به گزارش روابط عمومی شرکت صنایع شیرایران (پگاه)، آن روزها تمام شد چون در ایران شرکتی طلایه دار و «بزرگ صنعت لبنیات» بود که سردمدار خودکفایی پنیر شد. شرکتی که فرهنگ سازی مصرف دوغ، تولید تجهیزات مدرن ایرانی و ساخت پایانه‌های شیر برخی از دستاوردهایش است و به حق لیاقت عنوان «بزرگ» و «پدر لبنیات ایران» را دارد. شرکت صنایع شیر ایران در سال 99 با عبور از 66 سال قدمت به مرز 67 سالگی خود رسیده و خاطراتش دردهه‌های گذشته، یادآور دستاوردهایی است که با تلاش مردان و زنان این سرزمین و با بزرگی این نام کسب شده و در تارک صنعت لبنیات ایران مانا شده است.

شرکت صنایع شیر ایران که هم اکنون با برند پگاه در میان عموم مردم شناخته می‌شود، 7 دهه پیش و در سال 1333 نخستین کارخانه شیر پاستوریزه ایران بود که با ظرفیت 45 تن در روز تاسیس شد. شرکت شیر پاستوریزه آن روزها، هم اکنون بزرگترین شرکت صنعتی این حوزه با بیش از 800 کد محصول است و علاوه بر برند معروف پگاه، صاحب برندهای آبمیوه پدیده، نوشیدنی رادلر، نوشابه گیاهی زحل،شاین، آویسا، بی تا و ده‌ها برند دیگر است که در قالب هلدینگ صنایع شیر ایران و 29 شرکت به مردم ایران هدیه می‌دهد. پگاه طلوع سلامتی برای هر ایرانی است چرا که 66 سال پیش که شرکت صنایع شیر ایران با پیشنهاد و همکاری یونیسف در ایران بنیانگذاری شد، هدف اول تولید بهداشتی لبنیات در ایران بود.

در آن ایام 3.3 میلیون تومان دستگاه از سوی یونیسف به ایران اهدا شد تا اولین تولید بهداشتی شیر ایران، صبح روز 18 آبان 1336 به ادارات و سازمان‌ها و سربازخانه ها برود. آن هم در ایامی که هنوز کسی مشتری این کالای بهداشتی نبود و تولید کارخانه شیر پاستوریزه تهران بابهره‌برداری آزمایشی خود گامی تازه در صنعت ایران محسوب می‌شد.

10 هزار بطری شیرنیم لیتری

روزنامه اطلاعات در آن ایام با انتشار خبری به تاریخ 18 آبان 1336 نوشت:«از صبح امروز برای اولین بار بهره‌برداری آزمایشی از کارخانه جدیدالتأسیس شیر پاستوریزه تهران با حضور آموزگار معاون وزارت بهداری، کاظمی معاون سازمان برنامه و اردلان معاون وزارت کشاورزی شروع شد. ظرفیت اصلی این کارخانه 60 تن لیتر شیر در روز است که تا 80 تن لیتر قابل افزایش است. از سحرگاه امروز تحویل شیر از طرف بیش از چهل دامدار اطراف تهران شروع و محصول شیر پاستوریزه کارخانه در حال حاضر تهیه و در حدود 10 هزار بطر شیر نیم‌لیتری است».

همین روزنامه در 22 آبان336 در گزارشی تفصیلی آورده که 110 میلیون ریال خرج تأسیس کارخانه شیر پاستوریزه شده و سازمان حمایت مادران و کودکان جهان (یونیسف) بیش از 33 میلیون ریال برای خرید ماشین‌آلات کارخانه اهدا کرده است». 66 سال پیش در 12 آبان 1333 کارخانه شیر پاستوریزه تهران ثبت رسمی شد و در آن زمان دولت ایران تعهد کرد معادل 1.5 برابر ارزش ماشین‌آلات (معادل 430 هزار دلار) را که یونیسف اهدا کرده بود برای مدت 7 سال از محل شیر تولیدی کارخانه برای تغذیه کودکان نیازمند اختصاص دهد.

شروع با 20 دامدار اطراف تهران

در گزارشی که به تاریخ 12 آبان 1336 در روزنامه اطلاعات به چاپ رسیده آورده شده است که با بیست دامدار اطراف تهران بیست پیمان برای تحویل ده تن شیر منعقد شده است. بدین ترتیب کارخانه شیر پاستوریزه تهران با ظرفیت روزانه 45 تن تولیدش را در 18آبان آغاز و در نخستین روز بهره‌برداری، 4800 کیلوگرم شیرخام دریافت و فرآوری کرد. نخستین محصولات تولیدی کارخانه، شیر پاستوریزه در شیشه‌های یک‌دوم و یک‌چهارم لیتری، شیرکاکائو در شیشه یک چهارم لیتری و ماست شیشه‌ای یک‌سوم لیتری کم‌چرب و پرچرب بود. این‌گونه بود که نخستین کارخانه مدرن با هدف تولید شیر و فرآورده‌های سالم و پاستوریزه لبنی برای کمک به بهداشت و تغذیه مردم و توسعه صنعت دامپروری کشور راه‌اندازی شد و از همان ابتدا 15درصد تولید خود را به کودکان و شاگردان بی‌بضاعت استان‌های مختلف اختصاص داد تا به‌صورت رایگان حدود 30 هزار شیشه شیر بین آنها توزیع شود.

کارخانه شیر تهران یا شرکت صنایع شیر ایران؟

وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی وقت در سال 1347 اساسنامه شرکت سهامی صنایع شیر ایران را با زیرمجموعه سه کارخانه در تهران، تبریز و شیراز تهیه و از تصویب کمیسیون‌های مربوطه و مجلس وقت گذراند. در سال 1352 شرکت تهیه و توزیع شیر ایران با سرمایه بانک‌های صنعت و معدن و کشاورزی تاسیس شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و لزوم سامان‌یابی کارخانه‌های تولید شیر و فرآورده‌های آن بر اساس تبصره یک ماده واحده مصوب 1358 شورای انقلاب اسلامی، شرکت تهیه و توزیع شیر ایران با 7 کارخانه نیمه‌تمام شیر پاستوریزه و استریلیزه در مراکز استان‌ها در شرکت سهامی صنایع شیر ایران ادغام شد.

روزهای سخت جنگ تحمیلی و آغاز خودکفایی

تأمین شیر و فرآورده‌های شیری در دوران جنگ تحمیلی، تأمین و توزیع محصولات کوپنی ازجمله پنیر، احداث سکوهای جمع‌آوری شیر در کشور و توسعه کمی شیرخام، راه‌اندازی کارخانجات کرمان، زنجان، گرگان، همدان، گلپایگان، و خوزستان بدست متخصصان ایرانی از دستاوردهای شرکت در دوران سازندگی است.

در سال 1377 کارخانه صنایع بسته‌بندی، فیلم و پلاستیک به‌منظور تأمین مواد مورد نیاز تولید شیر نایلونی و پنیر UF با ظرفیت 2200 تن در سال به بهره‌برداری رسید. در سال 1379 کارخانه شیر و لبنیات پاستوریزه ارومیه نیز خریداری و به جمع کارخانه‌های تحت پوشش شرکت سهامی صنایع شیر ایران پیوست. در ادامه شرکت‌های تخصصی توزیع تشکیل شدند که در ابتدا با نام شرکت‌های بهسامان پگاه و سپس با تغییر نام به شرکت‌های بازارگستر با هدف توزیع مناسب جغرافیایی در 5 منطقه مختلف کشور آغاز به کار کردند. این روش توزیع تا سال 1391 ادامه پیدا کرد و از ابتدای 1399 با ادغامی بزرگ، شرکت فروش و توزیع مادری به نام پخش سراسری بازارگستر به وجود آمد. خودکفایی تولید پنیر در ایران، ساخت مواد اولیه و استارترها و ساخت تجهیزات مدرن داخلی از جمله دستاوردهایی است که در این دوره کلیدخورد و با نام صنایع شیر ایران (پگاه) ماندگار شد.

«پگاه» متولد شد

پنج  دهه از سالی که ایرانیان صاحب نخستین کارخانه شیر پاستوریزه شدند، گذشته بود و 44 سال مردم ایران شیر پاستوریزه تولید داخل را نوش جان می‌کردند. در دهه 80 خورشیدی بازار لبنیات کشور تغییرات زیادی کرد و شرکت صنایع شیر ایران در اواخر دهه 70 دست به خلق برندی ماندگار زد. تا پیش از این، نشان سردیس گاو مهربان با نوشته نستعلیق «شرکت صنایع شیر ایران» روی شیشه‌های شیر بین مردم معروف بود و در دورانی هم لوگوی شرکت صنایع شیر ایران با نشان «قطره شیر» شناخته شده بود. اما در سال 1379 نشان «پگاه» نشان اصلی شرکت با ترکیبی از نوشتار پگاه و سردیس گاو شد. نشان پگاه با الهام از عبارت «پنیر گلپایگان آرزوی همه»، ساخته شد. پس از خلق«پگاه»، از 1380 تاکنون همه محصولات شرکت صنایع شیر ایران با این نشان به بازار مصرف عرضه و واحدهای تولیدی تابعه نیز با این عنوان نامگذاری شدند.

شرکت صنایع شیر ایران از بدو تولد برند پگاه با تبلیغات گسترده تلویزیونی در سال‌های 80 تا 84 شمسی با شعار «هیچ فرقی نمی‌کنه مهم اینکه پاستوریزه باشه» به ایفای نقش مسئولیت اجتماعی خود در حوزه ترویج تغذیه سالم و افزایش سرانه مصرف شیر و فرآورده‌های شیری پرداخت. برگزاری جلسات منظم فرهنگ‌سازی در مدارس، سمینارهای سلامتی، زنگ شیر مدارس و حضور پررنگ در طرح شیر مدارس ایران «شما» نیز بیانگر بخشی از این مسئولیت اجتماعی بوده که در ادامه با فرهنگ‌سازی افزایش مصرف دوغ و تولید انواع فرآورده‌های لبنی پروبیوتیک تا به امروز ادامه داشته است. حالا بزرگ صنعت شیر ایران که به حق کاری کارستان در صلامت عمومی مردم ایران کرده و همواره نقش وزارت نداشته شیر ایران را بازی کرده است، در مسیر رشد خود، با ارائه محصولات سلامت محور و فراسودمند، راهی تازه را پیش روی نسل تازه کشور گذارده و در حال نوگرایی و تحولی است که ثمراتش را سالهای آینده و نسب‌های بعد ایران عزیز خواهند دید. سلامت محوری سبک زندگی پگاهی هاست.