بایدن و اختلاف نظر با عربستان
بعد از پیروزی بایدن در انتخابات 2020، فشار دموکراتها زیاد شد. مخالفان جنگ به خصوص برنی سندرز دست به کار شدند. سندرز در توییتی از دولت جدید خواست که هر چه سریعتر به جنگ یمن پایان دهد. بایدن هم در برخی اظهاراتش نسبت به اقدامات عربستان واکنش نشان داده است. چندی پیش بود که "جانی ورهوک "خبرنگار حوزه سیاسی شبکه ای بی سی نیوز در پیام توییتری به موضعگیری بایدن علیه سعودیها در سالگرد ترور جمال خاشقچی پرداخت. در بیانیه نامزد دموکراتها در انتخابات 2020 آمده است که دو سال پیش عوامل عربستان که گفته میشود به دستور محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی صورت گرفته، جمال خاشقچی منتقد و خبرنگار سعودی را ترور کردند. بایدن در ادامه تاکید کرد که (درصورت پیروزی در انتخابات) ما در روابط خود با عربستان تجدید نظر خواهیم کرد و به حمایت آمریکا از عربستان در جنگ یمن پایان خواهیم داد.
با این حال و با وجود بیانیه بالا، بایدن نشان داده که در مورد سیاست خاورمیانه ای آمریکا مردد است و ترجیح میدهد فعلا زیاد در مورد روابط با عربستان، اسرائیل یا سایر متحدین منطقهای صحبت نکند. به نظر میرسد که عربستان نیز زیاد نسبت به پیروزی بایدن خوشحال نبوده است. بعد از سیل ارسال پیامهای تبریک به بایدن، پادشاه عربستان تنها به یک پیام کوتاه اکتفا کرد و در پیام تبریک خود به بایدن نوشت: «بهترین آرزوی موفقیت برای آقای بایدن و مردم (دوست) آمریکا».
دوستانی همیشگی؟
حالا اما عربستان قصد دارد متحد دیرین خود را حفظ کند. سعودیها به شدت دنبال حفظ رابطه خود با آمریکا هستند. شاهزاده فیصل (وزیر امور خارجه سعودیها) چندی پیش اعلام کرد که عربستان قصد دارد بهترین رابطه را با دولت بایدن بر قرار کند. با این حال، آنچه فیصل بر آن تاکید کرد این بود که بایدن باید مانع فعالیت هستهای ایران بشود. وب سایت عرب ویکلی به این اظهارات واکنش نشان داد. از نظر این وبسایت خبری، اظهارات عربستان از هر دو جنبه مخالف نظر بایدن است. بایدن اولا اعلام کرده که قصد دارد به برجام باز گردد و ثانیا گفته که در صورت رئیس جمهور شدن، روابطش با عربستان را مورد بازبینی قرار میدهد.
طبق گفته این نشریه، رابطه خوب عربستان و آمریکا با خروج ترامپ از کاخ سفید به پایان رسیده و به نظر نمیرسد بایدن قصد داشته باشد واقعیات منطقه را فدای دلارهای نفتی عربستان بکند. با این حال، نویسنده عرب ویکلی تاکید دارد که همچنان رابطه آمریکا و عربستان وثیق میماند، چرا که آمریکای بایدن به شدت نگران فعالیتهای موشکی ایران است. عرب ویکلی از قول ژنرال آستین (Lloyd Austin) مقام ارشد پنتاگون تاکید دارد که بحران هنوز در منطقه وجود دارد و آمریکا هنوز نگران درگیری با ایران در خاورمیانه است.
با این حال، نباید فراموش کرد که عرب ویکلی یک وبسایت انگلیسی زبان اما نزدیک به سعودی است و مشخصا از نزدیکی احتمالی بایدن به برجام یا رفع بحرانها نگران است. برخی موارد دیگر نشان میدهد که رابطه ایران و آمریکای بایدن اگرچه هنوز وجود دارد، اما به هیچ وجه قابل بازگشت به دوران ترامپ نیست.
سیاست "راه میانه" باعث جدایی دوستان قدیمی میشود؟
مطلب بالا چیزی است که برخی کارشناسان نیز بر آن تاکید دارند. مارک فیتزپتریک، کارشناس و سیاستمدار مشهور آمریکایی معتقد است که هدف اصلی دولت بایدن نزدیک کردن ایران و عربستان است تا از این طریق هم برجام را حفظ کند و هم دوست و متحد قدیمیاش یعنی عربستان را از خود راضی نگه دارد. طبق گفته بسیاری از کارشناسان، هدف بایدن این است که فعالیتهای منطقه ای ایران را محدود کند و به نوعی یک راه میانه را پیش بگیرد.
همچنین پایگاه خبری تلگراف در گزارشی به مساله آمریکا و عربستان پرداخت. طبق گفته نویسنده مقاله این پایگاه، دولت بایدن هنوز خاطره خاشقچی را در ذهن دارد و این اختلاف به حدی جدی شده است که میتواند اتحاد مهم عربستان و آمریکا بر ضد ایران را شکسته و از بین ببرد.
به جز این، نیویورک تایمز نیز در گزارش مفصل اخیرش مدعی است دولت بایدن به طور کلی (چه در مسائل داخلی و چه در مسائل خارجی) به دنبال نوعی "میانه روی" و تساوی نسبی است. او بعد از ترامپی به قدرت رسیده که قصد داشت همه چیز را تغییر دهد. برعکس، بایدن نماد سیاست سنتی آمریکایی است و به همین دلیل، میخواهد همه چیز را همانطور که هست نگه دارد. از این جهت، بایدن بیشتر به دنبال حفظ تعادل در آمریکا و جهان است تا تغییرات مورد نظر ترامپ به وقوع نپیوندد. طبق این اصل، بایدن در مساله خاورمیانه نیز این راه میانه را پیش میگیرد. دولت بایدن – هریس علاقه ای ندارد که یک طرفه از عربستان حمایت کند و راه ترامپ را پیش بگیرد، بلکه برای حفظ نظم موجود تلاش میکند و در عین گرفتن رضایت عربستان، به برجام باز میگردد و به نوعی تعادل را در منطقه حفظ میکند (این چیزی است که پیش از این نیز بر آن تاکید شده بود).
به همین دلیل، میتوان نتیجه گرفت که اگر در این مدت اتفاق خاصی نیفتد و بحرانی امنیتی به وقوع نپیوندد، روابط عربستان و آمریکا دیگر به آن حالت ایده آل خود نزدیک نخواهد شد و ائتلاف عربی – آمریکایی به ضعیف ترین حالت خود خواهد رسید.