کد خبر : 87162 تاریخ : ۱۴۰۰ دوشنبه ۱۶ فروردين
برادر علیه برادر اقتصاد میهن: کشوری که به باثبات‌ترین کشور جهان عرب مشهور شده، در دو روز اخیر صحنه تحولات عجیبی بود. به گفته مقام‌های اردن، «حمزه بن‌حسین»، ولیعهد سابق و برادر ناتنی ملک عبدالله پادشاه اردن، به همراه تعدادی از اعضای خانواده سلطنتی و مقام‌های سابق این کشور، به اتهام تلاش برای اقدام به کودتا علیه ملک عبدالله، پادشاه اردن، بازداشت شدند.
برادر علیه برادر

رسانه‌ها گزارش دادند که افراد بازداشت‌شده منتسب به شبکه‌ای هستند که گفته می‌شود با شاهزاده حمزه بن‌حسین، ولیعهد سابق اردن که ۱۶ سال قبل از این مقام کنار گذاشته شد، در ارتباط بودند.

ارتش اردن اگرچه گزارش‌ها درباره بازداشت شاهزاده حمزه را تکذیب کرده، اما گاردین به نقل از مقامات امنیتی اروپایی نوشت آنها اعتقاد دارند ولیعهد سابق اردن تحت بازداشت خانگی است. ساعاتی بعد نیز ویدئویی از ولیعهد سابق اردن منتشر شد که بر گزارش‌ها درباره بازداشت خانگی او صحه می‌گذاشت. او در این ویدئو می‌گوید که صبح روز شنبه رئیس ستاد مشترک ارتش به دیدار وی رفته و اطلاع داده که نمی‌تواند از اقامتگاه خود خارج شود و با دیگران ارتباط داشته باشد.

ولیعهد سابق اردن در ادامه این ویدئو عنوان می‌کند که بازداشت او بخشی از برنامه حکومت اردن برای سرکوب منتقدان است. او می‌افزاید اما مسئول «ازکارافتادگی حکومت، فساد و بی‌کفایتی» آن نیست و اکنون شرایط در کشور به جایی رسیده که هیچ‌کس نمی‌تواند بدون ترس از بازداشت، تهدید و آزار و اذیت، دیدگاه‌های خود را بیان کند.

روزنامه واشنگتن‌پست مجموع افراد بازداشت‌شده را حدود ۲۰ نفر عنوان کرده است. به نوشته این روزنامه، مقامات اردنی ادعا کرده‌اند اقدامات این افراد «تهدیدی علیه ثبات کشور» بوده است.یکی دیگر از افراد بازداشت‌شده، «باسم عوض‌الله»، تحصیل‌کرده ایالات متحده و از چهره‌هایی است که برای سال‌ها مورد اعتماد ملک عبدالله بوده است. باسم عوض‌الله همچنین بعدها وزیر اقتصاد اردن و مشاور محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی شد.

رویترز به نقل از رسانه‌های دولتی اردن از شریف حسن بن‌زید، یکی دیگر از اعضای خانواده سلطنتی اردن، نام برده که روز گذشته به بازداشت نیروهای امنیتی این کشور درآمد.بازداشت مقامات ارشد و اعضای خانواده سلطنتی در اردن امری نادر است؛ چراکه این کشور یکی از باثبات‌ترین کشورهای جهان عرب به حساب می‌آید.

فرمانده ارتش اردن نیز در اظهارات خود، گزارش‌ها درباره بازداشت شاهزاده حمزه بن‌حسین را غیرصحیح دانسته و عنوان کرده به او صرفا گفته شده است از اقداماتی که به «امنیت و ثبات» کشور لطمه می‌زند، دست بردارد.به گزارش پترا، خبرگزاری رسمی اردن، در جریان عملیات نیروهای امنیتی-اطلاعاتی اردن، شریف حسن بن‌زیاد، سفیر پیشین اردن در عربستان سعودی و ابراهیم عوض‌الله، رئیس پیشین دادگاه سلطنتی و وزیر پیشین برنامه و بودجه این کشور بازداشت شده‌اند.

گمانه‌زنی درباره نقش محمد بن‌سلمان

روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحارونوت به نقل از منابع خود در اردن اعلام کرد عربستان و یکی از رهبران امارت‌های امارات در تلاش برای انجام کودتا در اردن دست داشته‌اند.این منابع در راستای اثبات ادعای خود به سفر عبدالله دوم، پادشاه اردن در ماه گذشته میلادی به ریاض اشاره کردند؛ سفری که هیچ اخباری درباره جزئیات یا اهداف آن منتشر نشد.

طبق گفته این منابع، عبدالله دوم در این سفر با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، دیدار کرد اما دو طرف از صدور بیانیه مشترک درباره دیدارشان خودداری کردند.یدیعوت آحارونوت در ادامه به نقل از منابع مذکور نوشت ولیعهد سعودی و یکی از رهبران امارت‌های امارات که به نظر می‌رسد امارت ابوظبی باشد، شرکای محرمانه تلاش ناکام برای انجام کودتا در اردن هستند.

بر اساس این گزارش، باسم عوض‌الله، وزیر دارایی سابق اردن که به نزدیکی با عبدالله دوم شهرت داشت، به حلقه پیوند خاندان سلطنتی عربستان و شاهزادگان در اردن تبدیل شد. بیش از 20 نفر از نزدیکان حمزه بن‌حسین، برادر ناتنی پادشاه اردن و ولیعهد سابق این کشور، در چند روز اخیر به اتهام اینکه شریکان محرمانه و حلقه ارتباط با عربستان در راستای تلاش برای کودتا در اردن بوده‌اند، بازداشت شده‌اند.

در همین راستا، «سمدار بیری‌»، تحلیلگر مسائل عرب یدیعوت آحارونوت گفت: «بدون شک نتانیاهو کاملا از آنچه عبدالله دوم را در هفته‌های اخیر به خود مشغول کرده، اطلاع داشته است؛ برای مثال چرا برای پادشاه اردن مهم بود که مانع از انتقال نخست‌وزیر «اسرائیل» به امارات شود؟ امان به نتانیاهو مظنون است؛ چراکه وی خوشحال می‌شود از شر عبدالله دوم خلاص شود و به‌جای او یک حاکم اردنی دیگر را ببیند. همچنین قطعی نیست که نتانیاهو برنامه‌های خود را از طریق شخصی از خانواده سلطنتی اردن منتقل می‌کند؛ این شخص می‌تواند یک نظامی ارشد نیز باشد».

رقابت میان برادران ناتنی

در فوریه ۱۹۹۹ ملک حسین، پادشاه وقت، پس از ۴۶ سال زمامداری و در پی نبردی طولانی با سرطان درگذشت تا پسرش، ملک عبدالله دوم، بر تخت بنشیند. عبدالله اما تنها حدود دو هفته پیش از مرگ پدر ولیعهد شده بود. این مقام پیش از آن به مدت نزدیک به ۳۴ سال، به برادر ملک حسین، حسن بن‌طلال، تعلق داشت. حسن در سال‌های آخر زندگی ملک حسین اشتیاقی بیش از حد برای رسیدن به تاج و تخت نشان داده بود و همین بود که در آستانه قدرت کنار زده شد تا برادرزاده کمتر شناخته‌شده‌اش پادشاه شود. حسن بن‌طلال ۷۴‌ساله امروز نیز بیرون گود قدرت به همراه همسر هندوستانی خود در اردن زندگی می‌کند.

رقیب اصلی ملک عبدالله دوم پس از رسیدن به پادشاهی، نه عموی سالخورده که برادر جوانش بود؛ حمزه بن‌حسینِ متولد ۱۹۸۰ که در آستانه ۱۹‌سالگی به ولیعهدی رسید. عبدالله اما پنج سال بعد در حرکتی جنجالی، حمزه را از ولیعهدی خلع کرد و این مقام را به پسر ۱۰‌ساله خود، حسین بن‌عبدالله، داد که تا امروز نیز در این جایگاه مانده است.

اما سایه حمزه ۴۱‌ساله هرگز ملک عبدالله را رها نکرده است. تفاوت‌های فاحش این دو باعث می‌شود گمانه‌زنی‌ها درباره آنها همیشه در جریان باشد. مادر عبدالله، زنی سفیدپوست از اهالی منطقه سافولک انگلستان است که پیش از آنکه نام «مونا الحسین» بگیرد، آنتوانت گاردینر نام داشت. معروف است که آشنایی‌ این زن با ملک حسین به زمانی برمی‌گردد که به‌عنوان یکی از دستیاران صحنه برای فیلم «لورنس عربستان» ساخته دیوید لین به اردن آمده بود؛ گرچه برخی‌ می‌گویند پدرش از نظامیان باسابقه ارتش بریتانیا، مستشار نظامی پادشاه بوده است.

ملک عبدلله، پسر ملک حسین هاشمی، از سال ۱۹۹۹ پادشاه اردن است. این کشور در سال ۱۹۹۴ با اسرائیل پیمان صلح امضا کرد. پادشاهی اردن هاشمی، متولی مسجدالاقصی در بیت‌المقدس است. کشور ۱۰‌میلیونی اردن در حال حاضر پذیرای ۶۰۰ هزار پناه‌جوی سوری است.