اما واقعیت چیست؟ سازمان بهداشت جهانی و به خصوص سازمان های بهداشتی ایالات متحده می‌گویند مردم باید تنها در خصوص دو نوع انتقال نگران باشند: ذرات تنفسی که از یک فرد آلوده به ویروس در فاصله نزدیک در هوا منتشر شده و یا موردی که کمتر معمول است، لمس یک سطح آلوده و سپس لمس چشم‌ها، بینی یا دهان. حالا عده ای محقق همین توصیه‌های ناقص سازمان بهداشت جهانی را علت افزایش شیوع کرونا می‌دانند.
ماجرای نامه پر سر و صدای 239دانشمند؛ کرونا از هوا هم منتقل می‌شود
ایندیپندنت به نقل از لس آنجلس تایمز مدعی است که یک راه سوم هم برای انتقال ویروس وجود دارد که نقش مهمی در ابتلای افراد به ویروس کرونا داشته اما در دستورالعمل‌ها نادیده گرفته شده‌است. طبق ادعای این روزنامه آمریکایی، دانشمندان به مطالعات متعدد استناد می‌کنند که نشان داده است ذراتی میکروسکوپی همراه با تنفس عادی در هوا پخش می‌شوند و می‌توانند برای مدت‌های طولانی در هوا معلق بمانند و به فاصله ده‌ها متر با جریان هوا جابه‌جا شوند.
لیدیا موراوسکا، پروفسور علوم اتمسفری و مهندسی محیطی دانشگاه فناوری کویینزلند بریستول این موضوع را در نامه سرگشاده‌ای با سازمان جهانی بهداشت درمیان گذاشته و نهادهای سازمان ملل‌متحد را به شکست در صدور هشدارهای مناسب درباره خطرات این ویروس متهم کرده‌است. 239 پژوهشگر از 32 کشور این نامه را امضا کرده‌اند.موراوسکا و دانشمندانی شبیه او معتقدند که شستن دست و فاصله گذاری اجتماعی لازم است اما کافی نیست. طبق نظر او، اگر کرونا از طریق هوا و در فضای باز هم قابل انتقال باشد، زدن دائمی ماسک بهترین راه برای عدم ابتلا به کرونا است.
مقام‌های سازمان جهانی بهداشت تایید کرده‌اند که ویروس کرونا از طریق انتشار در هوا منتشر می‌شود، اما گفته‌اند که این در مواردی همچون محیط آزمایشگاه که مقدار زیادی ویروس در یک لوله ریخته می‌شود، اتفاق می‌افتد. WHO می گوید که اصلی‌ترین عامل انتقال ویروس قطرات مایع و آب است که از دهان و بینی فرد مبتلا بیرون می‌آید. این قطرات سنگین هستند و بعید است در هوا بمانند. اما اگر فاصله اجتماعی با فرد مبتلا حفظ نشود ممکن است به علت سرعت و جهش آن هنگام سرفه یا عطسه به منافذ صورت فرد گرفتار وارد شود.
تایید ادعای نامه‌دهندگان؛ سازمان بهداشت جهانی اشتباه کرده است؟
دکتر رون الفنبن (Ron Elfenbein) نظر فوق (انتقال کرونا در هوای آزاد) را تایید می‌کند. او که متخصص اورژانس در یکی از بیمارستان های آمریکا است، به وبسایت خبری CBSN آمریکا می‌گوید: "معنای فضای باز را باید به درستی درک کنیم. وقتی یک دانشمند ادعا دارد که کرونا در فضای باز منتقل می شود منظورش این است که این ویروس در یک مکان مشخص در فضای باز برای مدتی طولانی معلق می‌ماند و وقتی مثلا یک شخص برای پیاده‌روی از آن مکان عبور می‌کند، آن ویروس را به خود انتقال می‌دهد."
دکتر الفنبن تاکید دارد که ویروس کرونا به دو صورت قابل انتقال است: دسته اول مربوط به سرفه و عطسه فرد ناقل است. در این حالت، ویروس معمولا همراه با قطرات درشت و یا مخاط بدن با سرعت و شتاب بالا بیرون می‌آید. در این حالت، به علت سنگینی قطرات و ذرات، بعید است ویروس برای مدت طولانی درفضا بماند و جاذبه آن را به سمت پایین می‌کشد. دسته دوم اما مربوط به صحبت کردن، خندیدن یا نفس کشیدن فرد مبتلایی است که ماسک ندارد. در این حالت، ویروس همراه با ذرات بسیار بسیار ریز تنفسی بیرون می‌اید. مشخص است که در این شرایط، زمان معلق ماندن ویروس در هوا بیشتر است. از این جهت الفنبن معتقد است شاید حرف دانشمندانی که به سازمان بهداشت جهانی نامه زده اند درست باشد. دونالد میلتون(Donald Milton) استاد دانشگاه مریلند آمریکا نیز در گفتگو با CBS معتقد است: "انتقال کرونا از راه هوا ممکن است و تنها راه اجتناب از ابتلا این است که ماسک را همواره در هر مکانی که بیرون از خانه است بزنیم".
پروتکل هایی که شاید باید تغییر کنند
نویسندگان نامه به سازمان بهداشت جهانی معتقدند عمده‌ترین مکان شیوع کرونا در چین، رستوران‌ها بودند و طبق مشاهدات، افراد مبتلا در این رستوران‌ها با فاصله از هم نشسته، فاصله اجتماعی را رعایت کرده و هیچ ارتباط نزدیکی هم با هم نداشتند. اگر این درست باشد، یعنی علت اصلی انتقال ویروس در منشاء آن، هوای آزاد و فضای باز بوده است.
خانم موراوسکا و همراهان و امضاکنندگان نامه‌اش معتقدند که سازمان جهانی بهداشت باید فرضیه خود را تغییر داده و بنا به این تغییر، پروتکل‌های خود را هم به‌روزرسانی کند. نویسندگان نامه معتقدند سازمان بهداشت باید اقداماتی دیگر مانند مانند باز کردن درها و پنجره‌ها برای افزایش جریان هوا در ساختمان‌های اداری و مکان های عمومی، استفاده از کنترل کننده‌های هوا یا استفاده از تصفیه کننده‌ها با راندمان بالا و نیز جلوگیری از هرگونه اجتماع پرتعداد در فضاهای عمومی را هم در پروتکل‌های خود بگنجاند. بسیاری از کارشناسان معتقدند استفاده از باد مصنوعی و به جریان انداختن هوا نیز می‌تواند بسیار موثر باشد. چراکه ویروس را از حالت تعلیق در هوا خارج کرده و با افزایش حرکت احتمالا به سمت پایین(به علت جاذبه) حرکت می‌کند. خبرگزاری CBSNمعتقد است عدم رعایت وزارت بهداشت آمریکا به نظریه "انتقال کرونا از طریق هوای آزاد" باعث شد مدتی پیش مجددا برخی رستوران‌ها را باز کند و همین اتفاق باعث افزایش ابتلا شد. در برخی کشورهای دیگر نیز این اتفاق افتاده است. بعید نیست که در ایران هم بازگشایی بوفه ها و رستوران ها و افزایش رفت و آمد مردم در فضاهای عمومی، علت اصلی شیوع مجدد کرونا بوده باشد.