طی چند سال اخیر بارها مشکلات مربوط به کمبود، گرانی و دسترسی به نهاده های دامی از سوی مرغداران و دامداران مطرح شد که متاسفانه مسئولان تدبیر مناسبی برای رفع این بحران بکار نگرفتند و در نهایت آثار سو اتخاذ تصمیمات نادرست در تولید و قیمت نهایی کالا در بازار کاملا مشهود است چرا که به رغم انتقادات گسترده به تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات کالاهای اساسی از جمله نهاده دامی، اما این امر صورت گرفت، درحالیکه سود حاصل از این موضوع به جیب دلالان و واسطه ها می رود.
با توجه به شرایط خشکسالی و کم بارشی در سال زراعی آبی، دامداران به علت کاهش علوفه در مرتع با بحران جدی روبرو شدند که این امر در کنار کمبود و گرانی نهاده طی ماه های اخیر کار را به جایی رساند که دام های مولد و حتی آبستن راهی کشتارگاه ها شدند که این موضوع به سبب آسیب جدی به صنعت دامپروری، قابلیت جبران ندارد.
برابن اساس طی هفته های اخیر با انتشار کلیپ هایی از فضای مجازی مبنی بر کشتار دام های آبستن، احساسات مردم‌جریحه دار شد چرا که در گذشته دامداران، گاوهایی را که آبستن نبودند، تا ۲۰ کیلوگرم شیر می‌دادند، نگهداری می‌کردند اما هم اکنون گاوهای غیرآبستن را که ۳۰ کیلوگرم شیر می‌دهند، به کشتارگاه می‌فرستند چرا که برای آنها نگهداری این دام‌ها صرفه اقتصادی ندارد. این در حالی است که با اجرای قانون جامع نظام دامپروری یکبار برای همیشه مشکلات مرتفع می شود، در غیر این صورت با کاهش جمعیت دام های مولد با بحران تامین گوشت در آینده ای نه چندان دور روبرو خواهیم شد.
بررسی ها از سطح بازار نشان می دهد که به رغم افزایش هزینه های تولید، اما قیمت تمام شده با نرخ فروش هیچ گونه سنخیتی ندارد، درحالیکه مصرف کننده با قیمت های گزاف و چند برابر قیمت خرید درب دامداری گوشت و شیر بدستش می رسد که علت اصلی این موضوع را باید در اتخاذ تصمیمات نادرست مسئولان دولت و دخالت های نابه جا در بازار جست و جو کرد که ادامه این روند منجر به نابودی صنعت دامپروری می شود و در نهایت کار را به جایی می رساند که در تامین گوشت و محصولات لبنی به چند دهه گذشته برگردیم.حال به سراغ مسئولان ذی ربط می‌رویم تا از آخرین جزئیات تاثیر کم بارشی و خشکسالی بر صنعت دامپروری و آینده تولید گوشت و دام کشور در پی بحران کشتار دام های مولد ناشی از کمبود و گرانی نهاده های دامی با خبر شویم:
آیا باید منتظر مرغ ۱۰۰ هزار تومانی باشیم؟
یکی از اعضای اتاق بازرگانی پیش بینی کرده است، اگر شرایط کنونی در تامین نهادههای دامی ادامه پیدا کند، مرغ دست کم به کیلویی ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان خواهد رسید. اما آیا این ادعا درست؟ آیا باید منتظر گرانی های کم سابقه در بازار این منبع پروتئینی بود؟ محمدعلی کمالی سروستانی، مشاور عالی هیات مدیره اتحادیه سراسری مرغ گوشتی کشور، در پاسخ به این سوال، اظهار کرد: بستگی به سیاست کلی دولت آینده دارد که یارانه را به ابتدای زنجیره تولید مرغ پرداخت کند یا تصمیم به پرداخت آن به حلقه نهایی بگیرد.
وی ادامه داد: در حال حاضر دولت یارانه تولید مرغ که همان ارز ۴۲۰۰ تومانی است را به اول زنجیره یعنی تجار برای واردات نهادههای دامی پرداخت می‌کند، که سال‌ها تجربه نشان داده همواره دچار انحراف شده و مشکلات زیادی را ایجاد کرده است. کمالی سروستانی با بیان اینکه در حال حاضر مرغداران در تامین نهادههای یارانه‌ای یا همان دولتی دچار مشکل هستند، افزود: مرغداران بخشی از نهادههای دامی را از بازار آزاد تهیه می‌کنند که هزینه تمام شده آنها را به بالاتر از قیمت مصوب افزایش می دهد.
وی تصریح کرد: از یک سو نهادههای دولتی به طور کامل به دست مرغداران نمی‌رسد و از سوی دیگر دولت قیمت دستوری را تحمیل می‌کند، در این شرایط دیدن بی‌نظمی در بازار و نوسان در قیمت طبیعی است. کمالی سروستانی درباره نتایج در پیش گرفتن پرداخت یارانه به انتهای زنجیره یعنی مصرف کننده، گفت: اگر دولت تصمیم به حذف پرداخت یارانه به تجار بگیرد و آن را به مصرف کننده پرداخت کند شرایط بازار طور دیگری رقم خواهد خورد.وی افزود: در این شرایط بازار از قانون عرضه و تقاضا پیروی خواهد کرد و قیمت‌ها را میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌کند.
کمالی سروستانی با اشاره به ظرفیت بالای صنعت مرغداری کشور، اظهار کرد: این صنعت توان تولید بسیار بالای دارد به نحوی علاوه بر تامین بازار داخلی امکان تامین بازار منطقه را نیز دارد، با این ظرفیت در صورت پرداخت یارانه به انتهای زنجیره می توان انتظار بازار رقابتی بین تولیدکنندگان به نفع مصرف کنندگان بود.مشاور عالی وزارت هیات مدیره اتحادیه سراسری مرغ گوشتی کشور معتقد است؛ در صورت اجرای سیاست پرداخت یارانه به حلقه آخر زنجیره یعنی مصرف کننده کمتر شاهد بازار پر‌‌نوسان و صعود قیمت ناگهانی خواهیم بود.
کمالی سروستانی همچنین معتقد است، حتی اگر سیاست اول ادامه یابد ادعای مرغ ۱۰۰ هزار تومانی در آینده نزدیک اتفاق نخواهد افتاد.
کشور در ماه‌های آینده با کمبود شدید دام و گوشت مواجه میشود
مجتبی عالی، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران کشور با اشاره به کشتار گسترده بره‌ها و دام‌های مولد در کشور، گفت: خشکسالی منجر به فقر شدید مراتع و کمبود علوفه شده و این مسأله در کنار گرانی نهادههای دامی، تأمین خوراک برای دام‌ها را بسیار دشوار کرده است.وی قیمت تمام شده تولید هر کیلوگرم گوشت گوسفند زنده را برای دامداران ٨٠ هزار تومان عنوان کرد و افزود: در حال حاضر حداکثر قیمتی که گوسفند را از دامداران می خرند، کیلویی ۵٠ هزار تومان است.
وی افزود: علی رغم افزایش قیمت محصولات لبنی، قیمت خرید شیرخام از دامدار تغییری نداشته است چرا که کارخانه های لبنی لابی های قدرتمندی دارند که متاسفانه دولت به دلیل عدم قدرت اجرایی نمی تواند کارخانه ها را مجاب به خرید با قیمت واقعی کند.عالی قیمت تمام شده هر کیلو شیرخام را ۸ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کرد و گفت: هم اکنون متوسط قیمت خرید هر کیلو شیرخام از دامدار ۴ هزار و ۵۰۰ تا ۶ هزار تومان است که با این وجود دامداران در فروش شیر با زیان چشمگیری مواجه هستند.
مدیر عامل اتحادیه دامداران در واکنش به قیمت ۶ هزار و ۴۰۰ تومانی خرید تضمینی شیرخام بیان کرد: اتحادیه دامداران با قیمت خرید تضمینی اعلامی از سوی وزیر جهاد مخالف است چرا که قیمت تمام شده هر کیلو شیرخام برای دامدار ۸ هزار و ۵۰۰ تومان است که با وجود خشکسالی حاکم بر کشور، نرخ ۶ هزار و ۴۰۰ تومانی دردی دوا نمی کند.عالی با اشاره به اینکه کشتار گسترده بره‌ها منجر به این شده که عرضه دام در حال حاضر مناسب باشد، گفت: در سه تا شش ماه آینده ما در این زمینه به مشکل برمی‌خوریم و با کمبود شدید مواجه خواهیم شد.
این فعال بخش خصوصی درباره اینکه چه راهکاری برای برون رفت از شرایط فعلی وجود دارد؟، تصریح کرد: دولتمردان باید از خواب بیدار شوند، هم اکنون دولت روزهای آخر خود را سپری می‌کند و کسی کاری انجام نمی‌دهد و همه چیز را به دولت بعد حواله می‌کنند.عالی درباره اینکه آیا فکر می‌کنید دولت بعد بتواند همه چالش‌های موجود را ساماندهی کند؟، افزود: این کار بسیار دشواری است که انجام آن به راحتی امکان پذیر نیست مگر آنکه همه دست به دست هم بدهند و اراده کنند که از این وضعیت خارج شویم در این صورت احتمالاً بتوانیم شرایط فعلی را پشت سر بگذاریم.
وی تاکید کرد: شرایط به گونه‌ای شده که دیگر باید برای نجات کشور کاری کرد، وضعیت بد اقتصادی گریبان تولیدکنندگان و مردم را گرفته و همه باید با هم برای برون رفت از وضعیت فعلی همکاری کنند، در غیر این صورت عواقب سنگینی در انتظار همه ما خواهد بود. عالی ادامه داد: در شرایط کنونی حداکثر ۳۰ درصد نهاده با نرخ مصوب و ۷۰ درصد بازار سیاه تامین می شود که این موضوع هزینه تولید را بشدت افزایش می دهد.