از آنجا که هیچ کدام از کشورهای امضاکننده برجام این اقدام آمریکا را قانونی و قابل اجرا ندانستهاند، معلوم نیست که آیا این اقدام واشنگتن در حد یک حرکت سیاسی باقی خواهد ماند یا کاخسفید خواهد توانست با استفاده از ابزار اقتصادی و قدرت سیاسی، کشورهای دنیا را ناچار به همراهی با خود کند.
پومپئو، شنبه شب، ۱۹ سپتامبر و تنها چند ساعت مانده به آغاز روز بیستم سپتامبر با انتشار بیانیهای اعلام کرد که همانطور که در روز ۲۰ اوت آمریکا رسما دبیر شورای امنیت را از تصمیم خود برای فعال کردن مکانیسم ماشه برابر قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا مطلع کرده بود، اکنون این مهلت ۳۰ روزه به پایان رسیده و بنابراین "رسما تحریمهای ایران" که به موجب این قطعنامه تعلیق شده بود دوباره فعال خواهند شد.وزیر خارجه آمریکا در ادامه این بیانیه آورده: «ایالات متحده انتظار دارد که همه اعضای سازمان ملل متحد به طور کامل به تعهدات خود برای اجرای این تحریمها پایبند بمانند... اگر هر کدام از کشورهای عضو سازمان ملل متحد از الزام به این موارد سرباز زند و تحریمها را اعمال نکند، آمریکا آماده است که با استفاده از اختیارات و امکانات داخلی خود علیه این کشورها اقدام کند و آنها را با پیامدهای آن مواجه کند تا اطمینان یابیم ایران نتواند از مزایایی اقداماتی بهره جوید که سازمان ملل متحد منع کرده است. "
وزیرخارجه آمریکا در پایان این بیانیه گفته در روزهای آینده «آمریکا دور جدیدی از اقدامات تکمیلی را اعلام خواهد کرد که متضمن کارآیی تحریمهای سازمان ملل متحد شود و ناقضان آن را به پاسخگویی و قبول مسئولیت وادارد. سیاست فشار حداکثری ما بر ایران تا زمانی که این کشور به یک توافق جامع با ما برسد و از تهدید و اشاعه بحران، خشونت و خونریزی دست بکشد، ادامه خواهد یافت. "
واکنش ایران و نامه به سازمان ملل متحد؛ مقابل اقدامات آمریکا بایستید
همزمان با بیانیه پومپئو، مجید تخت روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد طی نامهای که برای آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل و شورای امنیت فرستاده خواستار آن شده که این نهاد بین المللی در برابر اقدامات آمریکا بایستد و نگذارد که «برجام متلاشی» شود.
دربخشی از این نامه آمده است: «با توجه به اینکه هدف اعلامی آمریکا، نابودی کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بوده و برای آن هدف نیز استراتژیاش ایجاد پیچیدگی حقوقی از طریق ارائه تفسیرهای خودسرانه یکجانبه و استدلالهای شبهقانونی است، جمهوری اسلامی ایران به اعضای شورای امنیت اعتماد میکند که بار دیگر تلاش مکرر ایالات متحده برای سوءاستفاده از فرایند شورای امنیت و به تبع آن تضعیف قدرت و اعتبار شورا و سازمان ملل را رد کند» .تخت روانچی همچنین در حساب توییتری خود یک بار دیگر با اشاره به خروج یکجانبه آمریکا از برجام این کشور را فاقد قدرت استفاده از مکانیسم ماشه دانسته و گفته این اقدام آمریکا به «انزوای بیشتر» این کشور خواهد انجامید.
عدم حمایت گوترش از تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریمهای ایران
دبیرکل سازمان ملل در نامه ای به شورای امنیت اعلام کرد اقدامی بر اساس ادعاهای آمریکا مبنی بر آغاز روند بازگردانی تحریم های بین المللی علیه ایران انجام نمی دهد.به گزارش رویترز، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل روز شنبه به شورای امنیت این سازمان گفت که نمی تواند اقدامی در زمینه اظهارات آمریکا مبنی بر این که تمام تحریم های سازمان ملل علیه ایران بازگردانده شده اند انجام دهد، چرا که «موجب ایجاد ابهام پیرامون این مسئله خواهد شد».گوترش در این باره در نامه ای به شوزای امنیت، بیان کرد: این امر موجب ایجاد ابهام خواهد شد که آیا روند (اعمال تحریم ها) آغاز شد است و آیا انقضای تحریم ها هنوز به قوت خود باقی هستند یا نه.او افزود: دبیرکل نباید طوری پیش برود که انگار چنین ابهامی وجود ندارد.
روسیه: ادعای آمریکا درباره بازگردانی تحریمها ایران غیرقانونی است
نمایندگی روسیه در سازمان ملل تاکید کرد که اقدامات اخیر دولت آمریکا علیه ایران و تلاش رای بازگرداندن تحریم ها «کارشکنی در قوانین بین المللی» است.دمیتری پولیانسکی معاون نماینده روسیه در سازمان ملل در پیامی توییتری درباره تلاش ها و اقدامات اخیر آمریکا علیه ایران در سازمان ملل نوشت: بسیار دردناک است که ببینیم چنین کشور بزرگی خود را این طور تحقیر کرده و با هذیان گویی لجوجانه اش با دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل مقابله می کند.او ادامه داد: ما همگی به وضوح در ماه اوت گفتیم که ادعاهای آمریکا برای فعال کردن مکانیسم بازگردانی سریع تحریم ها علیه ایرات غیرقانونی است. آیا واشنگتن ناشنواست؟
او در ادامه نوشت: به نظر می رسد آمریکا از طریق اعمال خواسته خودخواهانه اش بر دیگران در زمینه کارشکنی در قوانین بین المللی ثابت قدم است. آیا این همان «نظام مبتنی بر قانون» است که در آن قوانین از سوی هیئت محدودی از کشورها پایه ریزی می شوند و همکاران آمریکایی ما اخیرا سرسختانه از آن دفاع می کرده اند؟آمریکا در سال ۲۰۱۸ یکطرفه از برجام خارج شد و تحریمهای شدید و وسیعی را در راستای سیاست "فشار حداکثری" علیه ایران به اجرا گذاشت.ایران یک سال بعد از خروج آمریکا، تعهدهای برجامی خود را در پنج مرحله کنار گذاشت و فعالیتهای هستهای خود را از سر گرفت.
آمریکا بیش از یک سال است در صدد تمدید این تحریمهاست و میگوید لغو تحریم تسلیحاتی ایران باعث افزایش درگیری در خاورمیانه میشود.اما اعضای شورای امنیت و امضاکنندگان دیگر برجام از جمله چین، روسیه و کشورهای اروپایی میگویند واشنگتن با خروج از برجام دیگر حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد و نمیتواند با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ آنها را بازگرداند.در تازهترین واکنش، سه عضو اروپایی برجام اعلام کردند با وجود مخالفت آمریکا معافیت ایران از تحریمهای سازمان ملل متحد لغو نمیشود.
دولتهای بریتانیا، آلمان و فرانسه در نامه به شورای امنیت که دیروز، جمعه ۱۸ سپتامبر، منتشر شد اعلام کردند تعلیق تحریمهای ایران در چارچوب برجام، بعد از تاریخ ۲۰ سپتامبر ادامه خواهد یافت.این سه کشور در نامهای به ۱۵ عضو شورای امنیت که نسخهای از آن در اختیار خبرگزاری رویترز قرار گرفته گفتند هر تصمیم یا اقدام برای ازسرگیری تحریمهای ایران، فاقد "تاثیر قانونی" خواهد بود.نمایندگان فرانسه، آلمان و بریتانیا در نامه خود گفتند به طور "خستگی ناپذیر" برای حفظ برجام تلاش کردهاند و به این کار همچنان "متعهد" هستند. این سه کشور قبلا در عین حال نگرانی خود را از رفع تحریمهای تسلیحاتی ایران اعلام کردهاند.