در حالیکه جو بایدن با شعار بازگشت به برجام به قدرت رسید اما این بازگشت را منوط به بازگشت ایران به تعهداتش دانست. ایران هم آمریکا را آغاز کننده نقض برجام دانست و از ایالات متحده خواست که اولا همه تحریم‌ ها را پیش از مذاکرات جدید بردارد و ثانیا تعهد کتبی بدهد که دیگر تعهدات خود را در هیچ دولتی نقض نخواهد کرد. آمریکا این درخواست را نپذیرفت و اختلاف و کشمکش ادامه پیدا کرد.

میانجی که تو زرد از آب درآمد

حالا دو طرف (ایران و آمریکا) وارد بازی "اول تو" شده اند و از طرف دیگر می خواهند که گام اول را بردارد. در همان زمان هم که جو بایدن به کاخ سفید ورود کرد، بسیاری از تحلیلگران از این گفتند که بعید است آمریکا یا ایران گام نخست را بردارند و اختلاف بین این دو چنان جدی و عمیق است که بدون واسطه و میانجی نمی توانند با یکدیگر توافق کرده یا پای میز مذاکره بنشینند.

چندی پیش بود که ابتدا چند رسانه غربی از اتحادیه اروپا خواستند که نقش میانجی را بر عهده بگیرد. در آن زمان تصور می شد که اتحادیه اروپا بهترین گزینه برای وساطت بین ایران و آمریکا است. با این حال، این تصور و پیش بینی درست از آب درنیامد. اروپا بعد از ورود بایدن به کاخ سفید، شوق خود را برای ترغیب آمریکا به بازگشت به برجام از دست داد و به علت رابطه خوبی که با بایدن داشت، سعی کرد در کنار آمریکا بایستد و ایران را تنها بگذارد.

چین، گزینه ای که خیلی ها به آن فکر می کنند

با تغییر رفتار تروئیکای اروپا (آلمان و فرانسه و انگلیس)، تحلیلگران به این نتیجه رسیدند که شاید چین گزینه بهتری برای میانجیگری بین ایران و آمریکا باشد. چند روز پیش، بیزینس اینسایدر در گزارشی از این گفت که اگر چین نقش واسطه را بین ایران و آمریکا ایفا کند شاید بتوان از این وضعیت خارج شد و راه دیپلماسی را در موضوع برجام و بحث هسته ای نجات داد.شواهد نشان می دهد که چین بدش نمی آید در این زمینه فعالیت داشته باشد. وزیر امور خارجه چین در گفتگوی اخیرش با وزیر امور خارجه ایران گفت که ایالات متحده باید مسئولیت خود را در خروج یکجانبه از توافق هسته ای با ایران بپذیرد و آن را جبران کند و ایران هم  به تعهدات هسته ای خود عمل کند.

خبرگزاری شینهوا در خبری ضمن اشاره به گفتگوی تلفنی روز شنبه وانگ یی وزیر امور خارجه و حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی او، گزارش داد که چین از تصمیم ایران برای بازگشت به مذاکرات هسته ای استقبال کرده است. همچنین، حسین امیرعبداللهیان هم به وانگ یی گفته که ایران به مذاکرات مربوط به احیای توافق هسته ای متعهد است و مایل است هماهنگی با چین در این زمینه را افزایش دهد.

بلومبرگ هم ضمن اشاره به این‌ خبر تاکید کرد که ایران هفته گذشته از سرگیری مذاکرات هسته ای چندجانبه را که ماه هاست متوقف شده بود، تایید کرد. هدف از این مذاکرات، احیای توافق هسته ای سال 2015 است که دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا بیش از سه سال پیش از آن خارج شد. حالا بسیاری از ناظران بین المللی چشم به چین دوخته اند و منتظرند که اژدهای سرخ آسیا زمینه ساز مذاکرات هسته ای جدید شود. باید صبر کرد و دید که آیا چین می تواند دو طرف را راضی کند که پای میز مذاکره بنشینند و حداقل مذاکرات وین را ادامه دهند یا نه.

حسین نیازبخش