صبح امروز غلامحسین اسماعیلی نیز در نشست هفتگی خود با خبرنگاران اعلام کرد که «تعدادی از افراد در پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی بازداشت و بازجویی شده‌اند و تحقیقات از افراد مرتبط ادامه دارد.»پیش از اسماعیلی نیز، در سخنانی مهمتر علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی موضوع نفوذ را مطرح کرده بود و گفت «دلیل طولانی شدن پروسه اعلام شلیک موشک، به خاطر بررسی احتمال نفوذ و هک سیستم‌ها و جمینگ بوده است.»
ماجرای نفوذ از کجا آغاز شد؟
در بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح اعلام شد که هواپیما در حالت نزدیک شونده به یک مرکز حساس نظامی سپاه بوده است و پس از این بیانیه صدا و سیما در اطلاعیه‌ای به نقل از یک منبع آگاه در سپاه پاسداران اعلام کرد تا ساعاتی دیگر «فرمانده این ماجرا» با مردم صحبت خواهد کرد. دقایقی بعد ویدئو‌هایی از صحبت‌های سردار حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در رسانه‌ها منتشر شد و صدا و سیما بعد از مدتی کش و قوس این تصاویر را منتشر کرد.
حاجی زاده که با عنوان «فرمانده این ماجرا» مقابل دوربین‌های صدا و سیما ایستاده بود، مسئولیت این حادثه را برعهده گرفت، اما همزمان از تقصیر «یک فرد» به عنوان اپراتور پدافند هوایی در بیدگنه سخن گفت.خبرگزاری فارس رسانه نزدیک به سپاه از ساعات اولیه در گزارش‌های متعدد بر یک نکته تاکید کرده است: پنهانکاری و خرابکاری و معرفی مقصران این سانحه. این خبرگزاری در مصاحبه‌های خود درباره حادثه سقوط هواپیما یک سوال را بار‌ها تکرار کرده است: «چه کسی شلیک موشک‌های کروز را اطلاع داده بود؟» شریعتمداری مدیرمسئول کیهان نیز در سرمقاله‌ای که مورد توجه فارس قرار گرفته از احتمال یک «خرابکاری» خبر داده است.
او در سرمقاله کیهان نوشته: «حق با ملت بود که خشم ناشی از این اشتباه یا احتمال خرابکاری را با تاسف جان باختن مسافران هواپیما درهم آمیزند و به گلایه بنشینند که چرا چنین شده است؟»فارس در سرمقاله دیگری به قلم سجاد موسوی از کلید واژه‌های خیانت و دروغ‌بافی استفاده کرده و با بیان اینکه حاجی زاده را تنها نمی‌گذارند، نوشت: «سردار عزیز، مردم ایران تفاوت خطا را با خیانت خوب می‌فهمند!... مسئول دروغ‌بافی‌های این دو سه روزه چرا خفه‌خون گرفته تا شما خودت را قربانی کنی؟» این رسانه به ماده ۱۰ قانون هواپیمایی کشوری اشاره کرده و نوشت: «تو چرا خودزنی می‌کنی مرد مومن؟ شما که ماده ۱۰ قانون هواپیمایی کشوری را می‌دانی!»
بر اساس ماده ده قانون هواپیمایی کشوری «اداره کل هواپیمایی کشوری میتواند در مواردی که امنیت عمومی یا علل نظامی ایجاب می‌نماید با تصویب هیأت وزیران پرواز‌هواپیمای ایرانی یا خارجی را بر فراز قسمتی از خاک کشور ممنوع یا محدود یا مقید به شرایط خاصی بنماید.» کلیدواژه پنهانکاری یک بار دیگر در بیانیه اتحادیه دفتر تحکیم وحدت تکرار شده و در فارس مورد توجه قرار گرفته است. در این بیانیه گفته شده: «چنین رویکرد استتاری در مسائل مهمی که دانستن آنها حق مردم است؛ حتی اگر سهوا توسط یک مسئول در یک دستگاهی صورت پذیرد، موجب عزل شدن او در اذهان عمومی خواهد شد.» در این بیانیه به اهمال در هماهنگی میان دستگاه‌ها و سازمان‌های نظامی و انتظامی با نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی نیز تاخته و گفته: شاهد اهمال در ساده‌ترین سطح هماهنگی بین ستاد مشترک نیروهای مسلح و سازمان هواپیمایی کشور در عملیات پدافندی ۱۸ دی ماه بودیم.با این سرمقاله‌ها به نظر می‌رسد جریانی به دنبال یافتن مقصر حادثه در جایی به جز سپاهند. اما این جریان چه ویژگی‌هایی دارد.
کدام جریان نخستین بار از تئوری نفوذ سخن گفت
مهدی کوچک زاده نماینده پیشین مجلس و یکی از نزدیکان احمدی نژاد شب گذشته پست عجیبی را در اینستاگرام خود منتشر کرد. کوچک زاده حادثه سقوط هواپیمای اکراینی در اثر اصابت موشک را نه یک خطای انسانی سهوی که یک «خطای عمدی» خوانده و گفته این اتفاق میتواند «توسط یک جریان نفوذی در مجموعه پدافند طراحی و اجرا شده باشد.» او پایه اصلی ادعای خود را بر توییت دوشنبه شب روحانی قرار داده و گفته: «تا کنون معنی این توئیت حسن روحانی پس از ماجرای ترور سپهبد شهید حاج قاسم برای بخش بزرگی از افکار عمومی روشن نشده است. روحانی روز دوشنبه در پی ترور قاسم سلیمانی و تهدید ترامپ مبنی برهدف قرار دادن ۵۲ نقطه حیاتی کشور در توییتر خود نوشته بود: آن‌هایی که به عدد ۵۲ اشاره می‌کنند بهتر است به عدد ۲۹۰ فکر کنند.»
کوچک زاده به طور غیر مستقیم به هواپیمای IR۶۵۵ یعنی هواپیمای ایرانی که در خلال جنگ ایران و عراق توسط نام آمریکایی وینسنس مورد هدف قرار گرفت، اشاره کرده بود. کوچک زاده مدعی شده نباید احتمال وقوع حادثه توسط کسانی که از آن سود می‌برند، لحظه‌ای از نظر دور شود، به گزارش رویداد 24 .همزمان سید حسین نقوی حسینی نماینده اصولگرا و عضو فراکسیون رهروان ولایت مجلس نیز در اظهاراتی در صحت غیرعمدی بودن حادثه حمله اشتباه موشکی به هواپیمای اوکراینی تشکیک کرده و گفته: «هدف قرار گرفتن هواپیمای اوکراینی، قطعا پشت پرده‌هایی دارد. کفتربازی که نیست. نمی‌شود به این شکل خطا اتفاق بیافتد. همه حرکات هواپیما در رادار کنترل می‌شود. بعیداست خطای عادی انسانی اتفاق افتاده باشد.» جلیل محبی دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر نیز با بازنشر بخش‌هایی از صحبت‌های حاجی زاده نوشت: «چه کسی دائما اعلام می‌کرده موشک کروز داره می‌آید؟ در حالی که هیچ موشکی در کار نبوده!»
او همچنین به ویدئویی که چند ساعت بعد از حادثه سقوط هواپیما به دست برخی رسانه‌های آمریکایی از جمله نیویورک تایمز رسیده نیز اشاره کرده است. اشاره افرادی که از نفوذ سخن می‌گفتند، ویدئویی بود که اصالت آن در ساعات اولیه توسط نیویورک تایمز صحت آن مورد تایید قرار گرفته بود که تصویر برخورد موشک با هواپیما را به خوبی نشان می‌دهد. در این ویدئو فیلمبردار هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد و همین مسئله در سه روز ابتدایی بعد از سقوط هواپیما تردید‌هایی را درباره ارتباط آن با هواپیمای اکراینی به وجود آورده بود.
برخی افراد این سوال را مطرح کرده بودند که چگونه فیلمبردار از قبل می‌دانسته که قرار است به این هواپیما شلیک شود و فیلمبرداری کرده است؟ سوال دیگر آنها این بود که چگونه فردای شلیک، فیلم آن به دست یک رسانه خارجی آن‌هم رسانه نزدیک به سعودی رسیده است؟ منتقدان این نظریه البته معتقد بودند در عصر ارتباطات، اینکه چگونه یک فیلم منتشر شود و به دست کدام رسانه برسد، خیلی عجیب نیست. با این حال کسانی که عادی بودن فیلمبرداری را زیر سوال می‌بردند، نوشتند که نکته اینجاست که چرا فیلمبردار شبیه یک انسان معمولی که از حادثه تعجب کرده، رفتار نمی‌کند و کلامی هم نمی‌گوید؟ این نشان می‌داد که گویا او منتظر اتفاقی بوده است. گفته می‌شود این ویدئو اولین بار توسط نریمان غریب کارمند سابق شبکه منوتو و کارشناس ایران اینترنشنال منتشر شده است. ایران اینترنشنال در گزارش ویدئویی محل دقیق تصویربرداری را نیز با استفاده از گوگل مپ مشخص کرده است.
جلیل محبی با اشاره به این ویدئو نوشته: چه کسی نیمه شب در آن سرما از آسمان تاریک فیلم می‌گیرد؟ که به طور اتفاقی لحظه اصابت موشک را شکار کند! فیلمی که ساعتی بعد در دست خبرنگار شبکه سعودی است! حمید رسایی نماینده پیشین مجلس و عضو جبهه پایداری نیز در توییتر خود حاجی زاده را از تقصیر مبرا دانسته و نوشته او مسئولیت اقدامی را پذیرفته که نه در آن «قاصر بوده نه مقصر»
او احتمال تعمد و خرابکاری را نیز مطرح کرده و گفته از سقوط هواپیما تا اعلام خبر غیر رسمی اشتباه پدافند ۲ روز نیم زمان برده و این زمان برای بررسی «احتمال خرابکاری و تعمد یا خطای انسانی» ضروری بوده است.برخی کاربران توییتر نیز به احتمال تعمدی بودن حادثه شلیک موشک به هواپیمای مسافربری دامن زدهد. یکی از کاربران توییتر با اشاره به ویدئویی که یک فرد در نیمه‌های شب از برخورد موشک به هواپیما ثبت کرده نوشت: کسی که فیلم گرفته، از دستور هدف قراردادن هواپیمای اوکراینی اطلاع داشته، یعنی خطای انسانی در کار نبوده. ضمن اینکه از ترس شناخته شدن، بدون کلام هم هست!
کاربر دیگری با اشاره به همین ویدئو نوشته «می‌گویید آن شخصی که از برخورد موشک به هواپیما از ابتدا تا انتها فیلمبرداری کرده و راحت سیگار میکشیده چرا حرفی نمی‌زده یا عکس العملی نشان نمی‌داده؟ جواب این است، چون آن فرد خارجی بوده، احتمال زیاد از نوع انگلیسیش.» یک کانال تلگرامی که با عنوان «خبرگزاری سپاه پاسداران» فعالیت می‌کند، با انتشار ویدئوی امید دانا که او را فعال زرتشتی نامیده، بر احتمال خرابکاری نفوذی‌ها در ماجرای سقوط هواپیمای اوکراینی تاکید کرده است. البته روابط عمومی سپاه اعلام کرده کانال‌هایی که با نام سپاه یا سپاه قدس فعالیت می‌کنند، ارتباطی با این نهاد ندارند. این تکذیب در حالی است که این کانال‌ها فعالیت نسبت قدرتمندی دارند و بدون محدودیت و با نام سپاه مطالب خود را منتشر می‌کنند.
نفوذی به دنبال چیست؟
در هفته گذشته دو اتفاق مهم رخ داده که هر دو یک پیام مشابه را خواسته و ناخواسته از غرب دریافت کرده است؛ تنش‌زدایی و مذاکره.وال استریت ژورنال در گزارشی از محتوای نامه مقامات آمریکایی به ایران که از طریق سفارت سوییس به دست وزارت خارجه رسیده، پرده برداشته و نوشته بعد از حمله آمریکا به سردار سلیمانی، مقامات آمریکایی گفته‌اند که دولت ترامپ از طریق سفارت سوئیس نامه‌ای به ایران داده و گفته تنش‌زایی نکنید.
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز در پی ترور سردار سلیمانی مدعی شد که واشنگتن متعد به تنش‌زدایی است. دونالد ترامپ نیز در توییتر خود ایران را پیروز همه مذاکرات تاریخ خواند و این کشور را از جنگ با آمریکا بر حذر داشت. او نوشت: «ایران هرگز برنده هیچ جنگی نبوده، اما هیچ‌گاه هم بازنده یک مذاکره نبوده است.»دومینیک راب وزیر امور خارجه بریتانیا و اولریک دمر، سخنگوی دولت آلمان نیز پیام‌های مشابهی مخابره کردند و خواستار مذاکره و تنش‌زدایی میان دو کشور شدند. در پی حادثه سقوط هواپیما نیز پیام‌های مشابهی به ایران مخابره شد. بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا روز شنبه تاکید کرد که اصابت موشک به هواپیمای مسافربری اوکراین اهمیت تنش‌زدایی در منطقه را بیش از پیش آشکار می‌کند.
جریانی که از احتمال وجود یک نفوذی سخن گفته‌اند، به پیامدهای شلیک موشک اشاره کردند و گفتند «بعد از سانحه، همه خواستار مذاکره هستند بنابراین باید قبول کرد و سقوط هواپیمای خودی، کار یک نفوذی و برای باز کردن باب مذاکره ایران و آمریکا بوده است.» این در حالی است که در بیانیه‌های رسمی تماما از این سخن گفته شده که شلیک بر اثر خطای انسانی بوده است. پس از برگزاری تجمعی با عنوان گرامیداشت «یاد شهدای هواپیمای اوکراینی در مقابل دانشگاه امیر کبیر تهران» بار دیگر جریان معتقد به «حضور عامل نفوذی» فرضیه خود را تقویت کرده است. آنها به بازداشت سفیر بریتانیا در تهران اشاره کردند و نوشتند حضور راب مک ایر سفیر انگلیس در تهران در میان اعتراضات اتفاقی نیست و باید تکه‌های پازل به هم وصل شود تا ماجرا روشن شود.