فصل انتخابات تمامی ندارد؛ هنوز یک انتخابات تمام نشده اما و اگرهای انتخابات بعدی شروع می‌شود مانند این روزها که هنوز مُهر انتخابات مجلس خشک نشده بازار گمانه‌زنی‌های انتخابات ریاست جمهوری داغ شده است. اسامی پشت سر هم لیست می‌شوند و گفته می‌شود که قرار است وارد کارزار انتخاباتی شوند حالا بعضی‌ها در این میدان احتمال کاندیداتوری‌شان را با قاطعیت رد می‌کنند و برخی هم با دست پس می‌زنند و با پا پیش می‌کشند؛ برخی هم در سکوت مطلق به سر می‌برند و نه خبری از تائید هست نه تکذیب. طی چند روز اخیر اما دست رد زدن به صندلی پاستور به تناوب از سوی برخی چهره ها تکرار شد که در گزارش زیر مروری به آن داشته ایم.
قاضی‌القضات و معمای خیابان پاستور
ابراهیم رئیسی که نزدیک به یک سال و نیم پیش در راس قوه قضائیه قرار گرفت و جایگزین صادق آملی لاریجانی شد، سال ۹۶ مهمترین رقیب حسن روحانی برای کرسی ریاست جمهوری بود هرچند او نتوانست پیروز این میدان باشد اما کسب ۱۶ میلیون رای حامیانش را راضی و خشنود کرد تا آنجا که این روزها دوباره اسمش به عنوان گزینه ۱۴۰۰ اصولگرایان بر سر زبان‌ها افتاده است. البته این امر از سوی حامیان او روشن شد؛ وقتی که احمد امیر آبادی فراهانی عضو هیأت رئیسه مجلس در یک برنامه تلویزیونی گفته بود اگر آقای رئیسی برای ۱۴۰۰ بیاید می‌تواند مشکلات را حل کند این گمانه‌زنی‌ها قوت گرفت و تا آنجا پیش‌رفت که حتی «عباس امیری‌فر» می‌گفت: اگر رئیسی در انتخابات پیش‌رو کاندیدا شود و اعلام کند محمود احمدی‌نژاد معاون اولم خواهد بود می‌تواند آرای قابل توجهی جذب کند.
زمزمه‌ها درباره کاندیداتوری رئیسی هر روز با شدت و حدت بیشتری در محافل سیاسی مطرح می‌شد تا اینکه محسنی‌اژه‌ای معاون او در یک نشست خبری به این حرف و حدیث‌ها پایان داد و اعلام کرد رئیسی تصمیم ندارد در انتخابات شرکت کند. او در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه زمزمه‌هایی درباره احتمال حضور سیدابراهیم رییسی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ مطرح است، شما این موضوع را تأیید می‌کنید؟ گفت: چنین چیزی مطرح نیست و این زمزمه، زمزمه بیخودی است. قاضی زاده هاشمی نماینده مشهد هم ادعای نماینده قم که از احتمال کاندیداتوری رئیسی حرف زده بود را تکذیب کرد.
قالیباف و کوچ به بهارستان
باور اینکه محمدباقر قالیباف بعد از سه دوره کاندیداتوری در انتخابات آینده قرار است دور ریاست جمهوری را خط بکشد و انتخابات ۱۴۰۰ را فراموش کند سخت بود؛ آنقدر سخت که هم‌کیشان خودش هم در جریان انتخاب هیات رئیسه این موضوع را تذکر می‌دادند و از احتمال کاندیداتوری‌اش در کارزار ۱۴۰۰ سخن به میان می‌آوردند. رسانه‌ها هم که در جریان گمانه‌زنی‌ها برای یکسال دیگر او را از قلم نمی‌انداختند، همین موضوع موجب شد تا دغدغه نمایندگان مجلس برای تعیین رئیس قوه مقننه با اما و اگر مواجه شود؛ قالیباف هم که دید نقد ریاست مجلس در حال از دست رفتن در ازای نسیه ریاست جمهوری است هرچند تعهدنامه‌ای را امضا نکرد اما شفاها به نمایندگان مجلس اطمینان داده که قصد کاندیداتوری برای ریاست جمهوری ندارد. البته اینکه چقدر قالیباف بر سر تعهد خود باقی بماند باید تا یکسال دیگر صبر کرد.
دیپلمات محبوب و پایان گمانه‌زنی
محمد جواد ظریف که با روی کار آمدن حسن روحانی سکان دیپلماسی کشور را بدست گرفت در همان ماه‌های ابتدایی حضورش همان زمان که هنوز حضور چهره‌های سیاسی در شبکه‌های اجتماعی رونق زیادی نداشت با پست‌هایش در فیس‌بوک توانست رابطه نزدیک‌تری با مردم برقرار کند و همین موضوع رفته رفته حامیانش را در میان مردم افزایش داد. ظریف اولین وزیر خارجه‌ای بود که تابوی مذاکره با آمریکا را شکست و قدم زدنش با جان کری شهرت جهانی پیدا کرد.
محبوبیت ظریف آنقدر افزایش پیدا کرد که همان سال ۹۶ زمزمه‌هایی از کاندیداتوری او به گوش می‌رسید ولی از آنجا که روحانی هنوز مجوز حضور برای یک دوره دیگر در انتخابات را داشت این حرف و حدیث‌ها در نطفه خاموش شد. اما حالا دیگر روحانی نمی‌تواند در انتخابات حضور داشته باشد و نیاز به یک گزینه‌ای که بتواند مردم را پای صندوق رای بکشاند احساس می‌شود همین موضوع کفایت می‌کند تا دوباره گمانه‌زنی‌ها درباره کاندیداتوری ظریف و حمایت اصلاح‌طلبان از او قوت بگیرد اما طولی نکشید که تکذیب ظریف آبی بر آتش این گمانه‌زنی‌ها ریخت. او در لایو اینستاگرام و در گفت‌وگویی که با فرید مدرسی داشت درباره احتمال کاندیداتوری‌اش گفت: «من در کمال صداقت عرض می‌کنم در خودم صلاحیت این مسئولیت را نمی‌بینم و فقط دیپلماسی بلدم و همین را ادامه خواهم داد.»
شیخ‌الوزرا؛ امید اصلاح‌طلبان می شود؟
«زنگنه می‌تواند گزینه اصلاح‌طلبان برای ۱۴۰۰ باشد» این صحبتی است که درباره با سابقه‌ترین وزیر ایران شنیده می‌شود. بیژن نامدار زنگنه که در دولت‌های سوم و چهارم به نخست‌وزیری میرحسین موسوی، ۵ سال وزیر جهاد سازندگی و یک سال نیز وزیر نیرو بود. در کابینه اکبر هاشمی رفسنجانی، ۸ سال به‌عنوان وزیر نیرو فعالیت کرد و در دولت‌های هفتم و هشتم به ریاست محمد خاتمی؛ ۸ سال عهده‌دار وزارت نفت بود؛ و از سال ۹۲ تا امروز سکان وزارت نفت را به عهده داشته است حالا به عنوان یکی از مهمترین گزینه‌های اصلاح‌طلبان برای ریاست جمهوی ۱۴۰۰ مطرح می‌شود تا جایی که علی صوفی از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب درباره او می‌گوید: « انصافا آقای زنگنه وزیر موفقی بوده و رجل سیاسی و انقلابی محسوب می شود. او سابقه انقلابی دارد. او قطعا می تواند برای ریاست جمهوری مدنظر عده ای قرار بگیرد و مطرح شود اما درباره ورود زودهنگام به عرصه ریاست جمهوری، این نگرانی را آقای زنگنه نیز خواهد داشت چون می تواند به موقعیت و مسئولیت او در دولت ضربه بزند.»
احمد شیرزاد هم درباره زنگنه گفته بود: « به نظر بنده آقای زنگنه فردی است که قابل قبول است، سرد و گرم چشیده است. اداره کشور را می فهمد، اقتصاد می‌داند واز هرجهت مناسب است. شاید مردم رای ندهند و یا شورای نگهبان تایید نکند اما او در کالیبر ریاست جمهوری است.» هرچند زنگنه تا امروز درباره کاندیداتوری‌اش رسما سخنی به زبان نیاورده است اما شنیده ها حکایت از تمایل نداشتن شیخ الوزرا برای ورود به عرصه ریاست جمهوری است. از سوی دیگر آخرین اظهارنظری که در این رابطه از او سراغ داریم مربوط به سال ۹۱ است که چندان موافق ریاست بر قوه مجریه نبود. او درآن مقطع درباره احتمال کاندیداتوری خود و هاشمی رفسنجانی گفته بود:«زمان من و آقای هاشمی گذشته است.» او درآن مقطع به هاشمی رفسنجانی توصیه کرده بود در انتخابات ثبت نام نکند.
کاندیداتوری برای پاستور تکرار می شود؟
در دولت دوم اصلاحات وزیر بهداشت بود و بعد از آنکه با روی کارآمدن دولت احمدی‌نژاد ازسیاست کنار گذاشته شد راه بهارستان را در پیش گرفت و حالا ۱۳ سال است که مسعود پزشکیان نماینده مردم تبریز است؛ او سال ۹۲ در جریان یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری اعلام کاندیداتوری کرد و همان زمان که داشت ثبت نام می‌کرد گفت چنانچه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برای انتخابات ثبت نام کند به نفع او از کاندیداتوری صرف نظر خواهد کرد. البته در آن مقطع صلاحیت پزشکیان از سوی شورای نگهبان تائید نشد.
این روزها که اسم‌های زیادی برای ثبت‌نام در سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری به گوش می‌رسد برخی رسانه‌ها از پزشکیان به عنوان کاندیدای احتمالی اصلاح‌طلبان نام بردند و حتی گفته شد او در این رابطه دیداری هم با خاتمی رئیس دولت اصلاحات داشته است. این گمانه‌زنی‌ها موجب شد تا پزشکیان به این موضوع واکنش نشان دهد. نماینده تبریز بعد از تکذیب دیدارش با خاتمی گفت: «فعلا خبری نیست» البته این پاسخ پزشکیان دست کمی از آن با دست پس زدن‌ها و با پا پیش کشیدن‌ها ندارد. در واقع پزشکیان با قطعیت این موضوع را رد نکرد.
بعد از پدر، پسر هم نیامد
محسن هاشمی رفسنجانی که سال ۹۶ سرلیست اصلاح‌طلبان تهران برای انتخابات شوراهای شهر بود این روزها اسمش در میان کاندیداهای جوان برای انتخابات ریاست جمهرری ۱۴۰۰ مطرح می‌شود؛ شاید هم دلیل این گمانه زنی‌ها باور به این بیت شعر فردوسی باشد «پسر کو ندارد نشان از پدر توبیگانه خوانش نخوانش پسر» هرچه هست، او که زمانی قرار بود شهردار تهران شود اما مخالفت‌های درون حزبی این اجازه را نداد حالا خودش اعلام می‌کند که قصد آمدن به کارزار انتخابات را ندارد، تا آنجا که اطلاعیه‌ای از سوی دفتر او منتشر و صراحتا به عدم کاندیداتوری اش اشاره شد.
در این اطلاعیه آمده بود: «همانگونه که رئیس شورای شهر تهران در مصاحبه‌های متعدد تصریح کرده است، برنامه یا بنایی برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری ندارد. طرح اینگونه احتمالات اثر مثبتی بر شرایط امروز جامعه که سخت درگیر مشکلاتی نظیر بیماری کرونا، مسائل اقتصادی ــ اجتماعی و تحریم‌های ظالمانه است، ندارد.»
یک وزیر دیگر خاتمی هم کنار نشست
مصطفی معین وزیر علوم دولت خاتمی که از ۱۸ تیر ۷۸ و ماجراهای کوی دانشگاه اسمش بر سر زبان‌ها افتاده بود این روزها محور گمانه‌زنی‌های مختلف برای انتخابات ۱۴۰۰ شده است. البته معین یک‌بار دیگر هم تجربه رقابت انتخاباتی بر روی رینگ ریاست جمهوری را دارد؛ او ۱۵ سال پیش وقتی که هنوز محمود احمدی‌نژاد به شدت و حدت امروز شناخته نشده بود با حمایت خاتمی وارد میدان انتخابات شد البته آن زمان شورای نگهبان چندان اقبالی به او نشان نداد و صلاحیت او را رد کرد اما این ردصلاحیت دوام نیاورد و با مجوز رهبری توانست در این گود رقابت حضور یابد. همان زمان که او با حدود ۴ میلیون رأی از میان هفت نامزد در رتبه پنجم قرار گرفت و نتوانست توفیقی در این میدان داشته باشد. حالا مصطفی معین در همین آغاز بحث‌های انتخاباتی به انصاف‌نیوز می‌گوید: برای انتخابات ۱۴۰۰ برنامه‌ای ندارم و کاندید نخواهم شد. از آنجا که او سال ۹۴ برای دهمین انتخابات مجلس ثبت نام کرد تا نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی باشد اما مهر ردصلاحیت بر کارنامه‌اش نشست دلیل این اعلام موضع زودهنگام معین را می‌توان درک کرد چراکه هیچ بعید نیست حتی اگر وارد گود انتخابات ریاست جمهوری شود سرنوشت سال ۸۴ دوباره برای او تکرار شود.