پاکستان؛ تلاش ناکام برای شکار الظواهری

ماموران و افسران اطلاعاتی آمریکا رد رهبر القاعده را پس از عملیات ۱۱ سپتامبر در مناطق مرزی پاکستان و افغانستان زده بودند، اما چه در عملیات خونین ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۹ و چه در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ موفق نشدند او را شکار کنند.  در عملیات اول پزشک اردنی و نزدیک به الظواهری دام پهن کرد و در نهایت با انفجار انتحاری جان تعدادی از ماموران C.I.A را گرفت. در عملیات دوم هم شناسایی خانه امن الظواهری در میان خانه‌های انبوه روستایی غیرممکن شد و در نهایت عملیات متوقف شد.

الظواهری؛ پاکستان به افغانستان

در تمام این دو دهه هرگز عملیات ردیابی و شناسایی رهبر جدید القاعده پس از بن لادن متوقف نشد،‌ اما خروج آمریکا از افغانستان نه تنها باعث تشدید عملیات شناسایی شد که فضا را برای بازگشت مقامات القاعده به این کشور بازتر کرد. آمریکایی‌ها می‌گویند شاید در افغانستان ساخت ویدئو و تبلیغ برای عضو‌گیری برای القاعده راحت‌تر بود. از سوی دیگر الظواهری در افغانستان و در موقعیت بهتر به پزشک دسترسی داشت.به هر حال در گزارش‌های افسران اطلاعاتی آمریکایی ثبت شد که او در پاکستان نیست و به افغانستان رفته است.

چه کسی خانه امن الظواهری را لو داد؟

پس از خروج آمریکایی‌ها از افغانستان، ماموران اطلاعاتی ایالات متحده خانه‌‌ای را در کابل شناسایی می‌کنند که گه‌گاه رهبران ارشد طالبان به آن آمد و شد دارند. بررسی‌های بیشتر می‌گوید این خانه متعلق به دستیار ارشد رئیس شبکه حقانی از رهبران طالبان است! حساسیت ماموران اطلاعاتی آمریکا نسبت به خانه بیشتر می‌شود. آنها مردی را رصد می‌کنند که در بالکن خانه می‌نشیند و مطالعه می‌کند؛ الظواهری است! او هرگز این خانه را ترک نمی‌کند.

C.I.A عادت‌‌ها را جدی می‌گیرد

در گزارش ماموران اطلاعاتی آمریکا آمده الظواهری هر روز مدت زمان زیادی را در بالکن خانه‌اش می‌گذراند. آنجا می‌ایستد، می‌نشیند، مطالعه می‌کند و چون از خانه خارج نمی‌شود، در بالکن هوا می‌خورد. آنها می‌دانند دیگرانی هم در آن خانه رفت و آمد می‌کنند، اما هرگز سر و کله‌شان در آن بالکن پیدا نمی‌شود.

چالش‌های C.I.A برای عملیات شکار

خانه امن محل نگهداری ایمن الظواهری در محله شیرپور کابل واقع شده است؛ محله‌ای شلوغ با خانه‌های انبوه و متراکم. پس اجرای هر عملیاتی امکان پذیر نیست و می‌تواند منجر به فاجعه شود. مثلا استفاده از موشک با مواد منفجره سنگین و یا حضور نیروی انسانی بسیار خطرناک خواهد بود. در میان گذاشتن موضوع با بایدن چالشی دیگر را هم پیش روی ماموران گذاشت؛ جانِ مارک آر فیکس، شهروند آمریکاییِ گروگان طالبان در اثر این عملیات به خطر نیفتد

طراحی عملیات شکار

افسران اطلاعاتی بر اساس عادات الظواهری در بالکن خانه امن، عملیاتی را طراحی کردند و در ماه آوریل آن را با مقامات امنیتی کاخ سفید در میان گذاشتند. این عملیات پس از ارزیابی‌های اولیه در ماه ژوئیه با شخص بایدن که در قرنطینه کرونا بود مطرح شد. عملیات چندین بار به صورت مجازی و با روش مدل‌سازی برگزار شد. زاویه و ساعت شلیک، شرایط جوی مختلف، وزش باد و خسارات و تلفات آن مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت قرار شد عملیات شکار الظواهری با دو موشک هلفایر به وسیله هواپیماهای بدون سرنشین در صبح روز یکشنبه اجرا شود.

صدور مجوز و اجرایی شدن عملیات

بایدن در روز ۲۵ ژوئیه ۲۰۲۲ مجوز اجرایی عملیات را برای C.I.A صادر کرد. تعداد کمی از مقامات نظامی آمریکا از این عملیات خبر داشتند. تعدادی از آنها فقط کمی قبل از انجام عملیات در جریان قرار گرفتند.  سرانجام عملیات شکار الظواهری در صبح روز یکشنبه ۳۱ ژوئیه در خانه امن در کابل با شلیک دو موشک هلفایر انجام شد. پس از این که تایید شد فرد کشته شده، ایمن الظواهری، رهبر القاعده است، خبر آن در ساعات آغازین روز سه‌شنبه در دسترس رسانه‌ها قرار گرفت.