داستان بازار مسکن و طرح‌های دولت در این زمینه را بهتر است از دهم خرداد ماه ۱۳۹۲ آغاز کنیم. زمانی که کاندیدا‌های ریاست جمهوری در تلاش بودند به هر نحو، آرای مردم را به نفع خود جمع آوری کنند. در تاریخ مذکور رئیس جمهور روحانی در پاسخ به پرسش مجری مناظره مبنی بر اینکه " برنامه دولت شما برای تامین مسکن و مهار قیمت آن چیست گفت: اصل تامین مسکن ارزان برای جامعه مخصوصا نسل جوان از برنامه‌های دولت تدبیر و امید است. قیمت مسکن در سال‌های اخیر برای مسکن کلنگی رشد ۸۲ درصدی و برای آپارتمان رشد ۵۲ درصدی داشته است.
رشد ۳۹۷ درصدی قیمت مسکن در هفت سال
هنگامی که در مرداد ماه سال ۱۳۹۲ دولت تدبیر و امید سکان قوه مجریه کشور را در اختیار گرفت، متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در شهر تهران ۳ میلیون و ۸۳۴ هزار و ۲۰۰ تومان بود. آخرین آمار در زمینه متوسط قیمت هر مترمربع مسکن که مربوط به خرداد ماه سال جاری است، نشان می‌دهد که متوسط قیمت هرمترمربع مسکن به ۱۹ میلیون و ۷۱ هزار تومان افزایش یافته است؛ این بدان معناست که در هفت سال گذشته، رشد قیمت مسکن ۳۹۷ درصد بوده است. همان گونه که ملاحظه می‌گردد علیرغم تمام صحبت‌های انجام شده در سال ۱۳۹۲، در دوره دولت تدبیر و امید قیمت مسکن رشد ۳۹۷ درصدی را تجربه کرد؛ رشدی به مراتب بیشتر از رشد‌های قیمتی که رئیس جمهور در مناظرات خود به آن‌ها اشاره می‌کرد و دولت قبلی را شماتت می‌نمود. اما در عمل دولت تدبیر و امید برای خانه دار شدن جوانان چه کرد؟
طرح‌های دولت در حوزه مسکن در هفت سال گذشته / طرح مسکن ملی، جدی‌ترین طرح
در هفت سال گذشته طرح‌های بسیاری در حوزه مسکن جهت اجرایی شدن وعده داده شد که از آن جمله می‌توان به طرح مسکن اجتماعی، صندوق پس انداز مسکن، بازار رهن ثانویه مسکن، فروش اقساطی مسکن، مسکن قسطی کارمندان، طرح مسکن استیجاری، وام اجاره مسکن و طرح مسکن ملی اشاره کرد. شاید جدی‌ترین طرح دولت در حوزه مسکن، طرح مسکن ملی بود. در زمستان سال ۱۳۹۷ بود که دولت برای خانه دار کردن مردم و مقابله با گرانی مسکن، طرح مسکن ملی را مطرح کرد. طرحی که شامل ساخت ۴۰۰ هزار واحد مسکونی بود که ساخت ۲۰۰ هزار واحد آن در شهر‌های جدید و با مشارکت بخش خصوصی، ۱۰۰ هزار واحد در مناطق بافت فرسوده و توسط شرکت بازآفرینی شهری و ۱۰۰ هزار واحد بر عهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بود.
نوبت ثبت نام طرح مسکن ملی به تهرانی‌ها رسید
اوایل شهریورماه ۱۳۹۸، ثبت‌نام طرح ملی مسکن از استان کرمان کلید خورد. از مورخه ۱۸ آبان ماه ۱۳۹۸ نیز دور دوم ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن در ده استان دیگر آغاز شد. بعد از پایان شش مرحله از ثبت نام مسکن ملی، سرانجام در هفتمین مرحله از ثبت نام مسکن ملی، نوبت به مردم استان‌های تهران، قزوین و البرز رسید و ثبت نام آن‌ها از روز شنبه ۳۰ آذر ماه ۱۳۹۸ آغاز شد.
آخرین خبر از طرح مسکن ملی در تهران
در ۴ مرداد ماه سال جاری بود که آخرین خبر پیرامون طرح مسکن ملی در تهران منتشر شد. در تاریخ مذکور خلیل محبت خواه، مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران طی مصاحبه‌ای با اشاره به این موضوع که بیش از ۷۳ هزار واحد جهت ساخت اقدام ملی در برنامه استان تهران پیش بینی و ۳۷۰۰ نفر احراز شرایط شده اند، اظهار داشت: در این زمینه نکته بااهمیت این است که تاکنون در مجموع ۱۰۰۰ نفر افتتاح حساب کرده‌اند و در این خصوص متأسفانه از این تعداد تنها ۵۴ نفر واریز وجه داشته اند. وی با تصریح اینکه پیشرفت اقدام ملی در گرو واریز وجه متقاضیان مسکن در این طرح است، گفت: «ضروری است تمام شهروندان استان تهران که تاکنون پیامک افتتاح و واریز وجه دریافت کرده‌اند ظرف ۲ هفته آینده نسبت به واریز وجه اقدام کنند تا در سامانه اقدام ملی بمانند، در غیر این صورت مشمول دستورالعمل حذف از طرح خواهند شد.»
فرصت دو هفته‌ای برای واریز وجه در حالی است که پیش‌تر در سوم تیرماه ۹۹ طی پیامی به متقاضیان این طرح، تاکید شده بود که بایستی ظرف دو هفته، ۴۰ میلیون تومان را واریز کنند؛ اما حالا با تصمیم جدید مبنی بر زمان دو هفته‌ای برای واریز وجه، به نوعی در حق افرادی که در تیرماه اقدام به واریز وجه کرده بودند، اجحاف شده است. در هر صورت، کاهش ارزش پول در این مدت مشهود بوده و بهتر است تصمیم گیران، برای آن دسته از افراد که در موعد قبلی، واریز وجه کرده بودند، اولویت قائل شود
ناامیدی مشارکت کنندگان طرح مسکن ملی در تهران از خانه دار شدن
همان گونه که ملاحظه شد، آمار و ارقام اعلام شده در مورد میزان واحد‌های پیش بینی شده برای ساخت مسکن ملی در استان تهران (۷۳ هزار واحد) و تعداد متقاضیانی که واریز وجه داشتند (۵۴ نفر)، خود گویای ماجرای مسکن ملی در استان تهران است؛ ماجرایی که باعث نگرانی کسانی شده که در این مدت واریز وجه داشته اند.یکی از این افراد که واریز وجه داشته اند، در گفتگو با تابناک گفت: طرح‌هایی که دولت دوازدهم برای خانه اولی‌ها اجرایی کرد، حداقل من یک نفر را درمانده، مستاصل و متعجب کرده است.
وی ادامه داد: در ابتدا ماجرای پرداخت وام صندوق یکم را برای خانه دار شدن مطرح کردند. ما برای اینکه خانه دار شویم به هر سختی بود ۸۰ میلیون تومان برای حساب باز کردن در بانک مسکن فراهم کردیم. نیمه های سال ۱۳۹۸ که موعد وام رسید و قرار بود وام را پرداخت کنند، قیمت مسکن آن قدر افزایش یافته بود که دیگر نمی‌شد با این وام خانه‌ای خرید. ناامید بودیم تا اینکه در همین بین ماجرای مسکن ملی و ثبت نام از تهرانی‌ها برای این طرح پیش آمد.
وی ادامه داد: بعد از طی کلی مراحل اداری ـ که ماه‌ها زمان برد ـ سرانجام برای مسکن ملی تایید شدیم و اعلام کردند که ۴۰ میلیون تومان به حساب بانک مسکن و ۷ میلیون تومان هم به حساب بانک مرکزی برای عرصه واریز کنید. این ۴۷ میلیون تومان را با هزار دردسر تا نیمه تیرماه سال جاری جهت واریزی، جور کردیم و نکته حائز اهمیت این بود که همچنان بانک مسکن اجازه نداد به بخش قابل توجهی از پولی که از سال ۹۷ در این بانک بلوکه بود، (۲۷میلیون تومان) استفاده کنیم و بهانه‌ای که آوردند این بود که می‌گفتند فعلا برنامه‌ای برای تلفیق دو طرح وام مسکن یکم و مسکن ملی وجود ندارد و اگر این پول را بردارید وام مسکن یکم به شما تعلق نخواهد گرفت. در همین باره مسئولان امر به ما گفتند فعلاً شما چهل میلیون تومان را هر طوری شده است، تهیه و واریز کنید تا به پروژه وصل شوید. بعداً در فرایند اجرای طرح ما برنامه ای برای تلفیق وام مسکن یکم با مسکن ملی داریم که شامل حال شما خواهد شد.
وی در انتهای صحبت‌های خود با گلایه از طرح‌های دولت در حوزه مسکن در این سال‌ها گفت: اگر در سال ۹۷ با همان ۸۰ میلیون تومان نقدینگی که داشتم به همراه یک وام هر چند با سود بالا، اقدام به خرید مسکن در مناطق پایین شهر می‌کردم، می‌توانستم صاحبخانه شوم، اما به امید خانه‌ای بهتر و با دل بستن به طرح‌های مسکن دولت این فرصت را از دست دادم. امروز هم در طرح مسکن ملی اعلام می‌کنند که در تهران تنها ۵۴ نفر واریز وجه داشته اند. آیا این نحوه استقبال به معنی شکست طرح مسکن ملی در تهران نیست؟ این چه پروژه ملی و کلانی است که تنها ده ها نفر را می خواهد خانه دار کند؟
سخن پایانی
همان گونه که می بینیم، دولت با طرح‌هایی که در حوزه مسکن در این سال‌ها داشته، نه تنها کاری از پیش نبرده، بلکه عده‌ای از زوج‌های جوان را که قصد خانه دار شدن داشتند، در بلاتکلیفی قرار داده و به نوعی با رشد سرسام آور قیمت مسکن در این سال ها، فرصت خانه دار شدن را از آن‌ها گرفته است.آنچه از مصاحبه اخیر پیرامون مسکن ملی در شهر تهران برمی‌آید این است که گویا فراهم کردن ۴۷ میلیون تومان برای ادامه مراحل طرح مسکن ملی، از عهده بسیاری از متقاضیان خانه دار شدن در این طرح هم خارج است و حالا ۵۴ نفری که تکمیل وجه کرده اند در این بیم قرار دارند که این طرح نیز به مانند طرح‌های دیگر دولت برای خانه دار شدن در تهران شکست بخورد! این استقبال سرد از واریز وجه در حالی است که در زمان آغاز ثبت نام برای طرح مسکن ملی در شهر تهران ظرف مدت کوتاهی ظرفیت ثبت نام پر شد. محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی طی مصاحبه‌ای در زمان ثبت نام طرح مسکن ملی در شهر تهران، در مورد مدت زمان تکمیل ظرفیت برای ثبت نام طرح مسکن ملی در شهر پردیس گفته بود: پس از ۲۷ دقیقه ظرفیت پردیس تکمیل شد.