یارانه‌های نقدی ۱۰سالی است به انبار مهمات گروه‌ها و جناح های سیاسی تبدیل شده است و درانتخابات ریاست جمهوری جناح اصولگرا بارها قصد کرده است اززمین یارانه ها به سمت پاستور خیز بردارد.حالا پس از حضور اصولگرایان دربهارستان، به نظر می رسد پیشروی به سمت پاستور، از جبهه یارانه‌ها درحال کلید خوردن است . این در حالی است که کارشناسان معتقدند پرداخت یارانه نقدی اقدامی پوپولیستی با تاثیر کوتاه مدت و زیان‌های بلند مدت است . بررسی وضعیت معیشت یارانه‌بگیران در ۱۰ سال اخیر گواه این مدعاست. پیش از این نیز در دوره اجرای این طرح هشدارهای مکرری به رییس جمهور وقت، احمدی نژاد درباره ناکارآمدی پرداخت یارانه نقدی و بحران برون رفت از این طرح داده شد که از سوی دولت مستقر توجهی بدان صورت نگرفت.
محمد باقر قالیباف در گفتگویی تلویزیونی با انتقادات دوپهلو و شدید نسبت به سیاست‌های دولت،نه تنها از وضعیت تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی انتقاد کرد و تاکید نمود مجلس قصد دارد روند تخصیص این ارز را هدفمند کند بلکه در مورد یارانه‌های نقدی پرداختی در سال آینده نیز توضیحاتی ارائه داد که سیگنال تغییر وضعیت پرداخت یارانه‌ها در سال آینده خواهد بود. بودجه سال ۱۴۰۰ آخرین بودجه تدوینی از سوی دولت دوازدهم است که در دوازدهمین روز از آذرماه تقدیم مجلس شورای اسلامی شده است .
قالیباف در خصوص یارانه‌ها تاکید کرد:"یارانه‌ها در سال آینده به هیچ وجه قطع نمی‌شود؛ نه به صورت ارزی و ریالی اما واقعاً هدفمند می‌شود یعنی در جایی که باید، هزینه می‌شود. وی توضیح داد: ضمن اینکه ما یک یارانه دیگری می دهیم که برای پرداخت آن باید در ساختار بودجه اصلاح انجام شود ." رییس مجلس شورای اسلامی توضیحی در مورد یارانه دیگر پیشنهادی مجلس ارائه نکرده است؛ اما به نظر می‌رسد این یارانه دیگر ، جدا از یارانه‌ای باشد که مجلس در قالب مصوبه اخیر خود،دولت را مکلف به پرداخت آن برای مدت شش ماه نموده است.
قیمت بنزین چه خواهد شد؟
قالیباف در توضیحات خود در خصوص یارانه‌ها نقبی به موضوع قیمت بنزین نیز زده و تاکید کرده است:بر اساس آمارها حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد خانوارهای ایرانی خودرو ندارند و در شرایط کنونی یارانه‌ای که در حوزه انرژی به خودروها تخصیص پیدا می‌کند به فرد مستضعف یا روستایی یا افراد ساکن در شهرستان‌ها که فاقد خودرو هستند یا حتی مترو و اتوبوس ندارند،پرداخت نمی‌شود، در نتیجه این افراد شرایط متفاوتی نسبت به افراد ساکن در تهران و شهرهای بزرگ دارند.
به این ترتیب وی تاکید کرده است شیوه کنونی توزیع یارانه حمل و نقل به دور از عدالت است.البته نه تنها قالیباف که حتی محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز تاکید دارد حامل‌های انرژی درسال آینده افزایش قیمت نخواهد داشت اما سخنان اخیر قالیباف نشان می‌دهد ممکن است مجلس برنامه‌هایی برای تغییر شیوه توزیع یارانه بنزین در دستور کار داشته باشد. این بدان معنی است که مجلس شورای اسلامی تغییراتی در حوزه توزیع یارانه معیشتی که به ۶۰ میلیون ایرانی در حال حاضر پرداخت می‌شود، در نظر دارد . یارانه معیشتی از آبان ماه سال گذشته همزمان با افزایش قیمت بنزین به ۶۰ میلیون خانوار های ایرانی با هدف جبران بخشی از افزایش قیمت بنزین پرداخت می گردد.
اما دولت در قالب لایحه بودجه سال آینده چه پیش بینی را در مورد یارانه‌ها دارد؟
هر چند در لایحه پیشنهادی بودجه، پیش‌بینی شده است یارانه پرداختی به سه دهک بالای درآمدی پس از شناسایی این افراد از طریق بانک‌های اطلاعاتی قطع گردد اما نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه تاکید کرده است که یارانه هیچ کدام از یارانه بگیران در سال آینده قطع نخواهد شد.
مبلغ یارانه‌ها در سال آینده
به این ترتیب یارانه ۴۵۵۰۰ تومان به یارانه‌بگیران کنونی درسال آینده نیز پرداخت می‌شود و همچنین پرداخت یارانه معیشتی نیز درلایحه پیشنهادی دولت پیش‌بینی شده است.در بودجه سال اینده،دولت برای اجرای طرح حمایت معیشتی خانوارها ۳۱ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است. ۶۰ میلیون نفر از جمعیت کشور در حال حاضر یارانه معیشتی دریافت می کنند و در عین حال با توجه به اینکه در کشور جمعیتی در محدوده ۷۸ میلیون نفر یارانه نقدی می‌گیرند. دولت در سال آینده معادل ۴۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان برای پرداخت یارانه در نظر گرفته است.در این راستا مبلغ یارانه تغییری نکرده و همان ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان خواهد بود البته افرادی که تحت پوشش نهادهای حمایتی نظیر کمیته امداد سازمان بهزیستی و دیگر نهادهای از این دست قرار دارند ، یارانه بیشتری را دریافت می‌کنند .
محمدباقر نوبخت در مورد برنامه پیش‌بینی شده جهت کاهش فقر در سال آینده نیز توضیحاتی داده و تاکید کرده است:۵۰ هزار میلیارد تومان برای رفع فقر مطلق در بودجه در نظر گرفته شده، درعین حال او در خصوص ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز گفته است: تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی پابرجاست اما جایی که ارز ۴۲۰۰ تومانی خطرزا باشد حذف خواهد شد و از آن طرف یارانه معیشتی افزایش خواهد یافت.این گفته نوبخت بدان معناست که پرداخت یارانه نقدی و معیشتی در سال آینده در دستور کار دولت است و ممکن است مبلغ یارانه معیشتی همزمان با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای برخی کالاها افزایش یابد .به نظر می‌رسد در روزهای آتی مجلس جلسه شورای اسلامی طرح‌های جدیدی را در راستای پرداخت یارانه نقدی در دستور کار قرار دهد.
یارانه حالا به یکی از مهم‌ترین موضوعاتی تبدیل شده است که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تصویب طرح هایی برای پرداخت آن رقابتی عجیب را با دولت آغاز کرده‌اند. پرداخت یارانه نقدی از سال ۱۳۸۹ آغاز شد . هر چند این طرح طرحی ۵ ساله بود طرح هدفمندی یارانه ها در قالب پرداخت یارانه نقدی خلاصه شد و موضوع یارانه‌ها در سالیان گذشته به نقطه مانور کاندیداها در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس تبدیل شده است.
زهرا علی‌اکبری