همانطور که از قدیم الایام گفتهاند ازدواج مانند یک هندوانه در بسته است که امکان دارد برای فردی سرخ و شیرین باشد و برای فرد دیگر نارس و بیمزه. شکست در ازدواج شکست بزرگی محسوب شده و میتواند برای فرد آسیبهای روانی و عاطفی زیادی را به بار آورد. بر همین اساس ازدواج یکی از مراحل مهم زندگی افراد محسوب میشود.
یکی از دغدغههای بحث ازداوج مربوط به نوع نگاه افراد به این مقوله است. درگذشتههای دور اکثر قریب به اتفاق اعضای جامعه ازدواج را عاملی برای رسیدن به اهداف متعالی نظیر تشکیل خانواده ارزیابی میکردند اما در سالهای اخیر نوع نگاهها به این قرارداد مقدس رنگ عوض کرده و برخی به عنوان منبع کسب درآمد به آن نگاه میکنند!
در طول سالیان گذشته به دلیل کم توجهیهای صورت گرفته به نهاد خانواده و ازدواج این دو مقوله مهم اجتماعی دچار آسیبهای فراوانی شدهاند. به عقیده کارشناسان مواردی نظیر تمایل به تجرد، مادیگرایی، تنوع طلبی و لذتجویی از مهمترین عوامل عدم ازدواج محسوب میشوند که در این میان مادیگرایی سهم بیشتری در آسیب رساندن به ازدواج را به خود اختصاص داده است.
فیالمثل در حال حاضر بسیاری از افراد بنابر دلایل صرفاً مادی ازدواج میکنند؛ کمااینکه بسیاری از زنان با هدف پرکردن خلأهای مالی تن به ازدواجهای صوری میدهند و بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی با دستاویز قرار دادن مسائلی نظیر عدم تفاهم و در حقیقت امر با هدف به اجرا گذاشتن مهریه روانه دادگاههای خانواده میشوند.
این زنان که روسپیگری را در قالب ازدواج اجرا میکنند، بعد از اجرا گذاشتن مهریه و اخذ آن به دنبال فرد دیگری میروند و مجدداً ازدواج میکنند و با نیت کسب درآمد مهریه را به اجرا میگذارند، به عملی تحت عنوان فریب در ازدواج مرتکب میشوند. اما پرسش این است که آیا راهی برای شناسایی این قبیل افراد پیشبینی شده است؟ به عبارت دیگر مردی که در آستانه ازدواج قرار دارد با چه ترفندی در دام زنان کلاهبردار گرفتار نشود؟
چگونه زنان فریبکار را بشناسیم؟
در پاسخ به این پرسش یک مددکار اجتماعی میگوید: بهزیستی با حمایت قوه قضائیه سامانه تسنیم را از سال ۹۵ راهاندازی کرده است. براین اساس همه متقاضیان طلاق برای ثبت درخواست خود ابتدا باید به این سامانه مراجعه کنند و ثبت نام شوند. لذا از طریق سامانه تسنیم میتوان آمار افرادی که به دفعات ازدواج کرده و طلاق گرفتهاند، را بدست آورد.زینب سادات جلالی میافزاید: از نظر قضائی راهکاری جهت شناسایی افرادی که چندین بار ازدواج کردند، وجود ندارد. همچنان که در قانون حمایت از خانواده هم به این مورد اشاره نشده است.
وی به افزایش آمار ثبت احوال در مورد افرادی که چندین بار ازدواج کردند، اشاره میکند و میگوید: آمار ثبت احوال در مورد افرادی که چندین بار ازدواج کردند، قابل توجی است. در واقع افزایش آمار افرادی که چندین بار ازدواج کردند، نشاندهنده مشکلی در جامعه است. البته آمارها در مورد طلاق زوجینی که سابقه ۱۰ و ۲۰سال زندگی مشترک داشتند، هم افزایش یافته است.جلالی در پایان عواملی نظیر اختلال روانی افراد، ازدواج به عنوان منبع درآمد، پایین آمدن آستانه تحمل را به عنوان مهمترین عوامل ازدواج متعدد افراد و روی آوردن آنها به سمت ازدواجهای صوری، معرفی میکند.
چرا زنها کلاهبردار شدند؟
اما چه عاملی باعث شده زن که در قرآن کریم با آیاتی نظیر («وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِینَ آمَنُوا اِمْرَأَةَ فِرْعَوْنَ» (تحریم ۱۱) خدا برای تمام زنان و مردان تاریخ نمونه بیان کرده است. این نمونه «زن فرعون» است.) به عنوان الگویی برای سایرین معرفی میشود، امروز با الفاظی نظیر فریبدهنده و کلاهبردار از وی یاد میشود؟
در این رابطه یک جامعهشناس میگوید: در مورد زنانی که از طریق ازدواج کلاهبرداری میکنند نمیتوان لفظ ازدواج را به کار برد و اینها روسپیگری پنهان است؛ چراکه ازدواج عبارتست از پیوند شرعی، عرفی و قانونی میان یک زن و مرد. در جامعه امروز به دلیل کمرنگ شدن هنجارهای اعتقادی، سنتی و ملی، زنان برای سوء استفاده از مردان و کسب درآمد اقتصادی به این قبیل ازدواجها رو میآورند. البته این ازدواجها به نوعی روسپیگری قلمداد میشود.
امان الله قرایی مقدم در خصوص علت روآوردن زنان به این قبیل ازدواجها معتقد است: ممکن است تعدادی از این زنها در دوران نوجوانی مورد تجاوز بستگان و اطرافیان قرار گرفته باشند. علاوه بر این وقتی در جامعه ازدواج به تاخیر افتاد، طلاق افزایش پیدا کرد، ارزشها و هنجارها در جامعه فروریخت و فروریختگی فرهنگی در جامعه رخ داد و مادیات به عنوان اصل مهم قرار گرفت، زنان هم به سمت این قبیل ازدواجها میروند.وی ادامه میدهد: با ترویج مادیگرایی و بهم خوردن نظام خانواده و از بین رفتن امکانات ازدواج، مردان نیز که ژیگولو نامیده میشوند، خودفروشی میکنند. البته تاثیر رسانههای بیگانه را هم در این موارد نباید نادیده گرفت چراکه این رسانهها روابط نامتعارف را معمولی نشان میدهند لذا حرمت و معنای ازدواج در جامعه بر اثر تهاجمات داخلی و ندانم کاریهای داخلی از بین رفته است.
قرایی مقدم در ادامه خاطرنشان میکند: در یکی از شهرهای استان تهران ۸۶۰ زن متاهل را مورد بررسی قرار دادیم که از این تعداد ۳۳% به دلیل کسب درآمد روابط نامشروع داشتند. واقعیت این است که امروزه در جامعه مادیگرایی ترویج پیدا کرده است و افراد برای خرید وسایل تجملاتی تنفروشی میکنند.
این جامعهشناس در پایان یادآور میشود: در حال حاضر ازدواجها به خاطر ازدواج نیست به همین دلیل پسران با زنان سن بالا ازدواج میکنند. در کشاکش نقش فرهنگ و اقتصاد در افزایش بزهکاریهای اجتماعی نظیر افزایش زنان کلاهبردار که با ازدواج به کسب درآمد میپردازند، بسیاری معتقدند که از طریق فرهنگسازی و معطوف کردن جامعه بر روی معنویات میتوان از رشد چنین پدیدههایی جلوگیری کرد.