‌هم‌قسم برای پنهان‌کردن خبری که به لحظه منتشر شد

جلسه عصرگاهی چهارشنبه گذشته جلسه پرالتهابی بود؛ جلسه انتخاب شهردار. قرار بود خبری از آن منتشر نشود اما هم نام شهردار برگزیده منتشر شد و هم لیستی از کسانی که به وی رأی داده بودند.گفته می‌شود در مرحله نخست رأی‌گیری، علی زاکانی ۹ رأی، مازیار حسینی هشت رأی و محسن پیرهادی سه رأی آورده‌اند. پس از این رأی‌گیری فضای جلسه کمی ملتهب می‌شود، طرفداران مازیار حسینی در توییتر به برخی بی‌اخلاقی‌ها برای رسیدن به صندلی شهرداری اشاره می‌کنند. وحید نوروزی در توییتی نوشته است: مگر صندلی سبز خیابان بهشت چقدر ارزشمند است که این‌قدر بی‌اخلاقی می‌کنند.

 مازیار حسینی، علی زاکانی و محسن پیرهادی هر سه متعلق به این نظام هستند و هرکدام هم ویژگی‌های خاص خود را دارند. اما درحالی‌که به نظر می‌رسید پیروز دومین مرحله، مازیار حسینی باشد، نام علیرضا زاکانی با ۱۲ رأی برده می‌شود. به نظر می‌آید کسانی که در دور اول به محسن پیرهادی رأی دادند و در دور دوم رأیشان را به سبد زاکانی ریختند، اصلی‌ترین عامل پیروزی زاکانی بوده‌اند، همچنین فشارهای بیرونی که چمران هم در سخنان غیررسمی خود از تریبون شورا درحالی‌که نمی‌دانست در‌حال پخش زنده از سایت آپارات است، به آن اشاره کرد.

گروهی هم از مدیران سابق شهرداری بودند که از گذشته روابط خوبی با مازیار حسینی نداشتند. برخی رأی به زاکانی را آشکارشدن شکاف میان نزدیکان قالیباف عنوان می‌کنند و معتقدند طیف جوانان ‌سس انقلابی از وی دور شده‌اند.با توجه به رأی‌گیری اولیه درصورتی‌که رأی جوانان حزب‌اللهی و انقلابی نزدیک به قالیباف به سبد رأی زاکانی عضو حزب رهپویان برود، او شهردار آینده تهران خواهد شد که نشان از اختلاف و شکاف میان طرفداران قالیباف دارد.

چرا نام زاکانی رسما اعلام نشد؟

پس از پایان رأی‌گیری و انتخاب زاکانی کانال‌های خبری وابسته به اعضای جدید شورای شهر تهران این خبر را منتشر کردند. خبرگزاری فارس نیز چند دقیقه بعد خبر شهردارشدن زاکانی را منتشر کرد. خبری که دقایقی بعد از سوی چمران رد شد. چمران گفته بود که اخبار منتشرشده را تأیید نمی‌کند. برخی از اعضای شورای شهر ششم دلیل اعلام‌نشدن نام شهردار منتخب را هم‌قسم‌شدن برای محرمانه‌ماندن نتیجه رأی‌گیری عنوان کرده‌اند. احمد صادقی، یکی از اعضای شورای ششم، درباره اصرار بر اعلام‌نشدن نام شهردار آینده تهران می‌گوید:‌ براساس قانون در اولین جلسه رسمی شورای شهر، هیئت‌رئیسه انتخاب می‌شوند و در جلسه روز یکشنبه که دومین جلسه شورای شهر ششم است، روند قانونی انتخاب شهردار طی خواهد شد.وی ادامه می‌دهد: این انتخاب یک انتخاب درون‌جریانی بود؛ بنابراین گزینه نهایی به‌طور رسمی اعلام نمی‌شود.

آیا آرای زاکانی ریزش می‌کند؟

عدم اعلام رسمی گزینه نهایی شهرداری این تردید را ایجاد می‌کند که شاید تا روز یکشنبه برخی از آرا تغییر کند. موضوعی که مهدی چمران آن را تکذیب می‌کند. او در حاشیه مراسم تحلیف اعضای ششمین دوره شورای شهر تهران به خبرنگاران گفته است که براساس رأی‌های استمزاجی قبلی رأی‌گیری کردیم و مطالعات خود را انجام دادیم اما تا در صحن شورا رأی‌گیری انجام نشود، رسمی و قانونی نخواهد بود و در اولین فرصت تشکیل جلسات مسئله شهردار را نیز روشن خواهیم کرد. او در پاسخ به این پرسش که آیا نتیجه رأی‌گیری و این انتخاب تغییر می‌کند می‌گوید: فکر نمی‌کنم.

راست‌گوهای شورای شهر

تغییر رأی الهه راستگو در شورای چهارم مثالی تاریخی برای پیمان‌شکنی در قول‌و‌قرارهای درون‌جریانی است. پس از انتشار نام شهردار آینده تهران، برخی آرای اعضایی را هم که به دو رقیب رأی داده بودند، منتشر کردند. رأی چند گزینه محل چالش بود؛ نخست رأی نرجس سلیمانی که گفته شده بود به مازیار حسینی رأی داده است. اما علیرضا نادعلی یکی دیگر از اعضای شورای ششم در توییتی اعلام کرد رأی برای انتخاب شهردار تهران مخفی بود و قرار نبود آرای نمایندگان مردم در فضای مجازی منتشر شود؛ آن‌هم با دسته‌بندی انقلابی و غیرانقلابی، بین نمایندگان انقلابی و غلط‌های فاحش درباره اینکه چه کسی به چه گزینه‌ای رأی داده است!

یادگار محترم حاج قاسم عزیز هم به شهردار انقلابی رأی داد اما در فضای مجازی به ‌عکس منتشر شد. گویا در فضای مجازی ملزم به رعایت تقوا نیستیم! یکی از چهره‌های نزدیک به مهدی چمران نیز اعلام کرد که سخنان نادعلی واقعیت ندارد و وعده داد جزئیات بیشتری را افشا کند. اما نرجس سلیمانی عصر روز گذشته در بیانیه رسمی اعلام کرد که بدون هیچ فشاری برای انتخاب شهردار به علیرضا زاکانی رأی داده است.

حرف‌هایی که نباید منتشر می‌شد

پاسخ معمای پیروزی زاکانی، در مراسم تحلیف اعضای شورای شهر ششم از بلندگوی شورای شهر پخش شد. درحالی‌که چمران نمی‌دانست بلندگوی او باز است و تماشاگران مراسم از سایت آپارات می‌توانند مکالمات او را بشنوند. در این گفت‌وگو نرجس سلیمانی درباره شفافیت و اعلام آرا درخصوص انتخاب شهردار صحبت می‌کند. او خطاب به چمران می‌گوید کاش رأی‌های ما شفاف بود و آشکار بود. پس از آن مهدی چمران با گلایه از اتفاق جلسه رأی‌گیری خطاب به نرجس سلیمانی می‌گوید: من دیشب تا صبح نخوابیدم و یکی از بدترین شب‌ها بود، حتی از زمان جنگ هم بدتر بود.

از اینکه اسامی رفته است غلط و غلوط، آخه یعنی چی، این همه ما گفتیم. پس از آن سلیمانی درباه شفافیت صحبت می‌کند و ظاهرا به غیرعلنی‌بودن آرا اعتراض دارد. چمران می‌گوید نمی‌شود، یک عده فشار می‌آورند و ادامه می‌دهد البته قانون نوشته انتخاب شهردار باید با رأی مخفی باشد. آن‌هم دلایلی دارد چون یک عده‌ای را می‌ترسانند و تهدیدشان می‌کنند. چمران ادامه می‌دهد حتی همین حالا با اینکه رأی مخفی بوده گفته اگر رأی ندهید چنین می‌کنیم و چنان می‌کنیم. آمدند گفتند و من تذکر دادم، شما تشریف نداشتید. چمران بعد از انتشار گسترده فایل صوتی این مکالمات به رسانه‌ها گفته اسمی از زاکانی نبرده است و تنها از انتشار اشتباه اسامی رأی‌دهندگان ناراحت بوده است.

انتخاب پرحاشیه

اما انتخاب زاکانی به‌عنوان شهردار آینده تهران حاشیه‌های زیادی را به دنبال داشت. مدافعان انتخاب شهردار متخصص آن را بدعهدی شورای ششمی‌ها به بدنه شهرداری توصیف کردند. برخی از چهره‌های رسانه‌ای اصولگرا هم از تلاش حدادعادل برای شهردارشدن زاکانی سخن گفتند و محمد مهاجری در یادداشتی که در کانال تلگرامی‌اش منتشر کرده شهردارشدن زاکانی را به حدادعادل تبریک گفته و نوشته است که انتخاب آقای زاکانی، کاندیدای جنابعالی، به شهرداری تهران را تبریک می‌گویم. تلاش وافرتان برای مهره‌چینی در شهرداری تهران بالاخره نتیجه داد. سعیکم مشکور! انصافا افرادی که مأمور به‌ثمررساندن این کار شده بودند، مردانه پای کار ایستادند و وظایف محوله را در مورد خالی‌کردن زیر پای دیگر کاندیداها و رساندن نتیجه بازی به نتیجه دلخواه شما خوش درخشیدند.

از‌جمله آنهایی که به قول آقای چمران متوسل به تهدید شدند. سعیهم مشکور! انصافا حق آقای قالیباف را هم با همراهی پایداریچی‌ها و بعضی از اعضای جمعیت موسوم به ایثارگران خوب کف دستش گذاشتید و او را هم ناک‌اوت کردید. سعی این عزیزان هم مشکور! آقای قالیباف هم زحمت زیادی کشید تا ضربه فنی نشود، اما کاندیدایش بیش از ۹ رأی نداشت. سعی او هم مشکور! او در این نامه اتهاماتی هم به زاکانی درخصوص تعداد مجوزهای ساختمانی که از شهردار گرفته است وارد کرده است. در این فاصله شورای اصولگرایان قم هم دومین بیانیه خود را علیه زاکانی منتشر کرده‌اند.

در این بیانیه آمده است که به همه ثابت کرده‌اید که پست نمایندگی شهر قم برای شما از اولویتی برخوردار نیست و یقینا باید در برابر خداوند و شهدا و تک‌تک آرائی که به نام‌تان در صندوق رأی ریخته شد، در قیامت پاسخ‌گو باشید. اکنون در مملکت برای پست شهرداری تهران قحط‌الرجال است؟ آیا به اهمیت جایگاهی که در آن واقع شده‌اید، یعنی نمایندگی مرکز جهان تشیع واقف نیستید که به چنین فکری افتاده‌اید؟ توقع از حضرتعالی این بود که حتی پیشنهاد پست شهرداری تهران را هم نپذیرید.

مانع قانونی در برابر زاکانی

برخی از مخالفانِ حضور زاکانی هم به موانع قانونی انتخاب او به‌عنوان شهردار تهران اشاره کرده‌اند و گفته‌اند که تا زاکانی از مجلس استعفا ندهد و این استعفا به رأی گذاشته نشود، حتی نمی‌تواند سرپرستی شهرداری تهران را برعهده بگیرد. تحصیلات غیرمرتبط او هم یکی دیگر از چالش‌های اوست. سلمان سامانی، سخنگوی وزارت کشور سال ۹۷ در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرده بود‌ تمام افرادی که قرار است به‌عنوان شهردار انتخاب شوند، باید از رشته‌های مشخصی مانند: عمران، سازه، راه‌و‌ترابری، حمل‌ونقل، مدیریت ساخت، محیط زیست، ساختمان‌های هوشمند، شهرسازی، ساخت و تولید، نقشه‌برداری، طراحی محیط زیست از گروه فنی و مهندسی و رشته‌های فضای سبز، بهداشت محیط، علوم و مهندسی، محیط زیست، ارزیابی و آمایش سرزمین و آلودگی‌های محیط زیست از گروه علوم تجربی و رشته‌های مدیریت در گروه علوم انسانی و معماری در گروه هنر باشند.

همچنین در این مصوبه گفته شده که شهرداران باید ۹ سال سابقه مدیریت ارشد داشته باشند. علی دشتی، حقوق‌دان عمومی در همین رابطه به یکی از رسانه‌ها گفته است که شرایط باید دقیق و با جزئیات بررسی شود: «حتی گاهی سابقه کار مدیریت در بخش خصوصی هم می‌تواند مشمول سوابق کار باشد و قابلیت تطبیق و معادل‌سازی دارد و این‌طور نیست که ماجرا خیلی سهل و آسان باشد، نیاز به کارشناسی و ارائه شاهد و مدرک دارد». دشتی همچنین تأکید می‌کند گاهی این آیین‌نامه استثناهایی هم دارد و همچنین نیز طبق آیین‌نامه اختیاراتی دارد.

تهران بدون شهردار است

از حاشیه‌های شهرداری زاکانی که عبور کنیم، یکی از ابهاماتی که مطرح است حضور پیروز حناچی به‌عنوان شهردار تهران است؛ برخی از حقوق‌دان‌ها معتقدند او برای ادامه فعالیت‌هایش حتی برای یک روز نیاز به رأی شورای ششمی‌ها دارد. علی دشتی، حقوق‌دان این موضوع را در صفحه اینستاگرامش تأیید کرده است. به گفته علی دشتی، متن قانون استفساریه به‌صراحت می‌گوید که «پس از رسمیت‌یافتن اعم از اینکه دوره شهردار قبلی پایان یافته باشد یا نه…» که منظورش در مواردی است که شهردار در اثنای دوره انتخاب شود و در این صورت هم که دوره چهارساله‌اش کامل نشود، بلافاصله پس از رسمیت، شهردار‌ یا سرپرست جدید جایگزین او می‌شوند که به‌صراحت همین متن استفساریه باید پس از رسمیت این تکالیف انجام شود.

لذا پس از رسمیت شورا تنها شهردار یا سرپرست جدید صلاحیت قانونی اقدام دارند و شهردار قبلی به‌هیچ‌وجه بیش از چهار سال در‌صورتی‌که در ابتدای دوره چهارساله شورا و حتی کمتر از آن درصورتی‌که در اواسط دوره انتخاب شده باشد، مجوزی برای ادامه کار ندارد. برخی از کارشناسان حقوقی نیز با استناد به برخی از موارد قانونی می‌گویند، در قانون تجارت، درخصوص مدیران شرکت‌های تجاری در قوانین عادی درباره معاون‌اول و وزرا، این قاعده است که تا انتخاب نفر جدید، نفر قبلی عهده‌دار اداره امور خواهد بود،چون نمی‌شود که یک مسئولیت بدون مدیر باشد. دشتی درباره این ابهام هم توضیح می‌دهد: اصل مهم عدم تعطیل‌برداری حقوق عمومی وجود دارد، لیکن اجرای آن در مواردی است که در قوانین و مقررات تصریحی وجود نداشته باشد.

ولی در اینجا تصریح وجود دارد بر پایان‌یافتن دوره شهردار هم‌زمان با رسمیت‌یافتن شورای جدید و لزوم انتخاب سرپرست و شهردار جدید. علاوه بر اینها بخش‌نامه وزارت کشور هم بر پایه همین مواد قانونی به‌صورت دقیق بر خاتمه خدمت شهردار قبلی اشاره دارد و تنها در یک صورت که شهردار قبلی، شهردار منتخب بعدی باشد اجازه استمرار دوره شهردار را داده است. برخی نیز معتقدند: «بخش‌نامه مربوط به سال ۹۶ است و آیین‌نامه مصوب هیئت وزیران سال ۹۷، فرصت یک‌ماهه به شورا برای انتخاب شهردار داده است. در اینجا یا آیین‌نامه خود دست به تقنین زده یا چنین تفسیر نموده که منظور از «بلافاصله» معنای تحت‌الفظی نیست و مهلت یک‌ماهه را شامل می‌شود».

دشتی در این خصوص هم توضیح می‌دهد: در قانون شهرداری مصوب ۳۴ مهلت شورا برای انتخاب شهردار سه ماه بود، در ماده ۷۱ قانون شورا در سال ۷۵ این مدت به «بلافاصله» تغییر کرد و آیین‌نامه در سال ۹۷ با خروج از قانون و در تفاوت با قانون اخیر یک ماه را مصوب کرد. که البته به نظرم قابل‌ابطال در دیوان عدالت اداری هم هست. برای پرکردن باگِ بین خاتمه خدمت تا صدور حکم شهردار جدید، انتخاب سرپرست از بین کارکنان شهرداری پیش‌بینی شده که شورا باید از آن استفاده کند تا امور عمومی معطل نشود. د‌رهر‌حال این وظیفه شوراست که شهر بدون شهردار نماند. هرچند تا روز یکشنبه این چالش با انتخاب شهردار آینده تهران به‌طور رسمی برطرف می‌شود.