طرحی که بر اساس اعلام ربیعی قرار بود دامنه وسیعی از شهروندان را از نعمت برق مجانی برخوردار سازد. این نعمت فخیمه اما کمتر از چند هفته به ناگهان بدل به دامنه وسیعی از خاموشیهای گسترده در اغلب مناطق پایتخت و بیشتر کلانشهرهای کشور شد.شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ بعد از انتقادات دامنهدار مردم در این خصوص اعلام کرد که توقف تولید برق در برخی نیروگاهها علت «خاموشیهای پراکنده» در تهران بوده است. این شرکت خواستار کاهش مصرف برق از سوی مشترکان به میزان ده درصد شده است.
برخی زمزمههای غیررسمی هم در خصوص استخراج بیتکوین از طریق دستگاههای چینی منتشر شد که هنوز هیچ تاییدیه یا تکذیبیهای در خصوص آنها ارایه نشده است. بلافاصله پس از گسترش خاموشیها شبکههای اجتماعی پر شدند از گلایههای مردمی که به دلیل گسترش خاموشیها آسیبهای گستردهای به فرایند کسب و کار و فعالیتهای آنان آنها وارد ساخته است.
شهروندانی از مشاغل مختلفی چون خیاطی، آموزشهای آنلاین، کارگاههای خرد و خانگی و...از جمله بخشهایی بودند که نسبت به این خاموشی اعتراض کردند. خاموشیها اما صدای صنعتگران را هم درآورد. آن هم در شرایطی که بخش قابل توجهی از فعالیتهای صنایع و کشاورزی از طریق برق انجام میشود و صنعت برق تعهداتی را برای سرویسدهی آنان پذیرفته است.
خسارت اقتصادی ناشی از خاموشیها
هرچند در کشورمان هنوز آمارهای شفافی در خصوص میزان آسیبهای برآمده از خاموشیهای گسترده وجود ندارد، اما با پیگیری آمارهای جهانی در این خصوص میتوان تصویری از تبعات این خاموشیها در اقتصاد به دست آورد.محمدعلی وحدتی رییس سندیکای شرکتهای تولیدکننده برق در این باره میگوید: «ضرر و زیان واحدهای تولیدی و صنعتی از قطع برق دو بخش آشکار و پنهان دارد. اما یک قاعده کلی در دنیا برای محاسبه خسارت اقتصادی ناشی از قطع برق وجود دارد که بر مبنای آن میتوان گفت که با وقوع خاموشی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ برابر هزینه برق تولیدی خسارت به اقتصاد وارد میشود.
تولید ناخالص داخلی ایران الان تحت تأثیر این خاموشیها قرار دارد. در مقیاس وسیع این رقم به صدها میلیارد تومان خواهد رسید.» در زمان قطعی برق این هزینهها متوقف نمیشوند و تولیدکنندگان مجبورند با پایان هر ماه هزینههای مذکور را پرداخت کنند.
مشکل مصرف بالاست
شرکت توزیع نیروی برق تهران با صدور اطلاعیهای از مشترکان برق پایتخت خواسته« تا با کاهش ۱۰ درصدی مصرف برق در شبانه روز، به پایداری شبکه برق کمک کنند.» این شرکت علت اختلال اخیر را «مصرف بیش از حد گاز» در هفتههای اخیر و به این دلیل که «سوخت بسیاری از نیروگاههای کشور گاز شهری بوده» اعلام کرده است.» این اطلاعیه تایید کرده که تولید برق در برخی از نیروگاههای ایران متوقف و از مدار خارج شده است؛ «که این موضوع باعث به وجود آمدن برخی قطعیهای برق به صورت پراکنده در سطح شهر پایتخت شده است.»
مصطفی رجبیمشهدی، سخنگوی صنعت برق خاموشیها را «مقطعی» اعلام کرد و به ایسنا گفت: «در برخی از مناطق کشور محدودیت موقتی به دنبال موضوع محدودیت سوخت نیروگاهها اعمال شده است که باعث شد در برخی مناطق خاموشی مقطعی داشته باشیم.» به غیر از چندین شهر که با قطعی برق مواجهند بعضی دیگر از شهرها هم هشدار قطعی برق دریافت کردند و بلافاصله پس از آن روند خاموشیها در این کلانشهرها و شهرها آغاز شد. شهرهایی چون کرج، تبریز، مشهد و... از جمله شهرهایی بودند که خبر خاموشیهای گسترده در آنها رسانهای شد.
گلایههای صاحبان کسب و کار از خاموشیها
«فاطمه- م» یکی از فعالان کسب و کار که در حوزه خیاطی و سریدوزی در سطح استان البرز فعالیت میکند. او با اشاره به تبعات خاموشیها بر کسب و کار خود گفت: من سرپرست خانواده هستم و همسرم را چند سال قبل از دست دادهام. روزی من و خانوادهام از این کار میگذرد. بر اساس تعهداتی که به مشتریانم دادهام هر روز تا پایان دیماه باید میزان مشخصی کالا را تحویل بدهم.
اما خاموشیها باعث شده تا روند برنامهریزیهایم با مشکل مواجه شود. وقتی نتوانم تعهداتم را به اجرا برسانم، بدون تردید مشتریانم سراغ دیگران خواهند رفت و من در تامین معیشت خودم و خانوادهام با مشکل روبهرو میشوم.» او در ادامه میگوید:« حداقل اگر خاموشیها از قبل اطلاعرسانی میشد، میتوانستیم برای آن برنامهای بریزیم و در ساعات دیگر جبران کنیم. اما بدون هیچ اطلاعی چندین ساعت برق منطقه ما قطع شده و هنوز هم که با شما صحبت میکنم، مشخص نیست چه زمانی قرار است خاموشی تمام شود.»
مهران-الف، شهروند دیگری است که در زمینه تولید مواد پلاستیکی کارگاه کوچکی را اداره میکند. مهران با اشاره به تبعات گسترده قطعی برق به این نکته اشاره میکند: «حدود ۷نفر در کارگاه کوچک من در حال فعالیت هستند. قطع برق برای واحدهای خرد به منزله بحران جدی در تامین تعهداتی است که باید به سرعت انجام شود. البته خاموشی یکی- دو روزه را میتوان پوشش داد و با اضافهکاری و شبکاری آن را جبران کرد. اما اگر این خاموشیها بیشتر شود جبران خسارات آن ممکن نیست و حتی ممکن است منجر به تعطیلی واحد تولیدی شود.»
او در ادامه گفت: همین چند وقت قبل بود که مسوولان از برق مجانی صحبت میکردند، نهتنها برق مجانی نشد بلکه خاموشیهای گسترده باعث وارد آمدن خسارتهای گستردهای به کسب و کار مردم شده است. این روند در موضوعات آموزشی هم خسارتبار است.
دختر من امروز امتحان درسی آنلاین داشته، اما موفق به شرکت در آزمون تحصیلی نشده و مشخص نیست چه عواقبی خواهد داشت.» در حالی که اظهارات مردم در شبکههای اجتماعی از قطعی برق بسیاری از منازل و کارگاهها در مناطق ۲، ۳، ۶، ۹، ۱۰، ۱۳، ۱۴ شهر تهران خبر دادهاند از گیلان، کرج، اراک، اصفهان، خوزستان، سمنان، قم و اردبیل نیز خبرهایی درباره قطعی برق میرسد. باید دید آیا این روند خاموشیها طی روزهای آینده نیز ادامه خواهد داشت یا این روند مخرب به پلان نهایی خود رسیده است.