كشور ما با داشتن بيش از۴/۴ميليارد تن ذخايرزمين شناسي سنگ آهن (بيش از۱/۲درصد ذخايراثبات شده جهان و دارا بودن۱۶درصد ذخاير گاز طبيعي جهان و رتبه دوم  جهان پس از روسيه  ( ، مرزهاي طولاني با آبهاي بين المللي، وجود نيروي كار متخصص و ارزان، امكان حمل ونقل ارزان و دانش وتجربه حاصل از اجراي پروژه هاي متعدد وكارخانجات عظيم توليدي، مزيتي مسلم در توليد فولاد دارد. اين مزيت موردتأييد انجمن بين المللي آهن و فولاد(IISI) نيز ميباشد. از سوی دیگر در دورانی که ما در آن زندگی می کنیم، جامعه بشری دچار بحران زیست محیطی شده است  به نحوی که  رابطه انسان و طبیعت از آغازخلقت تا کنون ،هیچ وقت به اندازه امروز نگران کننده و تهدیدآمیز نبوده است و زنگ خطر نابودی محیط زیست به صدا درآمده است . گسترش جوامع انسانی و توسعه شهرنشینی موجب پیدایش پدیده هایی چون تخریب و آلودگی محیط زیست شده است. آلودگی هاى محیط‏ زیست چه در زمینه‏ هاى پراهمیت آب و هوا و خاک و چه در سایر بخش ها، موجب بروز ناخوشى‏ ها و بیماری هاى گوناگون شده و زندگى سالم و آسایش او را مورد تهدید جدى قرارداده است.

حاصل این تلاش هاى صنعتى و مصرف بى‏ رویه انرژى سوخت هاى سنگواره ‏اى، نه تنها موجب آلودگی هاى محیط‏ زیست در شهرهاى جهان شده بلکه مسئله تغییرآب وهوا و گرم شدن زمین، جهان شمولى مسائل زیست محیطى رابه تصویرکشیده است. رشد بى‏ رویه و نامحدود صنعت و محیط ‏زیست، به عبارتى زندگى ما و فرزندانمان را تهدید مى‏ کند و بدیهى است که از بین رفتن محیط ‏زیست تنها یک کشور را تحت تأثیر قرارنمى ‏دهد، بلکه نابودى محیط ‏زیست اثرات جهانى دارد.

یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در حوزه محیط‌زیست؛ گواه اهتمام فولاد مبارکه به توسعه پایدار

شرکت فولاد مبارکه به‌عنوان یک شرکت صنعتی بزرگ، در طول سه دهه فعالیت خود، در کنار توسعه صنعتی و اقتصادی، توجه به محیط‌زیست و حراست از آب، خاک و هوا را در صدر کلیه اقدامات خود قرار داده، گام‌های مهمی را در حفاظت از طبیعت برداشته و بالغ‌بر یک میلیارد دلار در این زمینه هزینه کرده است.دریافت اولین گواهی‌نامه نظام مدیریت محیط‌زیست در میان واحدهای صنعتی کشور، دریافت گواهینامه مشارکت در برنامه کاهش گازهای گلخانه‌ای از طرف انجمن جهانی فولاد، اخذ بالاترین نشان جامعه مدیریت سبز اروپا و بنیاد جهانی انرژی، دریافت بالاترین نشان کیفیت و محیط‌زیست (نشان طلایی) از بنیاد بین‌المللی EFQM و دریافت تندیس زرین کیفیت و محیط‌زیست از سازمان بهره‌وری و تعالی سازمانی، گواهی بر این ادعاست که شرکت فولاد مبارکه از ابتدای کار، متعهد به مسائل محیط‌زیستی بوده و با به‌کارگیری روش‌های مناسب، بهبود مستمر و مداوم عملکردها، سنجش، ارزیابی و انطباق کلیه فعالیت‌های توسعه و بهره‌برداری مطابق با مقررات زیست‌محیطی و توجه به مسئولیت‌های اجتماعی در زمینه محیط ‌زیست، تلاش مضاعفی را در این راستا مصروف داشته است.

مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه در این رابطه می گوید: طی دو سال گذشته این مجموعه چالش‌های زیادی را  که اکثرا منشا بیرونی داشته  و به نحوی مربوط به زیر ساخت های کشور بوده را پشت سر گذاشته است. محدودیت‌های آب به‌دلیل شرایط اقلیمی، محدودیت‌های برق که سال دوم را پیش رو داریم، محدودیت‌های مربوط به گاز و در نهایت محدودیت‌های مربوط به حمل مواد اولیه و حمل محصول از چالش‌های جدی فولاد مبارکه به شمار می‌رود و حل این چالش‌ها بسیاری از تصمیمات مدیریتی را به خود معطوف کرده است. محمدکاظم صباغی هرندی خاطرنشان کرد: این محدودیت‌ها به‌دلیل عدم توسعه مناسب زیرساخت‌های کشور متناسب با دیگر توسعه‌ها به‌خصوص توسعه صنایع ایجاد شده که تمام صنایع را به نحوی درگیر کرده و موجب شده بسیاری از صنایع در توسعه حوزه‌های زیرساختی کشور سرمایه‌گذاری کنند.

هرندی تصری کرد: همه این پروژه‌ها در راستای تحقق سندی با عنوان «رهنگاشت آب» در حال اجراست و درصورتی‌که این سند اجرایی شود و با انتقال بخشی از آب خلیج‌فارس یا دریای عمان به فلات مرکزی قسمت دیگری از آب موردنیاز فولاد مبارکه تأمین شود، وابستگی فولاد مبارکه به آب خام زاینده‌رود به صفر خواهد رسید.وی اظهار داشت: اجرای پروژه‌هایی همچون احداث تصفیه‌خانه پساب شهرهای اطراف فولاد مبارکه، علاوه بر اینکه به محیط‌زیست کمک می‌کند، یکی از خدمات فولاد مبارکه در منطقه برای ارتقای سطح رفاه و بهداشت مردم به حساب می‌آید، چراکه چنین پروژه‌هایی معمولا طی حدود ۲۰ سال توسط دولت‌ها انجام می‌شوند.صباغی هرندی بیان کرد: با توجه به اعمال محدودیت‌های برق از ۱۵ خردادماه به صنایع، ازجمله صنایع فولادی، پیش‌بینی‌های لازم در خصوص تولید صورت گرفته است، اما طی ۳ ماه آینده طبیعتا شاهد کاهش میزان تولید خواهیم بود؛ البته فولاد مبارکه همواره با تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها، از این موقعیت نیز به بهترین شکل ممکن استفاده می‌کند و نیازهای مربوط به خطوط تولید ازجمله تعمیرات اساسی را برطرف خواهد کرد.

وی اذعان کرد: اخیرا فولاد مبارکه همچون بسیاری از صنایع دیگر، مکلف به تأمین برق موردنیاز خود شده و در مهرماه سال گذشته بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که میان وزارت صمت و وزارت نیرو منعقد شد، مقرر گردید نزدیک به ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه جدید برای تأمین برق موردنیاز صنایع احداث شود که از این مقدار، مسئولیت احداث نیروگاه برای تأمین حدود هزار و ۵۰۰ مگاوات به فولاد مبارکه سپرده شد.مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه یادآور شد: فولاد مبارکه در کمترین زمان ممکن پیمانکار احداث نیروگاه را مشخص کرده و قرار است ۲ واحد گازی و یک واحد بخاری احداث کند. در این راستا طبق برنامه تدوین‌شده توسط معاونت‌های توسعه و خرید شرکت، امیدواریم بتوانیم تا اردیبهشت‌ماه سال آینده ۲ واحد گازی در مدار قرار گیرند.وی متذکر شد: با راه‌اندازی این ۲ واحد گازی تا سال آینده، وابستگی فولاد مبارکه به شبکه برق، به میزان ۵۰۰ مگاوات کاهش می‌یابد. این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است، چراکه تراز منفی موجود در استان اصفهان در این زمینه به‌وسیله فولاد مبارکه جبران خواهد شد.

سرمایه گذاری برای تولید سوخت های پاک، اصل مغفول مانده در امر محیط زیست

مهمترین اصلی که در این بین مغفول مانده است سرمایه گذاری برای استفاده از سوخت های پاک و ایجاد فرهنگ استفاده بهینه و صرفه‌جویی در مصرف انرژی را در بین آحاد مردم است. اگر فرهنگ حفظ محیط زیست در جامعه توسعه یابد سرمایه‌گذاران حفظ محیط‌زیست را در اولویت خود قرار می‌دهند؛ بنابراین با فرهنگ‌سازی درست، تمام جامعه برای حفظ محیط‌زیست تلاش خواهند کرد. هنگامی که مردم در قبال محیط‌زیست احساس مسئولیت کنند برای این کار از تمام دارایی‌های خود استفاده خواهند کرد.

با توجه به شرایط نامناسب محیط زیستی در اقلیم ایران،  دور از انتظار نیست که زیست‌بوم کشور  به‌زودی دچار بحران شود و  این بحران روزبه‌روز   زندگی و سلامت جسمی و روانی افراد را بیشتر دچار مخاطره کند.وضعیت اضطرار محیط‌زیست در شرایط کنونی، نیازمند برنامه‌ریزی اصولی، اتخاذ تصمیم‌های جسورانه، اختصاص بودجه‌های لازم و عزم و اراده حاکمیت، دولت و فرد فرد جامعه است تا بتوان ضمن پرهیز از تجاوز بیشتر به زیست‌بوم، از بروز عوارض جبران‌ناپذیر در زندگی انسان‌های امروز و نسل‌های آینده جلوگیری کرد.

وضعیت اقتصادی کشور به‌گونه‌ای است که نهادهای متولی، امکان سرمایه‌گذاری در حوزه محیط‌زیست را ندارند و این مسئله، لزوم توجه، تمرکز، اختصاص بودجه و سیاست‌گذاری شرکت‌های بزرگ صنعتی و اقتصادی را که در مسئولیت‌های اجتماعی فعالیت دارند دوچندان می‌کند. توسعه و رشد اقتصادی، زمینه تکامل و پویایی جامعه است و طبیعی است توسعه، بدون توجه به محیط‌زیست، بی‌معناست. ما تنها یک زمین‌داریم و باید تلاش کنیم که مقصود هر فعالیت اقتصادی، توسعه پایدار جامعه باشد، توسعه‌ای که زندگی انسان‌های کنونی را دچار مخاطره نکند و توانایی نسل‌های آینده در تأمین نیازهای خود را به خطر نیندازد.

حفظ محیط‌زیست، یکی از مهم‌ترین معیارهای توسعه پایدار در شرکت فولاد مبارکه

مدیر بهداشت حرفه‌ای، ایمنی و محیط‌زیست شرکت فولاد مبارکه  در این رابطه اظهار کرد: از ابتدای راه‌اندازی فولاد مبارکه تاکنون، سرمایه‌گذاری‌های زیادی برای به‌کارگیری فناوری‌های سازگار با محیط‌زیست نظیر استفاده از روش احیا مستقیم برای تولید آهن اسفنجی در این شرکت در نظر گرفته شده است. استفاده از کوره‌های قوس الکتریکی برای تولید فولاد کمترین میزان آلودگی برای محیط‌زیست را در پی دارد.وی با بیان اینکه فولاد مبارکه درصدد کاهش تولید کربن است، افزود: این شرکت از هر فناوری لازم برای کاهش مصرف انرژی استفاده می‌کند. اخیرا با همکاری کنسرسیوم محیط‌زیست استان اصفهان، درصدد اندازه‌گیری آلودگی محیط‌زیست منطقه مبارکه و اصفهان هستیم تا نقش صنایع به‌ویژه فولاد مبارکه در آلودگی منطقه مشخص شود. در همین راستا با اجرای پروژه‌های زیست‌محیطی همین میزان آلایندگی نیز حذف خواهد شد.

حسین مدرسی‌فر، ر با بیان اینکه حفاظت از محیط‌زیست اقدامی پایان‌ناپذیر است، تصریح کرد: فولاد مبارکه به‌صورت مداوم در حال رصد فناوری‌های جدید و مؤثر برای کاهش آلودگی آب، هوا و خاک است و از آن‌ها بهره می‌گیرد. در همین زمینه، برای به حداقل رساندن گردوغبار ناشی از فعالیت‌های فولادسازی، طرح جدیدی را به کمک مشاوران خبره و استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی برای به‌روزرسانی وضعیت موجود در دستور کار قرار داده است؛ بنابراین هر آنچه منجر به آلودگی محیط‌زیست شود از طریق روش‌های مختلف در فولاد مبارکه خنثی می‌گردد و به موادی بی‌خطر و قابل رهاسازی در محیط‌زیست تبدیل می‌شود. وی با اشاره به اجرای پروژه‌های متعدد زیست‌محیطی فولاد مبارکه برای کاهش میزان مصرف آب در فرایند تولید ادامه داد: با اجرای این پروژه‌ها قطعا طی سال‌های آینده، میزان برداشت آب این شرکت از زاینده‌رود به صفر خواهد رسید.

مدیر بهداشت حرفه‌ای، ایمنی و محیط‌زیست شرکت فولاد مبارکه تأکید کرد: میزان برداشت فولاد مبارکه از آب زاینده‌رود، کمتر از یک درصد (حدود ۰٫۷ درصد) میزان آب کل این رودخانه است؛ در حقیقت فولاد مبارکه آب موردنیاز خود برای تولید را به‌وسیله تصفیه پساب شهرهای اطراف خود و بازچرخانی آن تا ۸ بار تأمین می‌کند. به بیان دیگر، این شرکت قطره‌ای آب هدر نمی‌دهد.وی با بیان اینکه عمده مصرف آب در فولاد مبارکه جهت خنک‌کاری در روند تولید فولاد است، اذعان داشت: در فولاد مبارکه به‌هیچ‌عنوان اجازه نمی‌دهیم حتی بخار آب در فرایندهای خنک‌کاری اتلاف شود، بلکه با استفاده از روش‌های هیبریدی، خنک‌کاری در مدار خشک صورت می‌گیرد.

مدرسی‌فر با اشاره به اقدام زیست‌محیطی فولاد مبارکه در ایجاد فضای سبز از طریق کاشت گونه‌های کم‌آب‌بر در این شرکت بیان کرد: وسعت این فضای سبز بیشتر از حداقل میزان استاندارد تعریف‌شده بین‌المللی است و فولاد مبارکه برای آبیاری این فضای سبز از پساب تصفیه‌شده شهرهای اطراف خود استفاده می‌کند.وی با اشاره به حرکت فولاد مبارکه به سمت صنعت سبز و هوشمند عنوان داشت: فلسفه وجودی این شرکت، «شهروند-شرکتی مسئولیت‌پذیر برای خلق آینده بهتر است» که برای تحقق این امر به توسعه پایدار نیاز است و یکی از مهم‌ترین معیارهای توسعه پایدار نیز حفظ محیط‌زیست به شمار می‌آید.

مدرسی‌فر با اشاره به اجرای پروژه احداث نیروگاه خورشیدی با ظرفیت ۵۴۰ مگاواتی توسط فولاد مبارکه یادآور شد: فولاد مبارکه در راستای حفظ محیط‌زیست احداث نیروگاه جدیدی با ظرفیت هزار مگاوات از طریق به‌کارگیری فناوری‌های جدید و بدون نیاز به مصرف آب را در دستور کار خود قرار داده که فاز نخست آن در سال آینده وارد مدار خواهد شد.وی با اشاره به بومی‌سازی قطعات و تجهیزات در راستای اجرای پروژه‌های زیست‌محیطی در فولاد مبارکه اظهار داشت: فولاد مبارکه در تلاش است تا با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان، فاز دوم سیستم پایش لحظه‌ای سنجش کیفیت هوا را برای حفظ محیط‌زیست راه‌اندازی کند.

علاوه بر این مسائل، پایش مستمر آلایندگی‌ها، استانداردسازی و تدوین دستورالعمل، کنترل عملیات در راستای کاهش انتشار آلاینده‌ها و پایش مستمر وضعیت آلایندگی هوا، کاهش مصرف آب، توسعه شبکه‌های آب و فاضلاب منطقه و تصفیه و بازچرخانی آب، از دیگر اقداماتی است که این واحد صنعتی را در توجه به آلایندگی‌های خاک، آب‌وهوا در تراز جهانی و سرآمد کشور قرار داده و توانسته است رکورد کمترین حجم آب مصرفی به ازای هر تن تولید فولاد را در مقایسه با مصرف شرکت‌های بزرگ فولادساز جهان به خود اختصاص دهد. اقدامات یادشده تنها بخشی از افتخارات و فعالیت‌های صورت گرفته در حوزه محیط‌زیست بوده و در حوزه آموزش، فرهنگ‌سازی و مسئولیت‌های اجتماعی این حوزه نیز، کارنامه فولاد مبارکه روشن و درخشان است.

… کلام آخر

امروزه توجه به حفظ محیط زیست ، کاهش انتشار آلاینده‌ها ، پایش مستمر وضعیت آلایندگی هوا ، کاهش آلودگی آب، هوا و خاک باید به شکل یک فرهنگ مدرن هر روزه و مستمر دغدغه اصلی جامعه صنعتی شود که این امر نیازمند توجه ارزشمند بیشتر و جدی تری است. بی تردید حفاظت از محیط زیست یکی از نگرانی های اساسی جوامع می باشد. در پی افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش نیازهای اولیه و در نتیجه آن تخریب و دگرگونی هر چه بیشتر تنوع زیستی گسترش روز افزون آلودگی ها باعث کاهش محیط زیست شده است که توجه لازم و مبرم را می طلبد و در این راستا و. به اذعان اکثر کارشناسان خبره در امر محیط زیست ، شرکت فولاد مبارکه توانسته به خوبی در این امر نقش چشمگیری را ایفا کرده و کارنامه درخشانی را از خود به جای بگذارد..