در چندین ماه گذشته برگزاری تمام جشنواره‌ها با حواشی مواجه است از جشنواره بین‌المللی فیلم فجر گرفته تا جشنواره فیلم کوتاه، فارغ از اینکه همیشه گفته شده هنر جدای از سیاست است، اما بازهم دستمایه سیاست شدند و این موضوع در نحوه برگزاری آن‌ها دخیل بود و هر یک را با چالشی جدی و تازه روبه رو کرد. حالا این ماجرا ایسفا را هم با چالش جدی‌ای روبه رو کرده است. ماجرا به هفته گذشته باز می‌گردد که در مراسم رونمایی از پوستر جشنواره فیلم کوتاه ایسفا که هفته گذشته برگزار شد، یک خانم بدون حجاب، از پوستر این جشنواره رونمایی کرد، محتوای پوستر هم عکسی از سوسن تسلیمی در فیلم «مرگ یزدگرد»، پوستری که از ابتدای رونمایی و از زمان مراسم آن وارد حواشی متفاوتی شد. در این میان دو موضوع باعث ایجاد حاشیه شد، یک آن خانمی که بدون حجاب از پوستر رونمایی کرد و دو هم تصویر سوسن تسلیمی که بدون حجاب روی پوستر بود.و در نهایت هم صبح امروز (یکشنبه، ۱ مرداد) برگزاری جشنواره فیلم کوتاه ایسفا به دستور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و به دلیل مغایرت پوستر آن با قانون حجاب متوقف شد.
هرچند پیس از تمام این جریانات و درباره دلیل تقدیه این جشنواره به سوسن تسلیمی توضیحاتی را ارائه داده بود، امیر توده روستا رئیس هیأت مدیره صنف فیلم کوتاه ایران درباره اهدای نشان این دوره ایسفا گفت: «انجمن فیلم کوتاه ایران با افتخار نشان ایسفا را در سیزدهمین دوره جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران به خانم سوسن تسلیمی اهدا می‌کند؛ هنرمندی که سالیان دور، نقاب از چهره گشود و در زندگی خود بازیگری قدرتمند باقی ماند. او با نقش پیشروی خود به ما آموخت، آزادی هنر و هنرمند از خلق هر اثر هنری فراتر است.»
انتشار پوستر بی‌حجاب خلاف قانون است
پیرو همین ماجرا سید صادق موسوی، مدیرکل دفتر جشنواره‌ها و همکاری بین الملل روز گشته، با اشاره به اینکه تولید و پخش آثار سینمایی و تصویری بدون رعایت حجاب مغایر قانون است، درباره انتشار هرگونه پوستر و اقلام تبلیغی بی‌حجاب که خلاف قانون گفت: «مسئولیت سیاست‌گذاری، ارزشیابی و صدور مجوز جشنواره‌ها و رویدادهای عمومی سینمایی کشور بر عهده دفتر امور جشنواره‌های سازمان سینمایی است اما مسئولیت برگزاری رویدادهای داخلی صنوف و جشن‌های درون صنفی که در قالب گردهمایی سالانه اعضا تعریف می‌شوند، مشخصا برعهده خانه سینما به عنوان نهاد صنفی و نیز، شوراهای مرکزی صنوف خواهد بود.»
او با تاکید بر لزوم رعایت قوانین، مقررات و مفاد آئین نامه‌ها از سوی همه جشن‌ها و جشنواره‌ها و رویدادهای سینمایی و ضرورت التزام به قوانین جاری کشور اضافه‌کرد: «وظیفه پاسخگویی نسبت به تخلفات در فرایند برگزاری جشن‌ها و جشنواره‌های سینمایی در مراجع ذیصلاح با متولیان برگزاری است. ضرورت رعایت قوانین و مقررات کشور در همه مراحل یک رویداد، اعم از نحوه تبلیغات و اطلاع رسانی تا برگزاری نهایی یک مراسم امری بدیهی به شمار می‌آید و در این خصوص هم موضوع با متولیان امر بارها مکاتبه و یاد آوری شده است».
مدیرکل دفتر جشنواره‌ها و همکاری بین الملل با اشاره به انتشار پوستری مربوط به جشن یکی از صنوف سینمایی خانه سینما – که اقتباسی از یک فیلم تاریخی است – تاکید کرد: «انتشار هرگونه پوستر بی حجاب در اقلام تبلیغی جشن ها و جشنواره ها خلاف قوانین جاری کشور است و در این خصوص با مدیرعامل و هیات مدیره خانه سینما و دست اندرکاران ذیربط رایزنی شد تا هماهنگی‌های لازم در این راستا صورت گیرد چرا که مسئولیت این موضوع برعهده خانه سینماست. هر گونه جشن صنفی که در خارج از فضای خانه سینما برگزار شود و ابعاد عمومی و غیر صنفی پیدا کند همانند سایر جشنواره های سینمایی کشور مستلزم کسب مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.»
همچنین امیر توده روستا رئیس هیأت مدیره صنف فیلم کوتاه ایران درباره اهدای نشان این دوره ایسفا گفت: «انجمن فیلم کوتاه ایران با افتخار نشان ایسفا را در سیزدهمین دوره جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران به خانم سوسن تسلیمی اهدا می‌کند؛ هنرمندی که سالیان دور، نقاب از چهره گشود و در زندگی خود بازیگری قدرتمند باقی ماند. او با نقش پیشروی خود به ما آموخت، آزادی هنر و هنرمند از خلق هر اثر هنری فراتر است.» سوسن تسلیمی بعد از رونمایی از پوستر گویی در سناریویی از پیش تنظیم شده پیامی را برای تایید راه و دیدگاه سیاسی این دوره از جوایز ایسفا منتشر کرد و در بخشی از آن نوشت: «آرزوی همه ما آینده‌ای آزاد و روشن برای سرزمین‌مان ایران است که هنر بتواند در آن بدور از دروغ، تقلب و بی‌شرمی بازتاب راستین زندگی انسان‌ها باشد و هنرمند جایگاهی را که بدرستی سزاوار آن است بازیابد.» همچنین قرار است نشان ایسفا در سیزدهمین دوره به سوسن تسلیمی اهدا شود.
محمدمهدی سموعی، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد وزیر فرهنگ به ایرنا گفت : «جشنواره فیلم کوتاه ایسفا، در سیزدهمین و جدید ترین دوره اش، پوستری را به تازگی ارائه کرده که برخلاف قانون، از تصویر زن بی حجاب در آن بهره برده شده است. بنابراین شخص وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نسبت به این تخلف، واکنش نشان داد و دستور توقف آن را صادر کرد.» به گفته وی، گر چه این تصویر مربوط به صحنه ای از یک فیلم است، اما آن فیلم مربوط به پیش از قانونی شدن حجاب است و با توجه به حساسیت هایی که در جامعه نسبت به کشف حجاب در این روزها به وجود آمده، انتشار این پوستر، با مصالح اجتماعی در تضاد به حساب می آید.البته دبیرخانه جشنواره ایسفا، امروز در خبر تمدید مهلت شرکت در سیزدهمین دوره این رویداد، عکس مورد اشاره را از پوستر خود حذف کرده است.
از سینما ماندانا و ایسفا تا حافظیه
طی ماه‌های اخیر مساله حجاب وارد یک پیچ تاریخی شده، هر بار و هر از چندگاهی پلمپ یک مکان به علت بی‌حجابی سوژه رسانه‌ها می‌شود و این‌بار این ماجرا به جشنواره ایسفا رسید. البته به جز جشنواره ایسفا در این مدت مکان‌های متفاوتی به علت عدم رعایت حجاب تعطیل شدند از جمله؛ پل عابر پیاده مشهد، سینما ماندانا، دریاچه سوادکوه، لبنیات فروشی، لنج باری دریاچه هرمز، جشنواره لاله‌های کرج، سرای عامری‌های کاشان، فروشگاه هاجرپور شاندیز و حافظیه شیراز.
ساعد سهیلی و حجابی که رعایت نکرد
البته مسئله پوشش و پوستر فیلم فقط به این جشنواره ختم نمی‌شود چند روز پیش بود که «در تبلیغات محیطی فیلم «شهرک»، دکمه باز ساعد سهیلی سانسور شد»؛ این خبر ابتدا در توییت عباس عبدی و بلافاصله پس از آن در سایر اکانت‌های توییتری و سایت‌ها وایرال شد. موضوعی که نشان دهنده نگاه خاص مسئولان فرهنگی دولت سیزدهم در مواجهه با رخدادهای هنری، اجتماعی و عمومی است. سانسور و ممیزی در سینما، هر روز جنبه‌های عجیب و صورت‌های جدیدی را نمایان می‌کند تا جایی که کار به ممیزی لباس بازیگران مرد سینما هم رسیده است.
در حالی که سازندگان فیلم‌ها پیش از این بیشتر نگران سانسور سخت‌گیرانه درباره پوشش و حجاب زنان بودند، در جدیدترین اقدام پیشگیرانه‌ای که مسئولان فرهنگی داشته‌اند، پوستر و بنرهای تبلیغاتی فیلم سینمایی «شهرک» با سانسوری عجیب مواجه شده است. مسئولان مربوطه در زمینه تایید محتوای تبلیغات، در این پوستر که بازیگر و چهره اصلی آن ساعد سهیلی است، سراغ یقه پیراهن این بازیگر رفته‌اند. البته سانسور دیگری که در این پوستر اتفاق افتاده، مربوط به موهای مهتاب ثروتی، بازیگر زن فیلم است که با لباس عروس در پایین سمت چپ پوستر قابل مشاهده است.
مهسا بهادری