مقرر شده که استفاده از ماسک در تمام ایستگاه‌های متروی تهران، از روز شنبه 13 اردیبهشت برای تمام مسافران اجباری شود. با توجه به روند دو ماهه‌ای که از بستری مبتلایان کووید 19 در مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) شاهد بودید، اجبار به استفاده از ماسک برای مسافران مترو تا چه حد ضروری است و شهروندان تهرانی، در چه اماکنی غیر از مترو، باید توصیه استفاده از ماسک و دستکش را جدی بگیرند؟

بهترین توصیه این است که کاری کنیم بیماری منتقل نشود. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها درباره کووید 19، قدرت سرایت بالای بیماری است. کووید 19 در درجه اول از طریق تماس دست با مخاطات بدن؛ به ویژه مخاطات دهان یا چشم منتقل شده و دومین راه انتقال هم، از طریق راه تنفسی و در زمانی است که افراد، فاصله‌گذاری حداقل یک و نیم متر را رعایت نکنند. با توجه به اینکه در مترو، ممکن است این فاصله، حتی برای لحظاتی کوتاه، کمتر از یک و نیم متر باشد، توصیه به استفاده از ماسک تاثیر بسیار زیادی برای پیشگیری از انتقال ویروس دارد، چراکه ممکن است مسافر مترو، ناقل خاموش باشد به این معنا که مبتلای کووید 19 باشد اما در دوره نهفتگی ویروس باشد و هیچ علامتی از ابتلا هم نداشته باشد.

چنین توصیه‌ای نه فقط برای مترو، بلکه برای تمام فضاهایی که رعایت فاصله حداقل یک و نیم متری، امکان‌پذیر نباشد، ضروری و در کاهش انتشار ویروس بسیار موثر است، اما تاکید می‌کنم که استفاده از ماسک، به هیچ‌وجه نباید ضرورت رعایت بهداشت دست را کمرنگ کند چون رعایت بهداشت دست برای پیشگیری از انتقال ویروس، از اجبار به استفاده از ماسک هم مهم‌تر است. در واقع، تاثیر ضرورت استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ و اجتماعات و فضاهایی که رعایت فاصله یک و نیم متری ممکن نیست، قابل توجه است اما باز هم تاکید می‌کنم که افراد به صرف استفاده از ماسک، نباید الزام و ضرورت شست‌و‌شوی مکرر دست‌ها با آب و صابون را نادیده بگیرند. توجه به این نکته خیلی مهم است که اگر ماسک استفاده می‌کنیم، دست زدن به ماسک و مثلا جابه‌جا کردن آن روی صورت، می‌تواند باعث آلودگی دست بشود و بنابراین، در صورت دست زدن به ماسکی که بر صورت داریم، به هیچ‌وجه تا پیش از شست‌و‌شوی دست‌ها، نباید دهان، بینی و چشم‌مان را لمس کنیم.

ماسک چطور و کجا باید استفاده شود؟ آیا فردی که با خودروی شخصی خود و به صورت تک سرنشین، تردد می‌کند، باید هنگام رانندگی از ماسک استفاده کند ؟ امروز می‌شنویم که افرادی، مبتلای آنفلوآنزا یا کووید 19 نیستند اما به دلیل استفاده بیش از حد از ماسک، دچار تنگی نفس شده‌اند.

به هیچ‌وجه توصیه نمی‌کنیم که افراد عادی، ماسک N95 استفاده کنند. این ماسک فقط برای استفاده کادر درمان، آن هم صرفا هنگام معاینه بیمار مبتلای کووید 19 و انجام اقدامات درمانی است چون در این زمان ممکن است بیمار، سرفه کند و ترشحات تنفسی، در فضا منتشر شود. ماسک N95 مقاومت هوایی ایجاد کرده و برای افراد عادی باعث بروز تنگی نفس می‌شود که به همین دلیل هم، تحمل ماسک برایشان سخت خواهد شد و می‌خواهند ماسک را به‌طور مستمر روی صورت جابه‌جا کنند که همین کار، می‌تواند باعث انتقال ویروس از سطح ماسک، به ناحیه اطراف دهان یا چشم شده و اتفاقا، شیوع بیماری را هم افزایش دهد. بنابراین، افراد عادی، حتی در مناطق پرازدحام مثل تاکسی و مترو و اتوبوس، به هیچ‌وجه توصیه به استفاده از ماسک N95 نمی‌شوند و توصیه برای جمعیت عمومی، استفاده از ماسک‌های جراحی است مشروط بر اینکه به دنبال هرگونه احتمال بابت آلوده شدن ماسک، آن را با ماسک جدید تعویض کنند و ماسک استفاده شده را، یا با روش‌های توصیه شده، ضدعفونی کنند، یا آن را دور بیندازند.

آیا ماسک‌های نخی خانگی هم می‌تواند از نفوذ ذرات ویروس کرونا جلوگیری کند؟

مهم‌ترین ارزش استفاده از ماسک برای افراد عادی این است که در مواجهه با افراد مبتلای بدون علایم که شاید حتی خودشان هم از ابتلای خود بی‌خبر باشند، آنها هم ماسک زده‌اند و استفاده از ماسک؛ حتی ماسک‌های خانگی، تا حد قابل توجهی، از انتقال ذرات تنفسی آغشته به ویروس که همراه با عطسه و سرفه ممکن است از دهان فرد بیمار خارج شود، به سایر افراد جلوگیری می‌کند. بنابراین، انواع ماسک، حتی آنهایی که در خانه ساخته شده یا توسط برخی شبکه‌های اجتماعی هم آموزش داده شده، در حد و اندازه خودش می‌تواند مانع انتشار ویروس شود.

چند روز قبل، پژوهشگران جهانی اعلام کردند با علایم جدیدتر و متفاوت‌تری از ویروس کرونا مواجه شده‌اند.

ویروس کرونا، یک ویروس جدید و ناشناخته است و با گذشت زمان و نتایج تحقیقاتی که دانشمندان علم پزشکی بر این ویروس و مبتلایان کووید 19 انجام می‌دهند، هر روز یکی از نقاط ناشناخته این ویروس شناسایی می‌شود. انتظار این است که طی روزهای آتی، با آثار و عوارض بیشتر این ویروس آشنا شویم و سایر علایم بیماری کووید 19 را بشناسیم؛ آثار و علایمی که شاید قبل از این، به آن توجه نداشتیم چون این علایم، شیوع و عوارض کمتری داشت و انتظار می‌رود روز به روز، اطلاعات دانشمندان درباره این ویروس بیشتر شود چون ویروس، نوپدید است و حالا، هزاران دانشمند پزشکی در اقصی نقاط جهان در حال پژوهش بر ابعاد مختلف این بیماری و روش‌های درمانی و تشخیصی و همچنین شناسایی علایم در افراد مختلف با بیماری‌های زمینه‌ای مختلف و سن و جنس مختلف هستند.