیندگان است.»
آتش در مناطق صعب العبور
محمدمهدی نوری آل آقا، خلبانی که در خاموش‌کردن این اراضی نقش مهمی داشته است، توضیح می‌دهد که متأسفانه این آتش‌سوزی در نقاطی از تالاب انزلی رخ داده که پوشش آن نیزار بوده و امکان تردد ماشین‌های آتش‌نشانی برای اطفای حریق زمینی وجود ندارد. از سویی حیوانات زیادی هم در معرض خطر قرار دارند.او با بیان اینکه حدود ۱۰۰ آتش‌نشان از شهرستان‌های همجوار بندرانزلی برای مهار آتش حضور داشتند، گفت: «متأسفانه شاهد آتش‌سوزی بیش از ۱۰هکتاری در این منطقه هستیم و با توجه به شرایط منطقه، امکان افزایش وسعت تا ۵۰هکتار وجود دارد.»این بالگرد تا ساعت ۲۰ شب اقدام به مهار آتش‌سوزی کرد، اما با تاریک‌شدن هوا امکان پرواز بالگرد وجود نداشت، ولی توانستیم با اطفای یک‌مسیر تردد، یک راه باز کنیم تا ماشین‌های اطفا بتوانند وارد منطقه شوند.»
آتش برای تصرف
از ابتدای شعله‌ور شدن آتش احتمال‌ها بر این بود که حریق تالاب انزلی نیز همچون برخی از آتش‌سوزی‌های طبیعت در دیگر نقاط شمالی سهوا و بر اثر خطای انسانی باشد، اما فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست گیلان اعلام کرد: «متأسفانه آتش زدن عامدانه نیزار در تالاب انزلی آغازی برای تصرف زمین‌های تالابی است.»
ساسان اکبری‌پور توضیح می‌دهد که یگان حفاظت محیط زیست گیلان نمی‌تواند به تنهایی قادر به پیشگیری از موضوع یادشده باشد و نیازمند برپایی گشت‌های مشترک با همکاری نهادهای مختلف از جمله اداره کل منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، آب منطقه‌ای و توجه بیشتر مراجع قضائی است.اکبری‌پور گفت: «اگرچه آتش زدن زمین‌ها جرم است و ۲ تا ۶ سال حبس دارد، اما متأسفانه خشک‌شدن بخش‌هایی از تالاب انزلی سودجویان را بر آن می‌دارد تا با آتش زدن زمین‌های تالابی شرایط تصرف این زمین‌ها را برای شالیکاری، استخر، درختکاری فراهم آورند که در صورت عدم‌همکاری دستگاه‌های یاد شده شاهد تکرار این موضوع خواهیم بود.»
بازداشت مقصران آتش سوزی
اما به دلیل عمدی بودن این آتش‌سوزی دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان گیلان ضمن عمدی دانستن آتش‌سوزی تالاب پیشتر گفته بود در این ارتباط پنج نفر بازداشت‌شده‌اند و پرونده قضائی برای آتش‌سوزی انزلی تشکیل شده و در دست بررسی است.چند روز قبل نیز پنج هکتار از نیزارهای روستای شانگهای پرده انزلی طعمه حریق شد که شواهد حاکی از عمدی بودن این آتش‌سوزی با هدف زمین‌خواری بود.
این تالاب بین‌المللی با مساحتی حدود ۲۰هزار هکتار از شمال به انزلی، از جنوب به صومعه‌سرا، از شرق خمام، از جنوب‌شرقی به رشت و از غرب به کپورچال و آبکنار انزلی محدود است. این تالاب سال ۱۳۵۴ در فهرست تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید، همچنین سازمان بین‌المللی حیات پرندگان، این تالاب را به عنوان زیستگاه بااهمیت برای پرندگان تشخیص داده و جزو تالاب‌های طبیعی و آب‌شیرین کشور و از جمله زیباترین مناظر آبی منطقه است.