انتشار عبارتی مانند تحقیر مجلس پس از به توپ بستن آن توسط لیاخوف روسی از جمله تعابیری بود که طی چند ساعت گذشته در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود. اما ماجرای سفر محمدباقر قالیباف به مسکو چیست؟ هر چند در خصوص نیت اصلی این سفر اطلاع دقیقی در دست نیست اما طبق ادعای مجتبی توانگر، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، یک از دلایل اصلی سفر قالیباف، اقتصادی و فروش نفت و برجام است! حوزه‌ای که هر چند ربطی به رئیس مجلس ندارد اما با انگیزه ای که قالیباف برای رسیدن به پاستور دارد به نظر می رسد او قصد داشت در این دیدار به نوعی تعریف جدید دیپلماسی دولت آینده ایران را برای پوتین تبیین کند.

یک کانال اصولگرا که پیشتر هم درباره حواشی این سفر توضیح داده بود درباره نپذیرفتن قالیباف توسط پوتین می نویسد: "مشاوران ولادیمیر پوتین بعد از بررسی شرایط ایران به پوتین گفته اند که قالیباف در معرض کاندیداتوری است و به صلاح نیست که با او جلسه ای تنظیم کنید، پوتین نیز طی پیامی به سفیر ایران در مسکو می گوید دیدار وی با رئیس مجلس ایران لغو است. با اصرار قالیباف به دفتر رهبری قرار می‌شود نامه سری رهبرانقلاب خطاب به پوتین توسط قالیباف به روسیه برده شود که رئیس جمهور روسیه به این دلیل در عمل انجام شده قرار گرفته و با رئیس مجلس ایران دیدار کند. این بار دفتر پوتین پروتکل های بهداشتی کرونا را پیش می کشد و می گوید تمام دیدار کننده ها با رئیس جمهور روسیه باید ۱۵ روز قبل از دیدار در قرنطینه باشند که بالاخره قالیباف عطای دیدار را به لقای آن می‌بخشد."

محمدحسین فرهنگی، سخنگوی هیات رئیسه مجلس هم درباره جزئیات نامه آیت الله خامنه ای که قرار است توسط قالیباف به مقامات مسکو تحویل داده شود، هم گفته است: بنده از جزئیات نامه اطلاعی ندارم، اما همواره دیپلماسی پارلمانی داشته‌ایم که بخشی از آن از سوی رئیس و سخنگوی کل مجلس انجام می‌شود و این سفر به روسیه نیز در راستای همین مورد خواهد بود.

فروش نفت ایران به روسیه

موضوع فروش نفت ایران در شرایط تحریم همواره یکی از دغدغه های مهم کشور بوده است که به نظر می رسد پس از روی کارآمدن «جو بایدن» هم آنطور که به نظرِ حسن روحانی می رسید آسان نشود. روسیه در این بین یکی از کشورهایی است که پیشتر بارها راه حل هایی را جهت دورزدن تحریم های نفتی ایران به مسئولان جمهوری اسلامی پیشنهاد داده بود که به طور مثال می توان به گزارش تیرماه سال گذشته «سرگی ریابکوف» معاون وزارت خارجه روسیه اشاره کرد که گفته بود: "کشورش حاضر است در فروش نفت به ایران کمک کند. او گفت که روسیه پیش از این هم در فروش نفت به ایران کمک کرده است." اما درباره این کمک توضیحات بیشتری ارائه نکرد.

اظهاراتی که همان زمان هم واکنش های منفی را به دنبال داشت زیرا بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که روسیه قصد دارد تا  نفت ایران را با قیمت پایین‌تری از قیمت جهانی بخرد و مابه ازای آن کالا روسی به ایران تحویل دهد. به این دلیل که روسیه اگر بخواهد ارز حاصل از فروش نفت ایران را بازگرداند باید از طریق بانک این کار را انجام دهد، بانک‌های اصلی روسیه هم از ترس تحریم‌های آمریکا با ایران مبادلات بانکی ندارند.

این در حالی است که این مذاکرات نفتی برای صادرات نفت ایران به روسیه از سال ٢٠١٤، آغاز شده بود و براساس طرح اولیه، قرار بود روسیه روزانه تا ٥٠٠ هزار بشکه از نفت ایران را در ازای تجهیزات و کالاهای روسی خریداری کند.این قرارداد بزرگ نفتی که ارزش ماهیانه آن یک میلیارد و 500 میلیون دلار و در مجموع به 20 میلیارد دلار در سال تخمین زده می‌شد، با حصول توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+5 عملا به دست فراموشی سپرده شد. علاوه بر بحث فروش نفت ایران از طریق روسیه، پس از توقیف چند نفت‌کش ایرانی طی ماه و سال های گذشته، مقامات روس به ارائه طرحی پرداختند که می‌تواند نفت ایران را از طریق دریای خزر به کانال ولگا و دن و سپس به دریای سیاه و از آنجا به دریای مدیترانه انتقال دهد.

اگر چه ظرفیت انتقال نفت ایران از این مسیر به دلیل فقدان خطوط لوله با گنجایش بالا محدود است، اما این پیشنهاد روسیه به نظر می رسد بیش از آنکه به سود ایران (از نظر  مسیر کاملا بی‌خطر و امن و رفع هرگونه محدودیت سیاسی) باشد به سود مسکو و پوتین است. هر چند درباره نتایج سفر سه روزه قالیباف به مسکو و حواشی که احتمالاً به دنبال خواهد داشت و محتوای نامه ای که قرار است به دست پوتین برسد فعلاً نمی توان تحلیلی داشت اما به نظر می رسد با توجه به رویکرد رئیس جمهور جو بایدن در کاخ سفید باید منتظر تغییر وضعیت رنگی به سیاه و سفید مسکو در برابر تهران ماند.