بر اساس آنچه که بانک مرکزی اعلام کرده، از روز یکشنبه ۵ بهمن ۱۳۹۹ آن دسته از تراکنش‌هایی که حساب‌های مرتبط با آنها دارای شناسه ملی یا کد شهاب نبوده است، اجازه فعالیت در شبکه بانکی را ندارند. تصمیمی که دردسرهای زیادی را برای مشتریان نظام بانکی ایجاد کرده است و اطلاع رسانی در مورد آن به قدری کم بوده که بسیاری از مشتریان بانک‌ها دچار مشکل شده‌اند؛ این مشکل بویژه برای اتباع خارجی که عموماً بیش از یک حساب بانکی در ایران ندارند، به یک چالش جدی تبدیل شده است؛ چرا که به دلیل مسدود شدن حساب بانکی، دسترسی به موجودی حسابشان غیرممکن و گذران زندگی روزمره شأن با وقفه مواجه شده است.
اطلاع‌رسانی ناقص
بانک مرکزی اعلام کرده بود که تمامی دارندگان کارت‌های بازرگانی برای انجام تراکنش‌های ساتنا، حتماً باید کد شناسه ملی را در بانک مرتبط با خود به ثبت رسانده باشند، به این معنا که اشخاص حقیقی کد ملی، اشخاص حقوقی کد شناسه ملی واحد خود و اتباع خارجی باید شماره شناسه خود را به ثبت برسانند.
هفته گذشته داوود محمدبیگی، مدیرکل اداره مقررات بانک مرکزی اعلام کرده بود که موضوع مذکور از طریق بانک‌ها به مشتریان اطلاع داده شده و هم اکنون مهلتی برای آنها مقرر شده تا اطلاعات مرتبط با شناسه خود را به بانک‌ها ارائه دهند؛ اما باید توجه داشت که چنانچه یک مشتری فاقد کد شناسه است، فعلاً از دریافت خدمات ساتنا محروم خواهد شد؛ ولی می‌تواند از سایر روش‌ها از جمله چک و یا تبادلات مالی بر بستر سامانه پایا استفاده کند؛ اگرچه سایر کانال‌ها نیز برای مشتریان فاقد شناسه به زودی بسته می‌شود و محدودیت بر روی این روش‌های تراکنش هم به زودی اعمال خواهد شد؛ اما بانک مرکزی تلاش کرد تا به یکباره همه کانال‌ها را مسدود نکند تا مشتریان فرصت داشته باشند کد خود را دریافت نمایند.
برای چک یا استفاده از خدمات پایا، الزام به داشتن شناسه فعلاً وجود ندارد؛ اما تا پایان سال به طور قطع، آن دو روش نیز با محدودیت مواجه خواهند شد و تمامی تراکنش‌ها از هر مسیری باید دارای کد شناسه (کد شهاب) باشد. اما به دلیل اطلاع رسانی ناقص و بسیار کم، طی چند روز گذشته بسیاری از اتباع خارجی به هنگام انجام تراکنش‌ها و نقل و انتقالات ساده خود در شبکه بانکی با مسدود بودن کارت بانکی مواجه شده و از این طریق از تصمیم بانک مرکزی مطلع شده‌اند.
زیرساختی که فراهم نیست / سامانه ثبت اتباع خارجی قطع است!
در کنار اطلاع رسانی ناقص، بسیاری از اتباعی هم که جهت دریافت کدشهاب به سامانه مربوطه مراجعه کرده اند، به دفعات با پیام خطایی به این مضمون مواجه شده اند که پایگاه ثبت اطلاعات اتباع خارجی قطع است. یکی از اتباع خارجی گفت: من به دفعات تلاش کردم کدشهاب را از سامانه‌ای که معرفی کرده بودند دریافت کنم اما بدلیل قطع بودن پایگاه ثبت اطلاعات اتباع خارجی، امکان تخصیص کدشهاب وجود نداشت. حتی از حراست بانک خودم موضوع را پیگیری کردم و اطلاع دادم که چنین مشکلی وجود دارد اما حراست بانک گفت موضوع به ما ارتباطی ندارد.
مقام مسئول: کدشهاب برای اتباع خارجی برای یکماه مسکوت ماند
در همین رابطه مدیر عامل بانک صادارت ایران، از توقف یک ماهه ضوابط کدشهاب «فقط برای اتباع خارجی» تا یکماه آینده خبر داد و گفت: بر این اساس اتباع خارجی می‌توانند از خدمات ساتنا نیز همراه پایا و چک بانکی تا یکماه آینده بهره مند شده ولی حتماً الزام دارند که به بانک‌ها مراجعه کنند و کد شناسه خود را به ثبت برسانند
حجت الله صیدی افزود: در ساعات، گذشته کارت‌های بانکی شماری از صاحبان حساب فاقد کد شهاب (شناسه هویت الکترونیکی) به موجب بخشنامه بانک مرکزی و در اجرای قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی، آن هم پس از اطلاع رسانی‌های مکرر و هشدارهای مداوم خبری و رسانه‌ای مسدود شد.
وی ادامه داد: هدف از این اقدام، اجرای قوانین ناظر به شفافیت در تراکنش‌های بانکی بود که مستلزم صحت اطلاعات هویتی صاحبان حساب است؛ قاعده‌ای که نه فقط در ایران بلکه در اغلب کشورهای جهان و نه تنها نسبت به اتباع بیگانه بلکه نسبت به کلیه صاحبان حساب‌های بانکی به دلایل مختلف از جمله پیشگیری از پولشویی رعایت می‌شود.مدیر عامل بانک صادرات ایران با بیان اینکه بانک مرکزی از مدت‌ها پیش، اخذ اطلاعات هویتی کامل و صحیح را برای مشتریان و صاحبان حساب‌ها و کارت‌های بانکی الزامی کرده بود، افزود: انتظار می‌رفت دارندگان این گونه حساب‌ها فراخوان‌های صورت گرفته را جدی تلقی کرده و نسبت به تکمیل اطلاعات حساب خود اقدام می‌کردند؛ کاری که لازمه آن اخذ کد شهاب بود.وی افزود: اتباع ایرانی برای دریافت این کد به ارائه کد ملی و اتباع غیر ایرانی به ارائه کد فراگیر که توسط وزارت کشور داده می‌شود، نیاز داشتند.