همواره در این اقتصاد غیرشفاف و رانتیر، برنامههایی برای تامین ریال از جیب هر ایرانی در راستای پیشبرد اهداف ایدئولوژیکی و سیاسی وجود دارد. چرا که کشوری که با تحریمها روبهروست و بنا به گفته خود مسئولان باید جیب غیر ایرانیان را نیز برای اهداف خاص پر کند با ناترازی و جیب خالی مدام روبهرو میشود؛ موضوعی که در این چند سالی که تحریم، برای برخی نعمت و کاغذ پاره تلقی شد برای برخی دیگر، سفره معیشتشان را تکهو پاره کرد.در میان تحریمهای رنگارنگی که شاهد آن هستیم، فروش نفت شاید بیش از دیگران زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده باشد و در اذهان عمومی بیشتر نمایان شود چرا که سالهاست میشنویم سرمایه ملی مردم ایران بخاطر سیاستهای کلان مسئولان فروش میرود، ولی درآمدی به دست نمیآید چرا که بانکهای کشورهای منطقه و جهان بخاطر فشار آمریکا نمیتوانند درآهد حاصله را به ایران بازگردانند.
مرور یک شائبه
در همین راستا و همزمان با افزایش فشارهای تحریمی سال ۹۸ و ۹۹ و پس از خروج دونالد ترامپ از برجام، خبرگزاری فرانسه به نقل از یک دیپلمات آمریکایی مدعی شد که ونزوئلا هزینه خدمات ایران در صنعت نفت این کشور را با طلا میپردازد. الیوت آبرامز، دیپلمات ارشد آمریکا در امور ونزوئلا در یک کنفرانس ویدیویی در اندیشکده هادسون این ادعا را مطرح کرد و گفت: ما به ویژه در این هفته شاهد این بودهایم که ایران هواپیماهای بیشتری را به ونزوئلا میفرستد. ما فکر میکنیم هواپیماهایی که از ایران تجهیزاتی را برای صنعت نفت [ونزوئلا]میآورند، با طلا به خانه بر میگردند. الیوت اظهار کرد که ایران «نقش فزایندهای در ونزوئلا دارد».
ادعاهای این دیپلمات آمریکایی در پی این مطرح میشود که مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا در آن زمان، در کنفرانسی خبری در وزارت خارجه مدعی شد که هواپیمایی ماهان کمکهای نامشخصی را برای دولت مادورو ارسال کرده است.
شبکه خبری بلومبرگ هم مدعی شد که ونزوئلا این ماه ۹ تن طلا (معادل حدودا ۵۰۰ میلیون دلار ) را در ازای خدمات ایران برای بازسازی پالایشگاههای این کشور با هواپیما به ایران ارسال کرده است. همان زمان بود که سید عباس موسوی، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه با بیان شعارهای تکراری سخنگوهای دستگاه دیپلماسی و با رد ادعای مسئول امور ونزوئلا در دولت آمریکا، اظهارات بیان شده را بی اساس و در جهت زمینهسازی برای اعمال فشار بیشتر از سوی آمریکا بر دولت ونزوئلا و ایجاد اخلال و دخالت در روابط تجاری میان دو کشور ایران و ونزوئلا ارزیابی کرد.سخنگوی وزارت امور خارجه در ادامه افزود: «دولت آمریکا که در اجرای سیاستهای خود در ونزوئلا از جمله تحریم اقتصادی، تهدید نظامی و اخیرا تشکیل شورای انتقالی، بدلیل مقاومت دولت و مردم آن کشور با شکست مواجه شده با ایراد اینگونه اتهامات سعی دارد در برنامه دولت ونزوئلا برای بازسازی پالایشگاههای آن کشور و تولید فرآوردههای نفتی از جمله بنزین که هم اکنون بدلیل تحریمهای ظالمانه آمریکا با کمبود روبروست، مانع تراشی کند.»
فروش نفت و یک فرضیه
اخیرا و پس از چند سال، محمدحسن غلامی، رییس انجمن پولطلای کشور در مصاحبهای مدعی شده که به ونزوئلا نفت فروختیم، طلا آوردیم، بهتر از این چه میخواهیم؛ طلا تحریم گریز است، ولی ما خودمان را به دلار آویزان کردهایم. این اظهارات غلامی در راستای مقابله با دلار است، ولی او از یک نکته مهم رونمایی نکرد که ۹ تن طلایی که در برابر نفت از همپیمان استراتژیک خود گرفتند کجا ذخیره کردند؟! آیا باید مردم تصور کنند که آن را به عنوان پشتوانه پول ملی ذخیره کردند؟! بیشک جواب خیر است چرا که نابودی ریال در برابر دلار در این چند سال، خود از چاپ بیپشتوانه پول خبر میدهد.
پس این حجم از طلا کجا مصرف شد؟! فرضیهای میگوید نفت را دادند و طلا را گرفتند، سکه ضرب کردند و نجومی فروختند و سرانجام ریال جمع کردند تا حقوق و دستمزد بدهند و گذران عمر کنند.درست در همان بازه زمانی که خبر نفت در برابر طلا منتشر شد، قیمتها به صورت نجومی سر به فلک کشید و این شد که نفتی که قرار بود سر سفره ملت بیاد نیامد و به جای آن سکه و طلا با بهای قابل توجهی به آنها قالب شد.
در نگاه آمار
با نگاهی گذرا به قیمتها و وضعیت بازار در آن بازه زمانی میتوان احتمال داد که فرضیه فوق، چندان دور از واقعیت نیز نباشد؛ در آن سال قیمت سکه امامی با ۱۲۸ درصد افزایش از ۵۱ میلیون و ۸۶۰ هزار ریال در ۲۷ بهمن ماه ۱۳۹۸ به ۱۱۸ میلیون و ۳۲۰ هزار ریال در ۲۸ بهمن ماه ۱۳۹۹ افزایش یافت.قیمت سکه تمام بهار آزادی با ۱۲۰ درصد افزایش از ۵۱ میلیون و ۷۷۰ هزار ریال در ۲۷ بهمن ماه ۱۳۹۸ به ۱۱۴ میلیون و ۱۹۰ هزار ریال ۲۸ بهمن ماه ۱۳۹۹ افزایش یافت.قیمت نیم سکه با ۱۴۴ درصد افزایش از ۲۷ میلیون و ۸۰ هزار ریال در ۲۷ بهمن ماه ۱۳۹۸ به ۶۶ میلیون ریال ۲۸ بهمن ماه ۱۳۹۹ افزایش یافت.
قیمت ربع سکه با ۱۷۰ درصد افزایش از ۱۶ میلیون و ۲۵۰ هزار ریال در ۲۷ بهمن ماه ۱۳۹۸ به ۴۳ میلیون و ۸۰۰ هزار ریال ۲۸ بهمن ماه ۱۳۹۹ افزایش یافت.قیمت سکه گرمی با ۱۶۵ درصد افزایش از ۹ میلیون و ۴۴۰ هزار ریال در ۲۷ بهمن ماه ۱۳۹۸ به ۲۵ میلیون ریال در ۲۸ بهمن ماه ۱۳۹۹ افزایش یافت.قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز با ۱۲۳ درصد افزایش از ۵ میلیون و ۲۹۶ هزار ریال در ۲۷ بهمن ماه ۱۳۹۸ به ۱۱۸ میلیون و ۳۱۰ هزار ریال در ۲۸ بهمن ماه ۱۳۹۹ افزایش یافت.
باید گفت مدیریت سیاسی با این شمایل که برای گذران امور میتواند دست به هر کاری بزند، مردم را حتی در زندگی روزمره هم با چالش مواجه کند و در توجیه این مسأله نیز صادق نباشد و تنها با شعارهای رنگارنگ کار را پیش ببرد، نگران کننده است. بماند که جامعه نیز در به نتیجه رسیدن اهداف این مدیران، بیتاثیر نیستند و حضور آنها در صفهای خرید سکه و ارز را میتوان یکی از نمادهای بارز بازی در این زمین منجلابی دانست.