فدراسیون فوتبال ایران، که اکنون بدون رییس و تحت نظر سرپرست موقت اداره می‌شود، به رغم مشکلات مالی و اقتصادی زیاد، با گرفتن تایید از مقامات رده بالای دولتی، درخواستی رسمی برای میزبانی جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۷ ارائه کرده که در این راه باید با عربستان سعودی رقیبی پرانگیزه و ثروتمند رقابت کند. هرچند برخی کارشناسان داخلی، اعلام کاندیداتوری ایران را با توجه به شرایط مالی و زیرساخت‌های کنونی کشورمان، در حد شعار می‌دانند، عده‌ای بر این عقیده اند که این نامزدی حتی در صورت ناکامی می‌تواند باعث حفظ ظاهر و پرستیژ فوتبال ایران به عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ فوتبال قاره شود. همچنین گروهی بر این باورند که نقطه قوت ایران نسبت به رقبای عربی عامل تماشاگر است که پر شدن بیشتر سکو‌های تماشاگران، می‌تواند برگ برنده کشورمان برای مانور نزد تصمیم گیران AFC باشد.
سخنگوی فدراسیون فوتبال می‌گوید این درخواست، رسما به AFC ارائه شده است. گویا این طرح از زمان روی کار آمدن مهدی محمدنبی در فدراسیون فوتبال مطرح شده و به تایید رسیده است. پیش از این، از کشور عربستان به عنوان تنها داوطلب میزبانی یاد شده بود. کنفدراسیون فوتبال آسیا پیش از این اعلام کرده بود که ۳۱ مارچ (۱۲ فروردین) آخرین زمان کاندیداتوری برای جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ است، اما با شیوع کرونا این زمان را برای مدت سه ماه آینده تمدید کرد.
دومین تلاش پس از شکست شش سال قبل از اماراتی‌ها
فدراسیون فوتبال کشورمان پیش از این در اسفندماه سال ۹۳ رقابت برای کسب میزبانی جام ملت‌های ۲۰۱۹ آسیا را به امارات واگذار کرد و نتوانست نظر کشور‌های رای دهنده را برای در اختیار گرفتن میزبانی این رقابت‌ها جلب نماید. آخرین میزبانی ایران در رقابت‌های جام ملت‌های آسیا به سال ۱۹۷۶ برمی‌گردد که در آن مسابقات تیم ملی ایران، یکی از اصلی‌ترین قدرت‌های فوتبال آسیا، با انبوهی از ستاره هایش برای سومین بار متوالی قهرمان قاره شد و از آن زمان تاکنون تیم ملی کشورمان نتوانست میزبانی و قهرمانی را تجربه کند.
البته تعداد تیم‌های شرکت کننده در آن رویداد تنها شش کشور بود و بازی‌ها تنها در دو شهر تهران و تبریز میزبانی شد، اما مهمترین تورنمنت فوتبال قاره کهن، اکنون تفاوت بسیاری با پنجاه سال پیش داشته و در ابعاد مختلف میزبانی از این رخداد دشوارتر شده و نیازمند پشتیبانی وسیع‌تر و بودجه‌ای به مراتب بیشتر است.پارامتر‌هایی نظیر داشتن استادیوم‌های مدرن، هتل‌های پنج ستاره، فرودگاه‌های مجهز، ناوگان هوایی جدید، جاده‌های زمینی، سیستم راه آهن درون شهری (مترو) و قطار بین شهری، توانایی برقراری امنیت، شبکه حمل و نقل بین شهری با اتوبوس، نیروی انسانی متخصص در برگزاری مسابقات، قابلیت پذیرایی از تیم‌های شرکت کننده و کادر برگزاری رقابت‌ها از جمله داوران و چندین مورد بسیار مهم دیگر، جزو ضروریاتی است که برای پیروزی در این رقابت به آن‌ها نیاز داریم.باید دید آیا همه این مقدمات در وضعیت فعلی جامعه ایران مهیاست یا اینکه تقاضای میزبانی جام ملت‌ها تنها در حد نگارش و ارسال یک نامه انگلیسی و پر کردن چند فرم تعهد دولتی است.
عربستان با بودجه رویایی دربار؛ دنبال فرصت تبلیغاتی برای بن سلمان
عربستان با علاقه مثال زدنی بن سلمان ولیعهد فوتبالدوست خود، بودجه‌ای نجومی برای در اختیار گرفتن امتیاز میزبانی جام ملت‌ها و فتح جام قهرمانی آن اختصاص داده و با توجه به نفوذ خارق العاده اش میان تصمیم گیران و ارکان اصلی کنفدراسیون فوتبال آسیا و همچنین پول‌هایی که تحت عنوان کمک به اعضای ضعیف‌تر ای اف سی پرداخت می‌کند، از هم اکنون بخت بیشتری از ایران خواهد داشت. بن سلمان با ولخرجی کم نظیرش در رده باشگاهی، تیم های عربستانی را مملو از ستاره های اروپایی و آمریکایی نموده و لیگ قهرمانان آسیا را نیز توسط الهلال فتح کرده است
دعوت چندین باره از رییس فیفا، بر عهده گرفتن میزبانی جام جهانی باشگاه ها، اسپانسری فینال جام‌های حذفی اسپانیا و ایتالیا و این اواخر تلاش برای خرید باشگاه لیگ برتری نیوکاسل انگلیس، همگی جزو اقدامات خبرساز فوتبالی است که از عطش شاهزاده سعودی برای کسب شهرت و محبوبیت در جهان فوتبال خبر می‌دهد.همچنین استادیوم‌های فوتبال در عربستان به مراتب مدرن‌تر و مجهزتر از ورزشگاه‌های دولتی فوتبال در ایران است و تنها مشکل این کشور برای میزبانی رقابت‌های بزرگ، یعنی ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌ها هم دو سال پیش با حکم ولیعهد لغو شد و حالا حتی گروه‌های موسیقی غربی نیز در مقدس‌ترین شهر‌های مسلمانان در عربستان کنسرت موزیک پاپ و راک برگزار می‌کنند.
در زمینه ورزشگاه، فوتبال ایران طی چند دهه گذشته به جز یکی دو مورد نادر همچون ورزشگاه امام رضای مشهد که از محل اعتبارات آستان قدس ساخته شد، فعالیت چشمگیری نداشته و از امکانات روز فوتبال دنیا عقب مانده است. همچنین نحوه پذیرش مهمانان خارجی از جمله زنان کشور‌های مختلف در شهر‌های مختلف ایران نیز خود یکی از موانع پیش روست که مشخص نیست چه فکری برای آن شده است.
یکی از الزامات میزبانی بین المللی، حضور تماشاگران زن در ورزشگاه هاست که برای میهمانان خارجی باید مختلط باشد
آیا هشت ورزشگاه مدرن برای برگزاری ۵۱ مسابقه داریم؟
میزبانی جام ملت‌های آسیا ـ که در دوره اخیرش با ۲۴ تیم افزایش شرکت کننده داشته است، در مجموع ۵۱ مسابقه را در جدول خود دارد که حداقل هشت ورزشگاه استاندارد برای برگزاری مسابقات مورد نیاز است؛ اما ورزشگاه از نگاه مدیران AFC با مفهومی که در ذهن مدیران ماست، فرق دارد. این تفاوت تا جایی است که آن‌ها برای برگزاری بازی فینال لیگ قهرمانان آسیا در استادیوم آزادی با حضور پرسپولیس، بیش از بیست مورد اصلاحات ضروری را ابلاغ کردند که انجام آن هم هزینه سنگینی برد و هم زمان زیادی طول کشید.شاید مهر تایید ای اف سی بر میزبانی ایران بتواند حرکتی بین مدیران و دستگاه‌های مرتبط از جمله شهرداری‌ها در کشورمان ایجاد کند و بتوان با استفاده از روحیه کار جمعی در راستای منافع ملی، قسمتی از کم کاری‌های گذشته را در بازه زمانی پنج سال باقی مانده تا ۲۰۲۷ جبران کرد و با جذب بودجه ملی از دولت و مجلس، زیرساخت‌های فوتبال ریشه دار ایران را بار دیگر نوسازی نمود.
در حال حاضر فوتبال ایران به زحمت دارای چهار یا پنج ورزشگاه نزدیک به استاندارد است که مهمترین آن یعنی ورزشگاه آزادی تهران، عمری بیش از نیم قرن دارد و از کاستی‌های بسیاری رنج می‌برد. به جرات می‌توان در این زمینه، کشور جنگ زده و همسایه یعنی عراق را موفق‌تر از ایران دانست که چندین ورزشگاه فوق مدرن را طی دو سه سال اخیر در کربلا، بغداد، نجف، اربیل و بصره به اتمام رسانده و با آن از لیگ قهرمانان آسیا و مسابقات داخلی و ملی میزبانی کرده است.
گزینه‌های ایران برای معرفی به بازرسان ای اف سی
ورزشگاه امام رضای مشهد، یکی از استادیوم‌های نادر شیک در ایران است که می‌توان آن را دومین ورزشگاه معتبر کشور دانست که در شمایلی مدرن ساخته شده و اتمام آن ثابت کرد، اگر بودجه و تمرکز باشد، می‌توان چنین پروژه‌ای را هم سریع استارت زد و ضربتی به پایان رساند.
نمایی از ورزشگاه مدرن و زیبای امام رضا(ع) در مشهد
استادیوم فولاد آره نای اهواز نیز دیگر گزینه ایران برای معرفی به کنفدراسیون فوتبال آسیاست و بعد از آن ورزشگاه نیمه کاره نقش جهان اصفهان قرار دارد که هنوز بخش‌های زیادی برای تکمیلش مانده است، اما با راه اندازی قسمت‌های کاربردی، اکنون دو سالی است مورد بهره برداری تیم سپاهان قرار می‌گیرد.ورزشگاه بزرگ یادگار امام تبریز نیز که مثل اغلب استادیوم‌های پس از انقلاب ایران، تکمیلش نزدیک به دو دهه طول کشید، حالا می‌تواند با تخصیص بودجه مناسب و بموقع، آراسته و نو نوار شود و برای جام ملت‌ها از بازی‌های مهم پذیرایی کند. استادیوم بنیان دیزل که با سرمایه بخش خصوصی ساخته شده، برای بازی‌های کم تماشاگر گزینه بدی نیست و به اندازه کافی تجهیز شده است، ولی نیازمند برخی اقدامات تکمیلی است. فوتبال ایران در غرب کشور تقریبا هیچ گزینه دیگری برای معرفی به بازرسان ای اف سی ندارد.
در شیراز ورزشگاه جدید پارس بالاخره افتتاح شده که با وجود برگزاری جشن بهره برداری، هنوز شاهد برگزاری یک مسابقه رسمی بزرگ نبوده و گفته می‌شود، وزارت ورزش برای افتتاح آن تعجیل کرده است، چون کار‌های زیادی برای تکمیل این ورزشگاه و امکانات ضروری و حرفه‌ای اش باقی مانده است!به جرات می‌توان گفت، سایر استادیوم‌های جدید فوتبال در ایران ـ که عمدتا با قول‌های عجیب محمود احمدی نژاد و توسط دولت او ساخته شده ـ از یک تیپ و یک نقشه مشابه و کپی بوده اند و نه تنها فاقد کیفیت لازم برای میزبانی از مسابقات خارجی هستند، بلکه برای برگزاری بازی‌های لیگ دسته اول داخلی هم مورد استفاده قرار نمی‌گیرند!
بازگشت به میزبانی‌های تاریخی بعد از چهار دهه
ایران در آخرین سال‌های پیش از وقوع انقلاب اسلامی میزبانی رقابت‌های بزرگ بین المللی از جمله بازی‌های آسیایی و جام ملت‌های آسیا را بر عهده داشت و حتی اگر کشوری، توان برگزاری رقابت‌های تعهد شده را نداشت، میزبانی را ضربتی به ورزش ایران واگذار می‌کردند.
کار به جایی کشید که ایران با اعتماد بنفس ناشی از برگزاری چند تورنمتت بزرگ، برای میزبانی جام جهانی ۱۹۹۰ اعلام آمادگی کرد تا نخستین کشور آسیایی باشد که محبوب‌ترین رخداد ورزشی بشر را در خاک خود برگزار می‌کند؛ هر چند فیفا با شرایط تازه ایران و جنگ تحمیلی عراق علیه کشورمان، میزبانی را به ایتالیا داد، پس از پایان جنگ و پیشرفت در عرصه‌های مختلف، ورزش ایران در جا زد و حالا امکانات و تجهیزاتش در همان سطوح نیم قرن پیش باقی مانده و اکثر آن دیگر قابل بهره برداری نیست. در یکی دو دهه اخیر ایران با میزبانی از رقابت‌های جهانی چند رشته از جمله کشتی و والیبال، تا حدودی از خواب سنگین بیدار شد، اما بازی‌های کشور‌های اسلامی در تهران که با دسیسه چند کشور عربی لغو شد، نشان داد، برای بازگشت به سطح لازم برای میزبانی رقابت‌هایی نظیر بازی‌های آسیایی و جام ملت‌های آسیا باز هم باید صبر کرد. آیا این انتظار به سر رسیده است؟
مجید کوهستانی