اما کافی ست کمی سر بچراخی، قدری آن طرف‌تر شکارچیان با دام و اسلحه کمین کرده اند تا مهمان‌ها را قتل عام کنند. اگر کمی حوصله داشته باشید صدای دل نواز پرنده‌ها را می‌شنوید که به یک باره صدای شان به ضجه‌های مرگ بدل می‌شود.حکایت تلخ کشتار پرندگان مهاجر در شهرستان فریدونکنار استان مازندران، سال هاست که بر سر زبان فعالان محیط زیستی قرار دارد. اما هر ساله به تعداد شکارچیان افزوده می‌شود. دکتر اسماعیل کهرم پرنده شناس و فعال محیط زیستی درباره شکار پرندگان مهاجر در فریدونکنار می‌گوید که "از تعداد ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار پرنده‌ای که در سال وارد کشور می‌شوند، تنها حدود یک میلیون پرنده در فریدونکنار شکار می‌شوند که عدد تکان دهنده‌ای ست. "، این در حالی ست که شکار پرندگان ممنوع است و سازمان محیط زیست بار‌ها نسبت به شکار این پرندگان هشدار داده است. اما انگار شکارچیان به این هشدار‌ها اعتنایی ندارند و در چند روز گذشته قتل عام پرندگان را آغاز کرده اند.
شکارچیانی که دسته جمعی صید می‌کنند، با پهن کردن دام تعداد بسیار زیادی از پرندگان را به کام مرگ می‌برند. کارشناسان محیط زیست دراین باره می‌گویند که "۹۰ درصد شکار روزانه به صورت دام پایه و هوایی انجام می‌گیرد. "، فرزاد علیزاده، دبیر اجرائی ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات ایران درباره شکار‌های دسته جمعی می‌گوید: "این کشتار در حالی صورت می‌گیرد که هیچ یک از روش‌های صید دسته جمعی در کشور قانونی نیست. قانون صید و شکار، مصوب سال ۱۳۴۶، با آخرین اصلاحات ۱۳۹۷ در ماده ۶ خود جلوگیری از صید بی رویه را جزو وظایف ذاتی سازمان حفاظت محیط زیست برشمرده است. " شکارچیان در فریدونکنار پرنده‌ها را در بازار اصلی و سنتی این شهر به فروش می‌رسانند، جایی که برای اداره محیط زیست و مردم کاملاً در دسترس است. البته سال گذشته این بازار به دستور اداره کل محیط زیست و شورای تامین استان مازندران بسته شد، اما عکس‌های منتشر شده در فضای مجازی و مشاهدات میدانی، خبر از فعال شدن این بازار طی روز‌های اخیر می‌دهد.
آغاز فروش پرندگان مهاجر در بازار فریدونکنار
جالب است که برخی از مشتریان پرندگان مهاجر، نسبت به قیمت بالای پرنده نسبت به سال گذشته، گلایه هم می‌کنند. آن‌ها می‌گویند که قیمت هر جفت پرنده "چهارتایی" حدود ۷۵ هزار تومان، "مرغابی" ۷۵ تا ۱۵۰ هزار تومان و هر جفت "خوتکا" به ۷۰ تا ۹۰ هزار تومان رسیده، در حالی که قیمت سال گذشته بسیار کمتر از این میزان بود. خریداران در نقد این افزایش قیمت می‌گویند که، چون هنوز بازار شکار داغ نشده و پرنده در بازارکم است قیمت‌ها بالاست.
واکنش‌ها به پرنده کشی در فریدونکنار
گرچه فعالان محیطی زیستی هر ساله نسبت به کشتار دسته جمعی پرندگان مهاجر در مازندران هشدار می‌دهند، اما پدیده پرنده کشی در فریدونکنار تمامی ندارد. محمدعلى الله‌قلی، کارشناس و فعال محیط زیست که ١٠ سال است به صورت مشخص روی موضوع شکار پرندگان مهاجر در مازندران کار و تحقیق کرده است، در واکنش به شکار گسترده در فریدونکنار، می‌گوید: " با احتساب آمار مازندران، رتبه ما در کشتار پرندگان مهاجر رتبه دوم در جهان است. اگر آمار شکار در خوزستان هم به این اضافه شود، ما رتبه اول جهان هستیم. هم‌اکنون عربستان در رتبه اول است. الان روزانه دو تا سه هزار پرنده در بازار فریدونکنار به فروش می‌رسد. این دیگر اسمش شکار نیست، بلکه نسل‌کشی پرندگان مهاجر است. "
او ادامه می‌دهد:" اینکه محیط زیست به مأموران خود می‌گوید تور‌های هوایی را جمع کنند، عکس و خبرش هم منتشر می‌شود، صرفا یک کار نمادین و بی‌معناست، چون همان روز دوباره آن تور گذاشته می‌شود. سود شکار این پرندگان آن‌قدر بالاست که گذاشتن دوباره آن تور که کل قیمتش ٢٠٠ هزار تومان است، با شکار و فروش اولین غاز تأمین می‌شود. " کمال راستخانه و عرفان رشیدی، دوچرخه‌سواران معترضی که مسیر تالاب زریبار کردستان تا تالاب فریدونکنار را با شعار "نه به کشتار پرندگان مهاجر" رکاب زده اند، دراین باره می‌گویند: "ما هم به‌عنوان زاگرس‌نشینان حق داریم که این پرنده‌ها را در تالاب زریبار ببینیم. با این وضع شکار لابد نسل بعد باید در خاطرات بشنود و در کتاب‌ها بخواند که روزی پرندگان مهاجر تا این‌جا می‌آمدند. "
گاردین نیز، در واکنشی به کشتار پرندگان مهاجر در تالاب فریدونکنار، در یک یادداشت می‌نویسد: "فقط در یک تالاب، سالانه یک میلیون پرنده به طور غیرقانونی کشته می‌شوند. طرفداران محیط‌زیست صریحاً هشدار می‌دهند که در آینده نزدیک، پرندگان مهاجر در معرض نابودی خواهند بود مگر آنکه اقدام فوری صورت گیرد. "حسینعلی ابراهیمی کارنامی، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران، به تازگی در حاشیه یکی از نشست‌های استانداری مازندران در جمع خبرنگاران اظهار داشته که قرار است نوع خاصی از اردک و چنگر توسط سرمایه‌گذاران یا دامگاه‌دارانی که تعاونی دارند، از طریق ایجاد یک «کرس» به‌عنوان مولد پرورش و تکثیر شود، فعلاً فقط این دو نوع پرنده را داشته باشیم و به مرور زمان کرس باید الزاماً جمع شود.
فرزاد علیزاده دبیر اجرائی ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات ایران در واکنش به این اظهار نظر مدیرکل محیط زیست مازندران، می‌گوید: "اساساً موضوع تکثیر پرندگان مهاجر سردسیری موضوع ساده و پیش‌پا افتاده‌ای نیست که از کنار آن ساده بگذریم. شیوه زندگی این پرندگان در مناطق سردسیر، تولید مثل و زادآوری آن‌ها، منحصر بفرد و بسیار پیچیده‌تر از آن است که بتوانند دمای ۴۰ درجه شرجی تابستان شمال کشور را تاب بیاورند. "
هشدار کارشناسان محیط زیست به کشتار پرندگان مهاجر
شکارچیان در فریدونکنار می‌گویند که فقط پرندگان نر را شکار می‌کنند و ماده‌ها را برای اینکه بتوانند تخم‌ریزی کنند و به نسل خود ادامه دهند شکار نمی‌کنند. عباس عاشوری، پرنده‌شناس و پژوهشگر حوزه محیط زیست درباره اثر صید نکردن پرندگان ماده برای حفظ نسل آن ها، می‌گوید: "این اقدام هیچ تأثیری در بقای نسل پرندگان وحشی ندارد. چراکه بسیاری از این پرندگان شامل غاز‌ها و اردک‌ها «مونوگام» یعنی تک‌همسره هستند و غالباً و غالبا یک نر با یک ماده، زندگی می‌کنند؛ به گفته او یعنی با شکار نرها تعادل جمعیتی به هم می‌خورد. " عاشوری ادامه می‌دهد: "گونه‌هایی مانند درنا، لک‌لک و قو تا آخر عمر با یک همسر زندگی خود را می‌گذرانند و وقتی که جفت آن‌ها می‌میرند، ممکن است جفت دیگری اختیار کنند یا در برخی گونه‌ها، پس از یک فصل زاد و ولد، احتمال تغییر جفت وجود دارد، اما این بدان معنی نیست که با کاهش جمعیت نرها، چند ماده زندگی خود را با یک نر می‌گذرانند؛ با کاهش جمعیت نرها، زاد و ولد و تداوم نسل پرندگان مختل می‌شود. "
این پژوهشگر حوزه محیط زیست مجموعه‌ای از عوامل شامل تخریب زیستگاه‌ها، جوجه‌آوری و شکار را عواملی معرفی می‌کند که بر انقراض نسل پرندگان اثر می‌گذارند. او می‌گوید: "جمعیت عروس غاز به شدت کاهش یافته است؛ تعداد غاز‌های پیشانی سفید کم شده و از جمعیت درنای سیبری که اولین بار در ایران ۱۴ پرنده از آن شمارش شده بود، فقط «امید» درنای نر، تنهای فریدونکنار باقی مانده است. "
دکتر اسماعیل کهرم، استاد پرنده‌شناسی که سال هاست در مورد کشتار پرندگان مهاجر در فریدونکنار هشدار می‌دهد، در مورد مافیای شکار در این منطقه می‌گوید: "وقتی می‌گوییم مافیا، این عین حقیقت است. برای اثبات این ادعا بروید زندگی متخلفان صید پرندگان را ببینید. آن‌ها از صید پرندگان چنان ثروتی به هم زده‌اند که آدم حیرت زده می‌شود. وقتی هم می‌گویید چرا صید می‌کنید می‌گویند برای تأمین معیشت. آخر این چه معیشتی است. آن‌ها در حالی معیشت را بهانه می‌کنند که زمین‌های فریدونکنار بهترین برنج را تولید می‌کند و هر سال ۲ بار برنج برداشت می‌کنند. با وجود این، در فصل زمستانگذرانی پرندگان هم شروع به بهره‌برداری غیرمجاز از پرندگان می‌کنند. "
او نسبت به انقراض گونه‌های مهاجر هشدار می‌دهد و می‌گوید: "از تعداد ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار پرنده‌ای که به ایران وارد می‌شوند، متاسفانه تنها یک میلیون در فریدونکنار و تعداد زیادی هم در دیگر مناطق کشور کشته می‌شوند، پس طبیعی ست که در یک چشم انداز منتظر انقراض این گونه‌ها باشیم. " با وجود هشدار فعالان محیط زیست و کارشناسان این حوزه در خصوص کشتار دسته جمعی پرندگان مهاجر در شهرستان فریدونکنار استان مازندران و تبعات آن، آیا سازمان محیط زیست فکری به حال مهمان کشی در فریدونکنار می‌کند یا خیر؟