جو بایدن از آمادگی آمریکا برای بازگشت به برجام سخن گفته است. تیم بایدن می‌گوید برای رفع تحریم‌ها توپ در زمین ایران است. ایران می‌گوید پایبندی‌اش به تعهدات برجامی منوط به رفع تحریم‌هاست. گام نخست را چه کسی بر خواهد داشت؟ این مساله اگر به زودی و با انعطاف پذیری نسبی هردو سوی داستان به نقطه عطف نرسد و در مسیر هموار نیفتد می تواند به یک چرخه تخریبی و دراز مدت تبدیل شود و امید به حل مساله ایران و آمریکا را زایل کند و ایران همچنان گرفتار بلاتکلیفی در تجارت شود.
تیمی که بایدن برای سیاست بین‌الملل دولت خود تشکیل داده است نیز از جمله می‌تواند اراده آمریکا به بازگشت به توافق هسته‌ای را به نمایش بگذارد. احتمال گزینش رابرت مالی به عنوان نماینده بایدن در امور ایران و گزینه پیشنهادی او، آنتونی بلینکن برای هدایت وزارت امور خارجه را باید در این راستا تعبیر و تفسیر کرد.بلینکن یکی از کسانی بود که در سال ۲۰۱۵ همراه با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در دولت اوباما، زمینه دست‌یابی به توافق هسته‌ای با ایران را مهیا کرده بود.تحلیلگران مسائل بین‌المللی و بسیاری از چهره‌های ذیربط در سیاست خارجی دولت جدید آمریکا بر این باورند که راه بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای چندان هموار نیست و موانع بسیاری باید از سر راه برداشته شوند. به سخن دیگر می‌توان گفت که اراده بازگشت به برجام الزاما به معنای نجات توافق هسته‌ای نیست.
توپ سرگردان
مجید تخت‌روانچی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد رسما اعلام کرده است که توپ در زمین آمریکا است.او روز دوشنبه ششم بهمن (۲۵ ژانویه) مصاحبه‌ای داشته است با شبکه خبری آمریکایی ان‌بی‌سی. خبرنگار از تماس‌های نمایندگان جمهوری اسلامی و آمریکا پس از شروع رسمی کار دولت بایدن پرسیده است. سفیر ایران در سازمان ملل مدعی شده که ایران تا کنون هیچ تماسی با مقامات دولت آمریکا نداشته است.
خبرنگار ان‌بی‌سی از برنامه احتمالی ایران برای گفت‌وگو با ایالات متحده آمریکا پرسیده است؛ پرسشی ناظر بر این موضوع که آیا ایران برنامه‌ای برای گفت‌وگو از طریق میانجیگری کشوری مثل سوئیس دارد. پاسخ سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل در این مورد نیز روشن است: «ما قصد نداریم که پا پیش بگذاریم.»مجید تخت‌روانچی در ادامه تاکید کرده که جمهوری اسلامی برای گفت‌وگو با آمریکا "عجله‌ای" ندارد. او می‌افزاید: توپ در زمین ایالات متحده است. کاملا به دولت جدید [آمریکا] بستگی دارد. بنابراین به محض آن که آنها به تعهدات خود عمل کنند، ایران نیز همان‌طور که بارها گفته است، تعهدات خود را به شکل کامل اجرا می‌کند.»
آنتونی بلینکن، گزینه پیشنهادی بایدن برای هدایت وزارت امور خارجه آمریکا نیز گفته است که آمریکا برای مذاکره با جمهوری اسلامی و بازگشت به برجام خود را زیر فشار نمی‌بیند.اوریل هینز، گزینه بایدن برای مدیریت اطلاعات ملی نیز معتقد است که بر سر بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای دشواری‌ها و موانع بسیاری وجود دارد و راهی طولانی تا بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای در پیش است.تیم جو بایدن بارها تاکید کرده است که بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای و مذاکره مجدد با مقامات جمهوری اسلامی ایران در این رابطه منوط به پایبندی کامل ایران به تعهدات برجامی است. به سخن دیگر، مقامات دولت آمریکا اصرار دارند که "توپ در زمین ایران است".
موانع احیای برجام
بر سر نجات توافق هسته‌ای یا آنچه از آن به عنوان "احیای برجام" یاد می‌شود، موانع متعددی وجود دارد. نخست باید نگاهی به مواضع متحدان آمریکا در توافق هسته‌ای انداخت.تروییکای اروپایی، سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا، در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ به موازات روسیه و چین، در شمار بازیگران اصلی این موفقیت دیپلماتیک بودند. به غیر از آلمان، باقی چهار کشور در شورای امنیت از حق وتو برخوردارند.هرگاه به مواضع اخیر وزیران امور خارجه سه کشور اروپایی یادشده در قبال فعالیت‌های هسته‌ای ایران توجه کنیم، پی می‌بریم که آنها رویکرد سخت‌گیرانه‌تری در قبال ایران در پیش گرفته‌اند.
در بیانیه‌ای که وزیران امور خارجه سه کشور اروپایی در ماه ژانویه منتشر کرده‌اند، به ایران هشدار داده شده است که با تشدید فعالیت‌های هسته‌ای و بهره‌گیری از اورانیوم فلزی، امکان نجات برجام را از بین نبرد.از سوی دیگر، بسیاری از سیاستمداران اروپا در دور جدید مذاکره احتمالی با مقامات جمهوری اسلامی بر الزام در نظر گرفتن برنامه موشکی ایران و همچنین فعالیت‌های این کشور در منطقه تاکید ورزیده‌اند. این در حالی است که جمهوری اسلامی مخالف افزودن این مسائل به توافق هسته‌ای است.محمدجواد ظریف بارها از اجرای تعهدات پیش‌بینی شده در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ سخن گفته و مذاکره جدیدی بر سر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را رد کرده است.از سوی دیگر رویکرد کشورهای منطقه نسبت به احتمال بازگشت آمریکا به برجام را نیز نمی‌باید از نظر دور داشت.
مقامات عربستان سعودی و اسرائیل نسبت به پیامدهای بازگشت آمریکا به برجام هشدار داده و اعلام کرده‌اند که هرگونه توافق جدیدی با جمهوری اسلامی بر سر فعالیت‌های هسته‌ای ایران می‌بایست نظر آنها را نیز تامین کند.تیم بایدن و از جمله گزینه پیشنهادی او برای وزارت امور خارجه، آنتونی بلینکن، اعلام کرده است که آمریکا در مذاکرات خود با ایران به نظر متحدان خود در خاورمیانه توجه خواهد کرد.