رشد درآمدهای نفتی در حالی از سوی مقامات دولت سیزدهم به نکته‌ای برای نشان دادن درستی سیاست این دولت تبدیل شده است که در عمل محصول و نحوه افزایش درآمدهای نفتی چندان روشن نیست. افکار عمومی می‌پرسند اگر درآمدهای نفتی دستخوش افزایش شده و رشدی در این محدوده دارد که می‌توان بدان صفت خیره‌کننده داد، چگونه وضعیت تورمی ایران بهبود نیافته است.
مدیر روابط عمومی وزارت نفت در تازه‌ترین سخنانش اعلام کرده است: وصول درآمدهای ارزی در فروردین و اردیبهشت‌ماه امسال (۱۴۰۱) بیش از ۶۰ درصد بیشتر از مدت مشابه پارسال بوده است.علی فروزنده تاکید کرد: با تلاش وزارت نفت و برخلاف شایعات و گزاره‌های مطرح‌شده در فضای عمومی جامعه، وصول درآمدهای حاصل از صادرات نفت، میعانات گازی، گاز طبیعی، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی در دو ماه ابتدایی امسال افزایش چشمگیری نسبت به مدت مشابه پارسال داشته است.
محمود خاقانی، کارشناس اقتصاد انرژی دراین رابطه گفت: نه فقط درآمدهای نفتی در وضعیتی تاریک و مبهم قرار دارند، بلکه هزینهکرد این درآمدها نیز به نقطه تاریک اقتصاد ایران تبدیل شده است و ادعای رشد عجیب درآمدهای نفتی با واقعیت رشد قابل توجه قیمت دلار در بازار همخوانی ندارد وی تصریح کرد: مقایسه عملکرد وصول درآمدهای حاصل از صادرات نفت، میعانات گازی، گاز طبیعی، فرآورده‌های نفتی، محصولات پتروشیمی در دو ماه امسال نسبت به پارسال نشان می‌دهد وصول درآمدهای ارزی در فروردین‌ماه و اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ بیش از ۶۰ درصد بیشتر از مدت مشابه پارسال بوده است.مدیرکل روابط عمومی وزارت نفت افزود: برای نمونه درآمدهای پتروشیمی که به سامانه نیما واریز شده در دو ماه نخست پارسال ۱.۵ میلیارد دلار بود که در دو ماهه امسال به ۲ میلیارد و ۴۵۰ میلیون دلار رسیده است.
فروزنده گفت: درآمدهای وصولی بر اساس قانون و مفاد بودجه در اختیار سازمان‌های مسئول برای مصارف گوناگون کشور قرار گرفته است.در این راستا پدرام سلطانی با اعتراض به تبلیغات پرفشار وزارت نفت مبنی بر افزایش درامدهای صادراتی تاکید کرد: وزارت نفت اعلام کرده که درآمدهای نفتی ایران در فروردین و اردیبهشت امسال نسبت به دوره مشابه سال پیش بیش از ۶۰ درصد افزایش داشته، در حالی که قیمت نفت نسبت به آن دوره بیش از ۷۰ درصد افزایش داشته است.
وی چنین نتیجه گرفته است که «نفت بیشتر می‌فروشیم پولش را هم می‌گیریم» سخن رایگانی بیش نبوده است.در شرایط فشار اقتصادی بسیاری شعار رئیس‌جمهوری را یادآوری می‌کنند که اعلام کرده بود سفره مردم را به برجام گره نمیزند و حالا نیز میگویند صادرات نفت نیز بدون احیای برجام محقق شده است.
شعارهایی که در حد شعار باقی ماند
محمود خاقانی، کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: دولت سیزدهم بعد از یک سال ثابت کرد به شعارهایی که داده است پایبندی ندارد و خلاف شعارها عمل می‌کند.وی با اشاره به اینکه توانایی مقامات اقتصادی دولت سیزدهم بسیار کمتر از مقامات اقتصادی دولت‌های پیشین است، ادامه داد: می‌بینیم که دولت در مسیر خلق ابرتورمی بزرگ پیش می‌رود و هیچ دولتی در چنین شرایطی بدون توضیح شفاف این چنین فشار سنگینی را به مردم وارد نمی‌کند.وی تاکید کرد: اما مقامات دولت سیزدهم بدون هیچ توجهی در حال وارد کردن فشار هستند و از این بابت واقعا وضعیت نگران‌کننده‌ای وجود دارد.
وی تاکید کرد: من به عنوان یک کارشناس به دیده تردید به آمارهای ارائه شده از سوی مقامات دولت سیزدهم نگاه می‌کنم. وقتی شما از افزایش خیره‌کننده درآمدهای نفتی سخن می‌گویید، اما دلار از ۲۵ هزار تومان به ۳۱ هزار تومان می‌رسد، چگونه می‌توانیم سخنانتان را باور و بدان استناد کنیم؟ مگر ممکن است شما درآمدهایتان افزایش یافته باشد و ما تاثیر آن را نبینیم؟اقتصاد ایران در یکی از سخت‌ترین مقاطع تحریمی قرار دارد و جدا از تحریم نفتی و مشکلات بازگشت پول حاصل از فروش نفت به کشور، جولان روسیه در بازارهای نفتی آسیایی، خطری بالقوه برای صادرات نفت ایران محسوب می‌شود و این احتمال وجود دارد که نفت ایران قدرت رقابت در بازارهای تحریمی را نیز از دست بدهد.وی با اشاره به شرایط تحریمی گفت: لزومی ندارد شما بگویید که چقدر نفت فروختید و به چه کسانی فروختید فقط اعلام کنید پول نفت را کجا خرج می‌کنید که ما تاثیرش را نمی‌بینیم. در این صورت وضعیت بهبود خواهد یافت.
عدم مطابقت آمار فروش نفت ایران با وضعیت عرضه و تقاضا در جهان
او گفت: در ضمن ادعاهای مقامات ایران در خصوص میزان فروش نفت چندان تطابقی با وضعیت عرضه و تقاضا در جهان ندارد و حتی اگر بپذیریم که درآمدهای نفتی خیره کننده افزایش یافته و دولت سیزدهم نیز صادق و راستگوست، اما نمی‌دانیم تغییر معادلات در بازار ارز نتیجه چیست و بهتر است مقامات در این زمینه توضیح بدهند . وی با اشاره به اینکه تحریم عامل ایجاد فضای تاریک در اقتصاد است، اضافه کرد: در این فضا کسانی که از تحریم نفع می‌برند و مانع رفع آن هستند، بیشترین انتفاع را دارند. در این فضای تاریک نمی‌دانیم چقدر درآمد نفتی حاصل می‌شود و متاسفانه مطلع نیستیم که در چه بخش‌هایی این درآمدها هزینه می‌شود. وی با یادآوری این نکته که قرار بود با ورود اقای رئیسی از قوه قضاییه به دولت اقداماتی جدی برای مقابل با فساد صورت گیرد، گفت: کاش اقای رئیسی به این نکته توجه کنند که مبارزه با فساد در گرو شفافیت است. شفافیت نیز در صورت شفاف شدن بودجه و سایر بخش‌ها حاصل می‌شود حال آنکه آن قدر بودجه سال ۱۴۰۱ نسبت به سال‌های قبل مبهم‌تر شده که نمی‌توان این وضعیت را ردگیری کرد و در نتیجه در این فضای مبهم و تاریک مبارزه با فساد ممکن نیست .
در پایان این نکته نیز شایان توجه است که ایران از سال ۱۳۹۷ با تحریم‌های نفتی روبروست. خروج ترامپ از برجام، دور تازه تحریم نفتی و بحران ارزی در ایران را رقم زد. آمارهای سالانه و فصلی بانک مرکزی نیز نشان می‌دهد که میزان درآمدهای نفتی قابل بازگو شدن نیست. دستگاه‌های اجرایی با استناد به تحریم از اعلام درآمدهای کشور در این بخش خودداری می‌کنند، اما آنچه اهمیت مساله را بیش از پیش افزایش می‌دهد این است که در سایه این ابهام، نفع برندگان از تحریم نیز روشن نیستند. اقتصاد ایران در یکی از سخت‌ترین مقاطع تحریمی قرار دارد و جدا از تحریم نفتی و مشکلات بازگشت پول حاصل از فروش نفت به کشور، جولان روسیه در بازارهای نفتی آسیایی، خطری بالقوه برای صادرات نفت ایران محسوب می‌شود و این احتمال وجود دارد که نفت ایران قدرت رقابت در بازارهای تحریمی را نیز از دست بدهد.