حال سوال این است که پرچالش‌ترین دولت در ۴۰ سال اخیر مربوط به کدام رئیس‌جمهور بوده است؟

تندباد تورم در سه دولت

یکی از شاخص‌ها می‌تواند میزان تورم در سال شروع به کار دولتها باشد. در این گزارش، از بررسی دولت در دوره جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به خاطر شرایط ویژه‌ای که کشور با آن مواجه بود، صرف‌نظر شده است لذا فقط به مقایسه  نرخ تورم سال شروع به کار دولتهای هاشمی رفسنجانی رفسنجانی، خاتمی ، احمدی نژاد و روحانی پرداخته‌ایم که  طبق اعلام بانک مرکزی به شرح ذیل است:

    جدول شماره ۱

خزانه دولت و درآمدهای نفتی

مهمترین منبع درآمد ایران در طول همه سالها فروش نفت بوده است. قیمت جهانی نفت نیز همواره تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله میزان تولید، جنگ بین کشورها و غیره، کم و زیاد شده است. بودجه جاری کشور هم همواره بر مبنای فروش نفت پایه گذاری می‌شود. با این مقدمه مقایسه میزان درآمد نفتی ایران در دوره چهار رئیس‌جمهور به شرح ذیل است:

جدول شماره ۲

با توجه به اینکه یک سال دیگر از دولت روحانی باقی مانده است و میزان فروش نفت به خاطر تحریم‌های ظالمانه آمریکا از دو میلیون بشکه در روز در سال ۹۵ به کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است؛ میزان فروش نفت در یک سال آخر دولت دوازدهم با تداوم وضعیت فعلی تحریم‌ها به ۱۰ میلیارد دلار هم نخواهد رسید.خرداد امسال بود که اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور ایران گفت کل درآمد نفتی این کشور در سال ۱۳۹۸ به دلیل شدت تحریم‌های ایالات متحده، در حدود ۸ میلیارد دلار بوده است. این موضوع در شرایطی بیان شد که به گفته جهانگیری « ما کشوری بودیم که در یک سال ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم، اما کل درآمد نفتی کشور در سال ۹۸ حدود ۸ میلیارد دلار بوده که این کاهش درآمد، بر همه بخش‌ها از جمله بودجه دولت تاثیر می‌گذارد.»

اشاره جهانگیری به میزان درآمد نفتی کشور در دوره احمدی‌نژاد بود که نفت به بالاترین میزان قیمت خود در جهان رسید و دولت احمدی‌نژاد به درآمد افسانه‌ای دست یافت. از سوی دیگر به دنبال کاهش شدید درآمد نفتی ایران که ناشی از تحریم ها و افت قیمت نفت در جهان است، دولت روحانی در حال حاضر با کسری بودجه زیادی مواجه است؛ به گونه‌ای که دولتهای پیش از دولت او با چنین وضعیتی مواجه نبودند زیرا تحریم‌ها به گونه‌ای نبود که بتواند میزان فروش نفت ایران را تا حد بسیار زیادی کاهش دهد.

چالشی به نام بلایای طبیعی

دولت روحانی به لحاظ وقوع بلایای طبیعی نظیر سیل و زلزله رکوددار است که هریک خسارتهای زیادی بر جای گذاشته‌اند. در جدول شماره ۳ مهم‌ترین حوادث طبیعی را که بیشترین خسارات را برجای گذاشته‌اند، مرور کرده‌ایم .

جدول شماره ۳

بی‌سابقه‌ترین‌ها؛ از اعتراضات تا ترور و خطای انسانی

شاید نگاه به سه جدول فوق کافی باشد که نتیجه گرفت دو دولت‌ یازدهم و دوازدهم به ریاست حسن روحانی پرچالش‌ترین دولتها در سالهای گذشته بوده‌اند. اما اگر اتفاق‌های دیگری را که برخی از آنها نیز ماهیت امنیتی – سیاسی داشته‌اند، به موارد مذکور اضافه کنیم، اگر کسی ذره‌ای تردید داشته باشد، صحت این ادعا را می‌پذیرد که روحانی پردردسرترین دوره ریاست جمهوری را گذرانده است. آن موارد عبارتند از :

۱- شیوع ویروس کرونا که همه کشورها را درگیر کرده است، یکی از چالش‌های بزرگی است که روحانی از اسفند ۹۸ با آن مواجه شد و هنوز هم ادامه دارد و این طور که به نظر می‌آید، تا ۱۴۰۰ با او باقی می‌ماند. نکته مهمتر آنکه علاوه بر قربانیانی که ویروس کووید ۱۹ در سراسر جهان می گیرد، کرونا به طور مستقیم و غیرمستقیم دولت روحانی را با چالش‌های دیگری نیز مواجه کرده است؛ چالش‌هایی که بسیار بحث‌برانگیز بوده‌اند و به دفعات رئیس‌جمهور را وادار به واکنش کرده‌اند.

برگزاری یا عدم برگزاری کنکور آخرین مورد از این دست است. برخی خواستار لغو کنکور بودند تا بدین‌شکل افراد کمتری در معرض ابتلا به کووید ۱۹ بشوند و گروهی دیگر با این استدلال که هیچ کسی نمی تواند تضمین بدهد سال آینده کرونا در جهان ناپدید شده است، بر برگزاری کنکور با رعایت پروتکل‌های بهداشتی تاکید داشتند. پیش از آن نیز قرنطینه کشور، زمان راه‌اندازی کسب و کارها، برگزاری مراسم احیا و مراسم عزاداری محرم در ایامی که میزان شیوع کرونا افزایش یافته، بحث‌های متعددی را به وجود آورده و دولت روحانی را با چالش‌ مواجه کرده بود.

۲- اعتراضات دی ۹۶ که از یک فراخوان در مشهد و توسط گروهی از مخالفان دولت روحانی شروع شد اما خیلی زود ماهیت این اعتراض از مسائل اقتصادی و انتقاد به دولت روحانی،‌ تغییر کرده و ساختار نظام را نشانه گرفت و شهرهای زیادی درگیر اعتراض، تجمع، اغتشاش و ناامنی شدند.

۳- اعتراضات آبان ۹۸ که یک روز پس از انجام مجدد سهمیه‌بندی بنزین آغاز شد و خیلی زود ماهیت اقتصادی آن‌، سیاس- امنیتی شد و افرادی کشته شدند.

۴- سقوط هواپیمای اوکراینی در تهران در اثر اصابت موشک

۵- ترور سردار قاسم سلیمانی در عراق توسط آمریکا

۶- بحران موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز که در دولت احمدی‌نژاد تاسیس شده بودند اما بخاطر ورشکستگی شماری از آنها در سال ۱۳۹۶ سپرده گذاران این موسسات اعتراضات متعددی را در شهرهای مختلف برگزار کردند.در نهایت با تلاش دولت، بانک مرکزی و دیگر نهادها و پس از حدود دو سال این بحران فروکش کرد و دولت تصمیم به ادغام موسسات باقیمانده با برخی بانک‌ها کرد.

کلی