با این حال معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس اظهار کرده است که ریزش شاخص بورس در مدت اخیر ارتباطی به نرخ سود ندارد و عوامل بسیاری در این موضوع دخیل هستند که نباید دلیل کل تغییرات بازار سرمایه را از نرخ سود دانست. محمدرضا معتمد در حالی این اظهارات را بیان کرده است که حتی وزیر اقتصاد نیز هفته گذشته تلویحا به اثرگذاری افزایش نرخ سود بانکی بر روند معاملاتی بازار سهام اذعان کرده است.

فرهاد دژپسند در حاشیه جلسه اخیر هیات دولت گفته بود: اخیرا مباحثی مطرح شد که بر بازار بورس اثر گذاشت مثلا اینکه قرار است نرخ سود بین‌بانکی افزایش پیدا کند، اما رییس کل بانک مرکزی این خبر را تکذیب کرد. او افزوده است: بحثی است که نرخ سود بین‌بانکی بالا رفته و حتما باید از این موضوع جلوگیری شود. در همین حال کارشناسان بازار سرمایه نیز تصمیمات بانک مرکزی پیرامون نرخ‌های بهره بانکی و انتشار شایعات در همین باره را در کنار دیگر متغیرهای اساسی، یکی از مهم‌ترین عوامل ریزش شاخص کل بازار سهام در مدت اخیر می‌دانند.

معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس روز گذشته اظهار کرد: اگرچه تغییرات نرخ بهره بر دیگر بازارها تاثیرگذار خواهد بود و بعضا شاهد هستیم برخی بانک‌ها به دارندگان سپرده‌های مهم درباره افزایش نرخ سود پیشنهاداتی می‌دهند اما در حال حاضر نمی‌توان گفت تاثیری بر ریزش شاخص بورس گذاشته است. محمدرضا معتمد در گفت‌وگو با ایبِنا افزود: طبیعی است که در هر اقتصادی سرمایه‌گذار محاسبه می‌کند که نرخ بازدهی سالانه در کدام بازار بیشتر خواهد بود و به ‌تبع آن سرمایه خود را در آن بازار قرار می‌دهد.بنابراین وقتی نرخ سود بانکی بالا برود طبیعتا پول از دیگر بازارها جمع‌آوری و وارد این سیستم می‌شود.

وی با اشاره به اینکه البته این موضوع ممکن است به بخش تولید و ایجاد تورم در اقتصاد آسیب وارد کند، تاکید کرد: به همین دلیل تصور می‌شود که چون تمام بازارها به هم ارتباط دارند و وابسته هستند، در نتیجه تغییرات نرخ ارز یا نرخ سود بانکی ممکن است در دیگر بازارها از جمله بازار سرمایه اثرگذاری داشته باشد.

معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس گفت: کاهش نرخ بهره در ابتدای سال باعث شد پول‌ها به سمت بازار سرمایه بیاید. به هر روی مشخص نیست هدف معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس از این اظهارات ضد‌و‌نقیض در دفاع از سیاست‌های بانک مرکزی چیست اما تحلیلگران مالی و بازار سرمایه عنوان می‌کنند که افزایش نرخ بهره بانکی و بین‌بانکی در شرایط کنونی بازار سهام به عنوان خلف وعده مسوولان اقتصادی در حمایت از بازار سرمایه و سهامداران آن تلقی می‌شود.

سیاستگذاری در ضدیت با بازار سرمایه

بانک مرکزی در حالی مدعی است که نرخ سود بانکی را افزایش نداده است که تجربه‌های مشتریان بانکی نشان از آن دارد که بسیاری از بانک‌ها از دستورالعمل‌های کتبی این بانک برای تخصیص سود سپرده پیروی نمی‌کنند. به نظر می‌رسد بانک مرکزی نیز خواسته یا ناخواسته بر این روند نظارتی اعمال نکرده است. در کنار وضعیت پرابهام سود سپرده، نمودارهای دالان نرخ سود بین‌بانکی بانک مرکزی نیز حاکی از افزایش نرخ از تابستان به این سو هستند که از قضا با کاهش چشمگیر شاخص بازار سرمایه همزمان بوده است! بررسی نمودارها از ابتدای سال جاری تا پایان مهرماه و مقایسه آن با روند نمودار شاخص کل بازار سرمایه نشان می‌دهد در مقاطعی که کاهش نرخ بهره در بازار پول اعمال شده، نماگر بازار سهام به سمت بالا میل کرده است. این روند که نتیجه آن رشد بازار سهام تا نیمه تابستان بود، به ویژه از انتهای فروردین ماه امسال آغاز و تا اواخر تیرماه به اوج خود رسیده است.

گفتنی است در این زمان شاخص کل بازار سهام برای ورود به کانال دو میلیون واحدی خیز برداشته بود. با این حال روند صعودی شاخص کل از این زمان به بعد با کندی مواجه شده و تا نیمه‌های مرداد ماه که ریزش بلندمدت آن آغاز شد ادامه یافته است. نکته اینکه از همین تاریخ (اواخر تیرماه)، بانک مرکزی افزایش پلکانی و تدریجی نرخ کف سود را آغاز و از اواخر مردادماه آن را در بالاترین میزان در سال جاری حفظ کرده است. در طول این مدت همچنین بانک مرکزی نرخ سود بین‌بانکی را نیز در مدار افزایشی قرار داده و تا‌کنون نیز همچنان به سمت بالا ادامه یافته است.

این در حالی است که همزمان با افزایش نرخ بهره‌های بانکی، شاخص کل بازار سهام همواره روند کاهشی داشته و تا کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی پایین آمده است. در همین حال سیاست‌های بانک مرکزی در بازار ارز و عدم موفقیت در کنترل نوسانات جهشی و کاهشی پی‌در‌پی نرخ دلار را نیز باید بر نقش‌های متعدد این نهاد سیاستگذار در بازار سرمایه افزود.

کارشناسان بازار سرمایه عنوان می‌کنند در صورتی که سیاستگذار اقتصادی به طور جدی در پی حمایت از بازار سرمایه در شرایط کنونی است، باید برای کاهش واقعی و عملیاتی نرخ سود بانکی ورود کند و نظارت بر عملکرد بانک‌ها را افزایش دهد. در همین حال لازم است در سیاست‌های بانک مرکزی درباره افزایش نرخ بهره بین‌بانکی بازنگری شود. آنها توصیه می‌کنند بانک مرکزی به جای افزایش نرخ سود از ارائه اوراق قابل معامله در بازار سهام استفاده کند تا خلق نقدینگی هم رخ نداده باشد و در عین حال بازار سهام و پول از سرمایه‌های جاری بهره‌مند شوند.